روزنامه همدلی
1396/10/26
در چند دوره اخیر جشنواره تئاتر فجر، پوسترها از تئاترها خبرسازترند شوکه کننده‌تر از برق سه فاز!
از باب اسفنجی تا ایموجی دارند جای یک پوستر با وقار را در جشنواره تئاتر فجر می گیرنداستهزای پوستر جشنواره کم کم دارد به یک رسم تبدیل می شود
همدلی| مهدی فیضی‌صفت - حاشیه با نام جشنواره تئاتر فجر گره خورده. هنوز یک سال نشده، از روز رونمایی پوستر جشنواره تئاتر فجر که سر و صدای زیادی به پا کرد و به «کپی» متهم شد. تصویری نیمه از صورت یک زن بر روی پوستر سی‌وپنجمنین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر کاملا شبیه به پوستر فستیوال تئاتر «DE Koffer» بود و انتقادات زیادی را از سوی اهالی تئاتر به دنبال داشت. حالا پوستر جشنواره سی‌وششم بار دیگر خبر ساز شده و خشم تند و تیز تئاتری‌ها را برانگیخته و به نظر می‌رسد حاشیه و جنجال در حال تبدیل شدن به یک سنت در این هنر فاخر است. رسانه‌ها همانند فعالان عرصه تئاتر به پوستر رونمایی شده تاختند و مطالب تندی را در این خصوص منتشر کردند، تا جایی که طرح سیامک فیلی‌زاده را شبیه به یک شوخی دانستند و مدعی شدند شان تئاتر حفظ نشده است.
6 ایموجی عجیب
پوسترهای سی‌وششمین جشنواره تئاتر فجر بسیار عجیب و برای اهالی تئاتر، شوکه‌کننده بود. 6 ایموجی (صورتک‌های مشهور شبکه‌های مجازی) در پوستر به ساده‌ترین شکل ممکن و با استفاده از مربع‌هایی که مخاطب را به یاد پیکسل‌های درشت در بازی‌های الکترونیکی قدیمی می‌اندازد، طراحی شده و هیچ نشانی از خلاقیت و هنر غنی ایرانی ندارد. سیامک فیلی‌زاده، طراح پوستر جشنواره سی‌وششم معتقد است در ایموجی‌ها بازنگری کرده و هدف نهایی‌اش رسیدن به 6 حس یا 6 نقطه نظر یک کارگردان، نویسنده یا بازیگر بوده است؛ حسی که تئاتری‌ها تاکید دارند به هیچ عنوان منتقل نمی‌شود. «پوستر لزومی ندارد دربرگیرنده همه مفاهیم تئاتر باشد و می‌تواند نشان دهنده آن چه در جشنواره می‌گذرد، باشد. با توجه به اینکه بسیاری از گفتگوهای امروز جامعه موبایل‌محور شده، ایموجی‌ها را که خاصیت‌شان بصری بودن‌شان است و ادبیاتی در آنها نیست را بازنگری کردم و به ماسک تبدیل شدند. در طراحی پوستر کمی هم به گلیم‌های ایرانی و نگاه ساده شرقی که آن هم در گلیم‌ها وجود دارد، نگاه کردم. سعی کردم از رنگی هم استفاده کنم که انرژی بیشتری داشته باشد. باید این فهم را داشت که پوستر تئاتر با پوستر جشنواره فرق دارد.» این صحبت‌ها را فیلی‌زاده در نشست خبری فرهاد مهندس‌پور، دبیر جشنواره سی‌وششم، در دفاع از طرح جنجالی خود انجام داد که البته برای اهالی تئاتر قانع‌کننده نبوده است. این در حالی است که مدیران جشنواره تئاتر فجر رایزنی‌های خود برای انتخاب طراح پوستر را از تیر ماه سال جاری آغاز کردند و پس از تلاشی چندین ماهه به خروجی کنونی رسیدند. ماجرا زمانی تاسف‌بارتر میشود که اگر طراحان جوان و خلاق امروز ایران را در نظر نگیریم، بزرگانی مانند قباد شیوا و ابراهیم حقیقی سال‌ها در این حوزه قلم زده‌اند و هیچ‌گاه نیز همکاری‌های خود را با جشنواره قطع نکرده‌اند اما محصولات ارائه شده نه نظر مخاطبان را جلب می‌کند و نه مورد تایید اهالی تئاتر قرار می‌گیرد.
زنده کردن یاد آتاری
صریح‌ترین انتقاد در مورد پوستر جشنواره سی‌وششم را قباد شیوا داشت. گرافیست و طراح کهنه‌کار به شدت به طرح فیلی‌زاده معترض بوده و به اعتقاد او پوستر طراحی شده تنها به درد بازی آتاری می‌خورد: «سادگی که یکی از اصول کار هنری محسوب میشود، یک بحث است و شخصیتِ کار یا همان «دیزاین پرسونالیتی»، بحث دیگری دارد. این ایموجی‌ها ابدا از شخصیت تئاتری برخوردار نیستند. تئاتر هنری «اکسپوز» است اما این پوسترها نشانی از شکوه این هنر ندارند. به نظرم این پوسترها برای تبلیغ آتاری بسیار مناسب هستند و می‌توانند برای بازی‌های کامپیوتری مورد استفاده قرار بگیرند.» ساعد مشکی، دیگر گرافیست با سابقه به شدیدترین لحن از پوستر جشنواره پیش رو انتقاد کرد و حواشی پیش آمده را حاصل بی‌عرضگی مدیران و سفارش کار به یک طراح غیر حرفه‌ای دانست. البته او شیوه مدیریت متولیان جشنواره را مهم‌ترین عامل ایجاد حاشیه قلمداد کرد و مدعی شد نباید پوستر پیش از جشنواره رونمایی شود تا در ادامه چنین اتفاقاتی رخ دهد.
جنجال‌هایی که جدید نیست
اتهام سرقت ایده برای طراحی پوسترهای جشنواره تنها به 2 دوره اخیر محدود نمی‌شود. سی‌وسومین جشنواره تئاتر فجر نیز چنین فضای سنگینی را تجربه کرد و متهم به کپی طرح پوستر شد. دو چشم که از خطوط سیاه و سفید تشکیل شده‌اند روی پوستر جشنواره سی‌وسوم به مخاطب زل می‌زدند، طرحی که «فرانک ندراستیت» روی جلد کتاب «Dekho» پیاده کرد و طبیعتا جای دفاعی برای مدیران جشنواره باقی نگذاشت. قضیه وقتی جالب تر می شود که بدانید پوستر جدید توسط تیمی از نام داران عرصه گرافیک طراحی شد تا بشود با استفاده از آن پوستر اولیه را که به سوژه طنز و شوخی در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی تبدیل شده بود از خاطره ها زدود.
نکته قابل تامل اینکه متولیان برگزاری جشنواره تئاتر فجر هیچ‌گاه زیر بار نرفته‌اند و خود را از اتهامات کپی مبرا دانسته‌اند. سعید اسدی، دبیر سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر سال گذشته در پاسخ به انتقادات مطرح شده، طرح پوستر جشنواره سی‌وپنجم را برآمده از یک درون مایه سنتی دانست و مدعی شد اتهام کپی، بی‌انصافی است.
حاشیه فقط پوستر نیست
پوستر جنجالی تنها بخشی از حواشی پر تعداد جشنواره سی‌وششم را رقم زده، تا حدی که بر اتفاقات جشنواره فیلم و موسیقی فجر سایه انداخته و نگاه‌ها را متوجه فستیوال بین‌المللی تئاتر کرده است. از صحبت‌های عجیب مهندس‌پور، دبیر جشنواره در نشست خبری گرفته تا تغییر عامل فروش که با اعتراض طرف پیشین قرارداد همراه بود، باعث شدند سی‌وششمین جشنواره تئاتر پیش از آغاز خبرساز شود؛ اتفاقی که به هیچ عنوان خوشایند اهالی این هنر نیست. تئاتری‌ها بر این باورند که اصالت هنر باید محترم شمرده شده و از حاشیه‌های تخریب‌کننده‌ای که حول دیگر هنرها وجود دارد، دوری شود. شاید عجیب باشد اما حواشی جشنواره سال آینده هم از همین حالا شروع شده و حتی بیش از جشنواره پیش رو اهمیت پیدا کرده، چرا که مهندس‌پور وعده داده کن فیکون‌هایی در فراخوان سی و هفتم انجام شده که برق سه فاز را از سر می‌پراند!
سایر اخبار این روزنامه
محمدرضا تابش از لزوم رایزنی‌های سه جانبه برای بازدید نمایندگان مجلس از زندان‌ها خبر داد
سانچی از شایعه تا واقعیت
رو در رو با حسام الدین سراج از اوضاع موسیقی در ایران تا حضور در فجر؛ اجرا در افغانستان بهتر از اینجاست
بررسی «همدلی» از عملکرد شهرداری تهران در دوران تصدی اصول‌گرایان، بعد از افشاگری نجفی
گزارش «همدلی» از دلایل بانک‌ها درخصوص عدم تسهیلات‌دهی مناسب به‌مردم پول نداریم
در چند دوره اخیر جشنواره تئاتر فجر، پوسترها از تئاترها خبرسازترند شوکه کننده‌تر از برق سه فاز!
روایتی از آخرین روزهای حضور پهلوی دوم در ایران بر اساس خاطرات سالیوان آخرین سفیر ایالات متحده در تهران
وقتی مدرسه رسانه ملی دیر میشود
اطلاعیه دفتر رئیس‌جمهور انتساب جمله «امام زمان(عج) هم قابل نقد است» به رئیس‌جمهور، کذب محض است
جهانگیری: راهکار، راه اندازی گفت‌وگوی ملی است
مدیرکل سابق مشارکت مردمی سازمان حفاظت از محیط زیست: انتقال پایتخت سیاسی بحران آب را برطرف می کند
