هشدار تند روسیه واکنش محتاطانه اروپا

به رغم هشدارها و موضع گیری صریح روسیه، دیگر کشورهای عضو برجام هنوز موضع گیری صریحی درباره شروط جدید ترامپ برای ادامه برجام نداشته اند؛ به شکلی که رایزنی با دیگر کشورهای طرف برجام و البته تأکید بر اجرای کامل توافق هسته ای تا این جا مهم ترین محور موضع گیری مقامات کشورهای اروپایی درباره اقدام اخیر رئیس جمهور آمریکا بوده است. البته این موضع گیری ها فعلا در حد سخنگویان وزارت خارجه متوقف شده و هنوز وزیران خارجه یا سران اروپایی موضع گیری نکرده اند تا شاهد احتیاط اروپا در قبال ترامپ درباره برجام باشیم. ترامپ:۲ مسیر را برای ادامه برجام ترسیم کرده ام رئیس جمهور آمریکا جمعه شب با صدور بیانیه ای مفصل، چهار موضوع «اجازه بازرسی‌های نظامی، دایمی شدن محدودیت های توافق هسته ای (!)، ضمانت ایران مبنی بر این که هرگز حتی به تملک سلاح هسته‌ای نزدیک هم نمی‌شود و ممنوعیت هر گونه ساخت و آزمایش موشک‌ توسط ایران» را به عنوان شرط هایش برای ادامه پایبندی به توافق هسته ای ذکر کرد. به گزارش فارس ترامپ در بیانیه خود گفت: «من دو مسیر را برای ادامه ترسیم کرده‌ام؛یا نقایص فاجعه‌بار برجام را اصلاح کنید یا آمریکا از آن خارج می‌شود. آماده همکاری با کنگره برای تهیه یک طرح فراحزبی درباره ایران هستم.» متحدان اروپایی حکومت ایران را تحت فشار قرار دهند رئیس جمهور آمریکا از لزوم تعامل با اروپا هم برای اعمال محدودیت های تازه علیه ایران سخن گفت و تصریح کرد: «بر خلاف دولت اوباما، دولت من وارد تعامل با متحدان اروپایی‌مان شده تا بتوانیم به یک توافق مکمل دست پیدا کنیم که ایران را در صورت اقدام برای ساخت یا آزمایش موشک‌های دوربرد، ممانعت از بازرسی‌ها یا حرکت به سمت سلاح‌های هسته‌ای هدف تحریم‌های جدید قرار دهد. همانند طرحی که از کنگره انتظار دارم، مفاد این توافق مکمل هم هرگز نباید منقضی شوند.» وی سپس با ادبیاتی هشدارآمیز خطاب به اروپا گفت: «متحدان ما باید علاوه بر اقدامات دیگر، منابع تأمین مالی سپاه و نایبان آن را قطع کنند. آن ها باید حزب ‌ا... لبنان را به صورت کامل در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهند. آن ها باید با ما برای مهار توسعه موشکی ایران و متوقف کردن اقدامات آن در اشاعه موشک‌ها به ویژه برای یمن همراه شوند. باید برای مهار اقدامات تهاجمی ایران در زمینه کشتی‌رانی بین‌المللی به ما بپیوندند. باید رژیم ایران را برای متوقف کردن نقض حقوق شهروندانش تحت فشار قرار دهند. آن ها نباید وارد تجارت با گروه‌هایی شوند که حکومت ایران را ثروتمند می‌کنند یا سپاه و نایبانش را تأمین مالی می‌کنند.» وی صریحاً اروپا را تهدید کرد در صورتی که نتواند درباره «اصلاح برجام» با آمریکا به توافق برسد، او آمریکا را از این توافق خارج خواهد کرد:«این آخرین فرصت است و بدون وجود چنین توافقی، ایالات متحده از تعلیق مجدد تحریم‌ها برای باقی ماندن در توافق هسته‌ای ایران خودداری خواهد کرد.» اشاره ترامپ به موعدی است که چهار ماه دیگر مجدد فرا می رسد و او باید باز هم ادامه لغو تحریم های ایران را تأیید کند. اروپا پیشتر صریحاً با هر گونه مذاکره مجدد مخالفت کرده بود.استیون منوشین، وزیر خزانه‌داری آمریکا بلافاصله پس از ترامپ با صدور بیانیه‌ای با ادعای این که ایران حقوق بشر را نقض می‌کند، گفت: ایالات متحده نمی‌تواند کناری بایستد و این مسئله را تماشا کند. ما برنامه موشکی باستیک و فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران را هدف می‌گیریم چون (ایران) آن را به رفاه اقتصادی مردمش ترجیح می‌دهد!» نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد نیز خطاب به دیگر کشورها هشدار داد که اگر اجماع بین‌المللی برای اصلاحات برجام و آن چه او رفتار بی ثبات کننده ایران می خواند صورت نگیرد، آن گاه آمریکا توافق هسته‌ای را مانعی برای صلح در نظر می‌گیرد.در کنگره نیز بیشتر چهره های جمهوری خواه از شروط برجامی ترامپ حمایت کرده اند با این حال برخی سناتورهای دموکرات از شرط هایی که ترامپ برای اروپایی ها وضع کرده انتقاد کرده اند. در رأس چهره هایی که از بیانیه ترامپ حمایت کرده اند، سناتور «باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا، برد شرمن عضو مجلس نمایندگان آمریکا قرار دارند.  همچنین کمیته امور عمومی آمریکا-اسرائیل موسوم به لابی آیپک از تحریم‌های جدیدی که دولت ایالات متحده علیه ایران اعمال کرد، استقبال کرد. در عین حال در واکنشی متفاوت نانسی پلوسی رهبر اقلیت مجلس نمایندگان آمریکا گفت: شروط رئیس‌جمهور آمریکا درباره تمدید تعلیق تحریم‌های ایران، محرک ایران و بیشتر متحدان ما در 1+5 نیست. به گزارش تسنیم پلوسی با بیان این که شرایط جدید هدیه ای به تندروهاست، افزود: شروط ترامپ به ایران راهی برای خروج از توافق می‌دهد و آن را به مسیری به سوی سلاح هسته‌ای بازمی‌گرداند. بیانیه اتحادیه اروپا در واکنش به موضع ترامپ  در بیانیه جمعه شب اتحادیه اروپا که بلافاصله پس از بیانیه ترامپ منتشر شد، تأکید شده است که اتحادیه اروپا با سه کشور اروپایی امضا کننده برجام (فرانسه، آلمان و بریتانیا) و دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، برای ارزیابی مشترک بیانیه رئیس جمهور آمریکا و پیامدهای آن، هماهنگی خواهد کرد. در عین حال در بخش دیگری از بیانیه اتحادیه اروپا تأکید شده است که «ما همچنان به ادامه اجرای کامل و موثر «برنامه جامع اقدام مشترک» متعهد هستیم.» مشاور موگرینی: تحریم های جدید نقض روح برجام است ناتالی توچی،‌ رئیس مؤسسه روابط‌ بین‌الملل ایتالیا و مشاور مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در پاسخ به سؤالی مبنی بر این که از نظر اتحادیه اروپایی، وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، نقض برجام است، به جام جم گفت: به طور قطع نقض روح برجام است. مشاور موگرینی که با  جام جم گفت و گو می کرد، درباره راه های حفاظت از شرکت های اروپایی مربوط به ایران اظهار کرد: «سه راه برای تحقق این مسئله وجود دارد راه اول ایزوله کردن و حفاظت از شرکت‌هاست که با توجه به ارتباط و وابستگی بازارهای مالی جهانی به یکدیگر، تحقق آن بی‌نهایت دشوار است. راه دوم، تهدید آمریکا به تلافی‌جویی اروپا از شرکت‌های آمریکایی است که این راه اگرچه از لحاظ فنی ممکن است اما از لحاظ سیاسی، پیچیدگی‌های زیادی دارد. راه سوم نیز همان طور که اشاره کردم، مسئله جبران خسارت است که شاید امکان‌پذیرترین شکل حفاظت از شرکت‌های اروپایی باشد.» وی درباره جبران خسارت ایران از خروج آمریکا از برجام توضیح بیشتری نداد. وزیر خارجه سابق سوئد: ترامپ در یک شیب تند به سمت بحران و ناکامی است  کارل بیلت وزیر خارجه سابق سوئد نیز می گوید: ترامپ پس از شکست در اعمال فشار بر کنگره آمریکا به منظور اقدام علیه برجام، حالا به دنبال فشار بر اروپا برای اقدام ضد توافق هسته‌ای است. به گزارش فارس وی که رئیس کنونی اندیشکده «شورای اروپاییِ روابط خارجی» است، افزود: «او (ترامپ) حالا به دنبال فشار بر کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای اقدام علیه توافق هسته‌ای ایران است. او در یک شیب تند به سمت بحران و ناکامی است.» انتقاد 2 روزنامه آمریکایی از تصمیم ترامپ همزمان سرمقاله روزنامه آمریکایی لس‌آنجلس تایمز با اشاره به این که ترامپ به لغو برجام نزدیک‌تر شده، نوشت: بعید است که هم پیمانان اروپایی آمریکا تمایلی به دنبال کردن چنین توافقاتی داشته باشند. روزنامه نیویورک‌تایمز هم نوشت: رئیس‌جمهور آمریکا با درخواست اش از کشورهای اروپایی برای اصلاح برجام، خود را در معرض یک چالش دیپلماتیک بزرگ قرار داده است.در واکنشی دیگر سخنگوی وزارت خارجه انگلیس در گفت و گو با ایرنا موضع گیری تفصیلی درباره این بیانیه را به بعد موکول و به این گفته بسنده کرد که «موضع انگلیس در قبال توافق هسته‌ای ایران مشخص است. ما آن را توافقی حساس که دنیا را امن می‌کند به‌حساب می‌آوریم.» آرود سفیر فرانسه در آمریکا هم تأکید کرد: تأیید (برجام) تصمیمی صرفاً داخلی و مربوط به آمریکاست. اروپایی ها دخالتی در آن نکردند. ما بر تعهدمان در قبال برجام تاکید کرده ایم. آرود همچنین در پیامی دیگر به بیانیه کاخ سفید درباره تصمیم اخیر ترامپ پیرامون برجام اشاره کرد و نوشت: فرانسه با شرکای خود (در این باره) مشورت خواهد کرد. فرانسه بر اجرای کامل و موثر برجام پایبند می ماند. پیشتر رئیس جمهور فرانسه صریحاً به ترامپ توصیه کرده بود که برجام را از دیگر موضوعات اختلافی ایران جدا کند. آلمان: همچنان به ادامه اجرای کامل توافق هسته ای با ایران متعهدیم  وزارت امور خارجه آلمان هم در واکنش به بیانیه دولت آمریکا در خصوص برجام تأکید کرد که برلین همچنان به ادامه اجرای کامل توافق هسته ای متعهد است. آلمان جمعه شب با صدور بیانیه ای یادآورشد که برلین با دیگر شریکان اروپایی درباره گام های بعدی گفت و گو خواهد کرد. واکنش صریح تر روسیه معاون وزیر خارجه روسیه اما واکنش صریح تری علیه مواضع و اظهارات و شرط های اخیر رئیس‌جمهور آمریکا علیه برجام داشت و تأکید کرد: مسکو همانند اتحادیه اروپا به توافق هسته‌ای ایران پایبند خواهد ماند و این توافق نمی تواند اصلاح شود. «سرگئی ریابکوف»با اعلام این که مسکو مخالف هرگونه تلاش برای تضعیف توافق هسته‌ای است، ضرب الاجل ترامپ را ترغیب و تحریک ایران به ترک توافق هسته ای دانست و گفت: توافق هسته‌ای نمی‌تواند اصلاح شود و ما مخالف هرگونه تلاش برای مختل کردن آن هستیم. معاون وزیر خارجه روسیه همچنین تصریح کرد: «چشم‌انداز عقب‌نشینی آمریکا از توافق هسته‌ای ایران ضربه بسیار جدی به کل نظام توافقات بین‌المللی می‌زند و همچنین مانع از ارتقای رژیم عدم اشاعه هسته‌ای نیز می شود». ادعای پارس نیوز درباره توافق آمریکا و اروپا همزمان با گمانه زنی ها درباره موضع اخیر رئیس جمهور آمریکا، پایگاه خبری پارس نیوز مدعی شد: بررسی یک نهاد ایرانی نشان می دهد مقامات کاخ سفید در دو ماه گذشته توافقات پنهانی با مقامات پنج کشور اروپایی داشته اند. به نوشته این پایگاه کلیت این توافق پنهان آن است که بایستی در قالب ضمایمی توافق «برجام» اصلاح شود به این صورت که برای افکار عمومی و نخبگان داخلی ایران گفته می شود «برجام» حفظ می شود اما ایران باید شروط جدیدی را بپذیرد تا ایالات متحده آمریکا آن گاه برخی تحریم های اقتصادی ایران را لغو یا تعلیق کند.