تجارت- محمد خادمي:جاده نقش بسيارپررنگي دراقتصاد، تجارت وامداد رساني دارد؛ازگذشته‌هاي دوروجود جاده‌ها درهرنقطه‌اي آباداني آن منطقه را به دنبال مي‌آورد،به طورنمونه جاده ابريشم که به چند کشورمتصل مي‌شود موجب توسعه شهرهاي کوچک و بزرگ شده است.به دليل پهناوربودن کشور مان توسعه راه سازي ازيک قرن بيش دردستورکارحکومت‌ها قرارگرفته است و با پيروزي انقلاب اسلامي‌توجه بيشتري به اين فعاليت عمراني شده است.يکي از مهم‌ترين اولويت‌هاي ساخت جاده را مي‌توان به موضوع ترانزيت يا همان جابه جايي کالا دانست، چرا که بيشتر محصولات کشاورزي و معدني درشهرهاي کوچک توليد مي‌شوند و براي انتقال اين کالا‌ها به شهر‌هاي بزرگترنيازمند وجودجاده مناسب است، درحال حاضربيش از90 درصد جابه جايي کالا درکشورمان از طريق جاده صورت مي‌گيرد،که اين موضوع موجب سرعت بخشيدن به تجارت و بالا بردن اقتصاد آن منطقه شده است؛ همچنين جابه جايي کالا از کشور‌هاي همسايه به ديگر کشورها ازطريق جاده‌هاي کشورمان باعث رونق صنعت ترانزيت مي‌شود که ايمن و مناسب بودن جاده‌ها کمک بزرگي به توسعه ترانزيت کشورمي‌کند. ازسوي ديگرنقش جاده‌ها درزمان وقوع حوادثي مانند زلزله،آتش سوزي،سيل و... دردورترين نقاط کشوردرزمان امداد رساني پررنگ است چرا که خودروهاي امدادي بايد هرچه سريع تر خودشان را از طريق جاده‌ها به محل وقوع حادثه برسانند؛ در اين گزارش نگاه انداخته‌ايم به وضعيت جاده‌هاي کشور که درادامه مي‌خوانيد:

چند هزارکيلومترجاده درکشوروجود دارد

طبق تحقيقات خبرنگار«تجارت»درکشورما7 آزادراه وجود دارد،که درمجموع دوهزار و200 کيلومترمسافت دارند.همچنين يک صد جاده و بزرگراه درکشوروجود دارد که شهرها را به يکديگر متصل مي‌کند، بزرگترين جاده کشورمربوط به جاسک - فيض آباد است که يک هزارو 720 کيلومتر مسافت دارد. درطول شبکه جاده‌اي کشوربالغ بر354 هزار و 761 دستگاه پل با طول يک هزار و 505 کيلومتر وجود دارد، همچنين 14 هزار و 149 کيلومتر از جاده کشور مربوط به بزرگراه‌هاست و68 هزار و 53 کيلومتر راه اصلي و فرعي است و طول کل راههاي روستايي در کشور 204 هزار کيلومتر است که 104 هزار کيلومتر آسفالت، 23 هزار و 800 کيلومتر شوسه، و 75 هزار و 985 کيلومتر راه خاکي روستايي داريم. ارزش کل راه‌هاي کشور 200 هزار ميليارد تومان برآورد مي‌شود، در عرف جهاني سالانه 2 تا 6 درصد ارزش راه‌ها به هزينه نگهداري آنها اختصاص مي‌يابد که با توجه به ارزش راه‌هاي ايران اين رقم بايد سالانه 8 هزار ميليارد تومان باشد. در حالي که اينگونه نيست. 45.9 درصد راه‌هاي کشور از نظر کيفيت و همواري در وضعيت خوب، 51 درصد در وضعيت متوسط و 0.82 در وضعيت عالي قرار دارد.اعتبار لازم براي نگهداري راه‌هاي روستايي سالانه 400 ميليارد تومان است که اعتبار تخصيصي آن 40 ميليارد تومان است،که دراين زمينه بسيارکم کاري صورت گرفته است.درکلانشهر تهران 535 کيلومتر بزرگراه و 8هزار کيلومترمعابر غير بزرگراهي داريم که سالانه 100 ميليارد تومان براي نگهداري معابر بزرگراهي و 209 ميليارد تومان براي نگهداري معابرغير بزرگراهي اختصاص مي‌يابد و حدود 70 درصد اعتبارات لازم است.

40 درصد کاهش اعتبار براي سال آينده 

براي اينکه اين موضوع را بيشتر بررسي کنيم، به سراغ «سيد کمال الدين شهرياري»عضو کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي‌رفته ايم، او دراين باره به خبرنگار«تجارت»مي‌گويد:« وضعيت زيرساخت‌هاي حمل ونقل جاده‌اي کشور مان درحال حاضر در شرايط مناسبي است،اما به دليل اينکه دردهه‌هاي گذشته توجهي به حمل و نقل ريلي کشورصورت نگرفته است بارسنگين جابه جايي مسافر و کالا به روي حمل و نقل جاده‌اي کشيده شده است.»او ادامه مي‌دهد:« دربرنامه ششم توسعه توجه بسيارزيادي به توسعه حمل و نقل از طريق ريل شده است تا بارحمل ونقل جاده‌اي کاهش يابد،اما به دليل کمبود اعتباروهزينه زياد زيرساخت‌هاي ريلي نيازمند سرمايه گذاري بخش خصوصي وخارجي هستيم.»اين نماينده مجلس شوراي اسلامي‌به سفري که به همراه وزيرمسکن وشهر سازي به فرانسه داشته اند، اشاره مي‌کند،مي‌گويد:«فرانسه و ايتاليا ازسرمايه گذاري درحوزه ريلي بسياراستقبال کرده‌اند و به دنبال برقي کردن خطوط ريلي و افزايش سرعت خط ريلي تهران- مشهد هستند.»«شهرياري» به جاده‌هاي کشورمي‌پردازد،مي‌گويد:« دو موضوع در حوزه راه سازي کشورمان وجود دارد، موضوع نخست مربوط به ساخت جاده‌هايي مانند بزرگراه وآزادراه است که دراين زمينه بخش خصوصي فعاليت مي‌کنند، چرا که درزمان بهره برداري عوارض عبوري خودروها از اين مسيرها بازگشت سرمايه بخش خصوصي را به دنبال مي‌آورد، موضوع دوم برمي‌گردد به راه‌هاي فرعي و روستايي که دراين راه‌ها توجيه اقتصادي براي سرمايه گذارندارد و دراين زمينه وظيفه حاکميت است تا اقدام به ساخت جاده ايمن در اين مناطق کند.»اين نماينده مجلس شوراي اسلامي‌درادامه مي‌افزايد:«درسال‌هاي اخيربه دليل کمبود اعتبارات و منابع درآمدي نه تنها جاده‌هاي فرعي و روستايي توسعه پيدا نکرده،بلکه آن دسته ازجاده‌هايي که ساخته شده‌اند نيزاعتباري براي نگهداري آن در نظر گرفته نشده است، متاسفانه اعتبار مناسبي دراختيارسازمان راهداري که مسئوليت نگهداري جاده‌هاي کشور را برعهده دارد قرار نمي‌گيرد و حجم وسيعي از تردد خودروهاي سبک و سنگين به شکل شبانه روزي در جاده‌ها صورت مي‌گيرد.»وي در پاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه در لايحه بودجه سال آينده بودجه مناسبي براي وزارت راه و شهرسازي در نظر گرفته شده است؟ پاسخ مي‌دهد:« در لايحه جديد که دولت به مجلس ارائه داده است، 40 درصد از بودجه اين وزارت خانه را نسبت به سال جاري کاهش داده است، با اين وجود کميسيون عمران مجلس بودجه سال آينده اين وزارت خانه را 7 هزار ميليارد تومان در نظر گرفته است، البته قرار شده تا اين پيشنهاد در کميسيون تلفيق مورد تاييد قرار بگيرد و سپس در صحن مجلس شوراي اسلامي‌به تصويب برسد.» 

هزينه جاده سازي چقدر است

اسفند 92 «خيرا... خادمي»معاون شرکت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل و نقل کشوربا بيان اينکه تبديل محورهاي جاده‌اي و راه‌هاي اصلي غرب کشور به بزرگراه يکي از اولويت‌هاي اين شرکت است، مي‌گويد:«هزينه ايجاد يک کيلومتر بزرگراه در دشت حدود دو ميليارد تومان، در کوهپايه 2.5 ميليارد تومان و در مسيرهاي کوهستاني مثل جاده هزارچهار تا پنج ميليارد تومان است.»وي درباره هزينه ساخت آزادراه نيز مي‌گويد:«‌هزينه ساخت هر کيلومتر آزادراه به طور ميانگين در دشت شش ميليارد تومان، در کوهپايه 9 ميليارد تومان و در مناطق کوهستاني 15 ميليارد تومان است.»

راه سازان ازدولت طلب دارند

براي پيگيري بيشتر اين موضوع به سراغ «علي آزاد» دبيرانجمن شرکت‌هاي راه‌سازي کشوررفته ايم، او دراين باره مي‌گويد:« بخشي از بدهي‌ها پرداخت‌شده است با اين‌ حال به دليل مشکلات مالي، وضعيت اجراي پروژه‌ها نسبت به قبل کاهش پيداکرده است.»او در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اينکه اطلاعي داريد چه تعداد طرح راه سازي درکشور وجود دارد؟ پاسخ مي‌دهد:« آن طور که ما اطلاع داريم نزديک به 53 هزار کيلومتر راه و شبکه ريلي درکشوردردست‌ ساخت واجرا بوده که اين رقم شامل 43 هزار کيلومتر راه و بزرگراه و 10 هزار کيلومتر هم شبکه ريلي است که اين حجم ازطرح‌ کشوررا به يک کارگاه راه‌سازي مبدل کرده است.»«آزاد» با اشاره به پرداخت بدهي و مطالبات پيمانکاران از طريق اسناد خزانه و اوراق مشارکت مي‌گويد:« به علت تأخيردرپرداخت مطالبات ضررهاي زيادي به اين قشر وارد شد با اين‌حال آن‌ها با هدف حفظ وضعيت اشتغال خود و همراهي و همکاري با دولت کاررا روي زمين نگذاشتند و برهمين اساس اکنون از دولت انتظار داريم که ضرر و زيان‌ها را جبران کند.»دبير شرکت‌هاي راه سازي کشوردرادامه صحبت‌هايش مي‌افزايد:«با وجود پرداخت از طريق اسناد خزانه نزديک 2 هزار ميليارد تومان طلب جديد جامعه پيمانکاران ازدولت وجود دارد که هنوزحتي اسناد خزانه هم به آن تعلق نگرفته است.»اودرپاسخ به اين سوال که آيا علت گران بودن راه سازي استفاده ازروش‌هاي سنتي است؟مي‌گويد:«اينكه دركدام راه استفاده ازكدام شيوه مناسب است، بايد از سوي كارشناسان حوزه راه‌سازي تاييد شود و نمي‌توان به شكل كلي شيوه آسفالت را كنارگذاشت يا همه را به استفاده از بتن غلتكي دعوت كرد.»«آزاد» درادامه مي‌افزايد:«بخش خصوصي بارها آمادگي خود را براي ورود به عرصه‌هاي مختلف راه‌سازي نشان داده و ما درصورتي كه منابع لازم از سوي دولت تامين شود آمادگي استفاده از روش‌هاي نوين و كاهش هزينه‌ها از اين طريق را خواهيم داشت.» 

حمايت ازسرمايه گذاران خارجي

«علي لاريجاني» رئيس مجلس شوراي اسلامي‌که سه هفته پيش سفري به اسلام آباد پاکستان داشته اند، درديداربا «اسماعيل قهرمان» رئيس مجلس ترکيه با اشاره به روند روبه پيشرفت همکاري‌هاي ايران و ترکيه درهمه زمينه‌ها به ويژه اقتصادي و تجاري، اعلام کرد:« فرصت‌هاي سرمايه گذاري دوجانبه درسفرم به استانبول با نخست وزيرترکيه مطرح شد.» وي با بيان آمادگي ايران براي همکاري با بازرگانان و فعالان اقتصادي و سرمايه گذاران ترکيه‌اي درصنعت نفت وگازگفت:«بخش‌هاي راهسازي، راه آهن و صنعت هواپيمايي از زمينه‌هايي است که سرمايه گذاران ترکيه‌اي مي‌توانند در ايران فعاليت کنند.» «لاريجاني» همچنين از صنعت داروسازي و هتلداري به عنوان ديگر زمينه‌هاي فعاليت سرمايه گذاران ترکيه‌اي در ايران ياد کرد و افزود:« بايد از فرصت‌هاي پيش رو براي افزايش ميزان مبادلات استفاده کرد.»