روزنامه ایران
1396/10/24
برجام بی‌نیاز از اصلاح
دونالد ترامپ باز هم ناگزیر به امضای فرمان تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران شد. در شرایطی که امریکا با انتقاد از توافق هسته‌ای برای عملیاتی کردن تعهدات برجامی‌اش خط و نشان کشیده بود، این تصمیم که با تحریم چند نهاد و چهره سیاسی ایران و بیانیه‌ای تهدید‌آمیز همراه بود، حائز یک واقعیت است و آن اینکه دولتمردان امریکایی در مخدوش کردن روند اجرای برجام با موانع جدی در عرصه بین‌المللی رو به رو شده‌اند. واقعیتی که در دوران پسابرجام با بی‌اعتنایی کشورهای اروپایی به مخالف خوانی برجامی امریکا و پایان عصر تسری تحریم‌های امریکایی به روابط کشورهای دیگر با ایران آغاز شد و اینک در ناتوانی ترامپ برای پایان بخشیدن یکجانبه به برجام نمایان شده است. این گونه بود که با‌وجود آنکه رئیس جمهوری امریکا در یک سال گذشته کوشید محافل داخلی و بین‌المللی را برای تغییر و اصلاح برجام متقاعد کند، کاری از پیش نبرد و او مجبور شد جمعه شب در حالی که فرمان تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را امضا می‌کرد به بیانیه‌ای تهدید‌آمیز و مشروط اکتفا کند. این در حالی بود که دولت امریکا همزمان چندین و چند نهاد و چهره سیاسی ایران را هم در فهرست جدید تحریم‌ها قرار داد تا ناکامی‌اش درخصوص توافق هسته‌ای را جبران کرده باشد.
فرصت آخر
ترامپ که بارها اعلام کرده است برجام بدترین توافقی است که ایالات متحده در طول تاریخ خود آن را امضا کرده، جمعه گذشته اعلام کرد برای بار آخر تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه تهران را تمدید می‌کند. او در بیانیه‌ای با تکرار مواضع پیشین خود درباره برجام از جمله اینکه این توافق در ازای امتیازهای اندک برای امریکا مزیت بیشماری برای ایرانی‌ها داشته است، گفت:«من دو مسیر را برای ادامه ترسیم کرده‌ام: یا نقایص فاجعه بار برجام را اصلاح کنید یا امریکا از آن خارج میشود. آماده همکاری با کنگره برای تهیه یک طرح فراحزبی درباره ایران هستم».
ترامپ در این بیانیه به طرح شروط چهارگانه‌ای پرداخت که به اعتقاد او طرح کنگره برای اصلاح برجام باید آنها را مدنظر قرار دهد. درخواست از ایران برای بازرسی‌های نظامی در همه سایت‌های مورد درخواست بازرسان بین‌المللی، ضمانت ایران مبنی بر دست نیافتن به سلاح هسته‌ای، بدون تاریخ بودن طرح جدید کنگره و همچنین اعلام جدایی‌ناپذیر بودن موشک‌های دوربرد و برنامه‌های تسلیحاتی و محکوم کردن آزمایش موشکی ایران، شروط چهارگانه‌ای است که ترامپ در بیانیه خود از کنگره خواست آنها را مد نظر قرار دهد. ترامپ همچنین در حالی که اعلام کرد با کشورهای اروپایی برای رسیدن به توافقی که به گفته وی مکمل توافق هسته‌ای است تعامل کرده است، اروپا را تهدید کرد در صورتی که نتواند درباره اصلاح برجام با امریکا به توافق برسد، او امریکا را از این توافق خارج خواهد کرد. وی گفت: «امروز اعمال برخی تحریم‌های معین هسته‌ای را متوقف می‌کنم، اما تنها برای اینکه توافق متحدان اروپایی‌مان برای اصلاح نقایص فاحش توافق هسته‌ای ایران را محفوظ نگه دارم، این آخرین فرصت است. بدون وجود چنین توافقی، ایالات متحده از تعلیق مجدد تحریم‌ها برای باقی ماندن در توافق هسته‌ای ایران خودداری خواهد کرد». او تأکید کرد: «اگر در هر زمان قضاوت من این باشد که چنین توافقی قابل دستیابی نیست، فوراً از توافق هسته‌ای خارج می‌شوم. هیچ‌کس نباید به کلام من شک داشته باشد. گفتم توافق هسته‌ای را تأیید نخواهم کرد و این کار را انجام ندادم. به این تعهد هم پایبند می‌مانم». رئیس جمهوری امریکا در شرایطی مجبور شد بار دیگر اجرای تعهدات هسته‌ای را بپذیرد که او چند ماه پیش با تأیید نکردن پایبندی ایران به توافق هسته‌ای، اجرای یک بند از قانون مصوب کنگره موسوم به «اینارا» را به جریان انداخته بود؛بندی که بر اساس آن چنانچه برجام از سوی رئیس جمهوری امریکا تأیید نشود، کنگره ۶۰ روز فرصت دارد برای بازگرداندن تحریم‌های قدیمی یا اعمال تحریم‌های جدید تصمیم‌گیری کند. این در حالی بود که فرصت دو ماهه قانونگذاران امریکا ماه گذشته بدون هیچ طرح و پیشنهادی برای تغییر برجام مطابق آنچه ترامپ دنبال می‌کرد به پایان رسید و او مجبور شد بار دیگر درباره توافق هسته‌ای تصمیم‌گیری کند.
ترامپ پیش از این گفته بود چنانچه کنگره در این زمینه کاری نکند، خودش به‌عنوان رئیس جمهوری دست به اقدام خواهد زد و از توافق خارج خواهد شد. اگرچه رئیس جمهوری امریکا اینک تصمیم گرفت برجام باقی بماند اما تأکید کرد که این آخرین بار است تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را بدون تغییر برجام امضا می‌کند. پیش از این رهبران کشورهای طرف توافق هسته‌ای و همچنین مسئول اتحادیه اروپا به دولت و کنگره امریکا هشدار داده بودند که قبل از برداشتن هر گامی، از قبیل بازگرداندن دوباره تحریم‌هایی که باید طبق برجام برداشته شوند به عواقب کار و تأثیر آن بر امنیت امریکا و متحدانش توجه داشته باشند.
هیلی: بقیه کشورها به امریکا بپیوندند
کمی پس از امضای تعلیق تحریم‌های هسته‌ای از سوی کاخ سفید و تصویب تحریم‌های جدید، نیکی هیلی، نماینده امریکا در سازمان ملل متحد با صدور بیانیه‌ای گفت واشنگتن انتظار دارد دیگر کشورها نیز برای عقب راندن «رفتار ثبات‌زدا و خطرناک ایران» به امریکا بپیوندند. هیلی در این بیانیه تأکید کرد: «ترامپ این اقدام را انجام داد تا نشان دهد امریکا به پایبندی به مفاد توافق هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد اما رفتار ثبات‌زدا و خطرناک ایران را تحمل نمی‌کند». وی در ادامه از تلاش امریکا در سازمان ملل برای جذب همکاری بین‌المللی جهت تقویت اقدامات علیه «فعالیت‌های موشکی ایران، اعمال ممنوعیت تسلیحاتی بر ایران و مقابله با حمایت دولت ایران از تروریسم» خبر داد. هیلی همچنین افزود که می‌توانند تمام آن اقدامات را خارج از موضوع برجام پیگیری کنند اما اگر اجماع بین‌المللی برای آن حاصل نشود، آنگاه امریکا توافق هسته‌ای را مانعی برای صلح در نظر می‌گیرد. استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری امریکا نیز با صدور بیانیه‌ای با ادعای اینکه ایران حقوق بشر را نقض می‌کند، گفت ایالات متحده نمی‌تواند کناری بایستد و این مسأله را تماشا کند. «باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای امریکا هم درباره بیانیه ترامپ گفت: «کسانی که با اجرای برجام مخالف هستند، از جمله من و رئیس‌جمهوری، معتقدیم توافق بدی است و اکنون فرصتی برای بهبود آن وجود دارد». اما نانسی پلوسی، رهبر اقلیت مجلس نمایندگان امریکا در مخالفت با مواضع ترامپ، شرایط جدید او درباره برجام را هدیه جدید به تندروها دانست و افزود:«شروط ترامپ به ایران راهی برای خروج از توافق می‌دهد و آن را به سوی سلاح هسته‌ای بازمی‌گرداند».
تأکید اروپا و روسیه بر اجرای برجام
با وجود بیانیه هشدار‌آمیز ترامپ و درخواست از اروپا برای پیوستن به طرح اصلاح برجام، یکی از سخنگویان اتحادیه اروپا بعد از اعلام تصمیم ترامپ درباره تمدید تعلیق تحریم‌های ایران گفت که اتحادیه اروپا به تعهد در قبال برجام پایبند است. این مقام اروپایی با تأکید بر اینکه رایزنی سه کشور اروپایی طرف توافق از جمله آلمان، انگلیس و فرانسه با سایرکشورهای اروپا درباره برجام ادامه خواهد یافت، تأکید کرد اتحادیه اروپا که 28 عضو دارد، به تداوم اجرای کامل و مؤثر برجام متعهد است. همزمان سخنگوی وزارت خارجه آلمان نیز در واکنش به شروط رئیس جمهوری امریکا برای ادامه برجام، از تمایل این کشور به اجرای کامل توافق هسته‌ای خبر داد. به گزارش رویترز وزارت خارجه آلمان در بیانیه‌ای اعلام کرد برلین با انگلیس و فرانسه درباره چگونگی پیشرفت اجرای توافق هسته‌ای با ایران مشورت کرده و خواستار تداوم آن است. مقام‌های اروپایی در حالی کوشیدند به مواضع تهدید‌آمیز ترامپ به آرامی واکنش نشان دهند که معاون وزیر خارجه روسیه از مواضع برجامی ترامپ به سختی انتقاد کرد. سرگئی ریابکوف با تأکید بر اینکه مسکو و اتحادیه اروپا به توافق هسته‌ای متعهد می‌مانند گفت: «روسیه با هر تلاشی برای تضعیف توافق کنونی با ایران مخالف است». او تأکید کرد: «توافق هسته‌ای اصلاح نمی‌شود و هرگونه تلاش برای مختل کردن آن با مخالفت مواجه خواهد شد». ریابکوف با بیان اینکه در قبال تصمیمات و بیانیه‌هایی که از سوی واشنگتن منتشر شد، موضع کاملاً منفی داریم، تصریح کرد:«هیچ منطقی برای بزرگ نمایی تصمیم ترامپ برای ادامه تعلیق تحریم‌های ایران وجود ندارد چراکه امریکا به‌دنبال تضعیف برجام بود و در حال تقویت یک رویکرد بی‌قید و شرط در قبال مسائل مرتبط با ایران است». معاون وزیر امور خارجه روسیه افزود: «چشم‌انداز خروج امریکا از توافق هسته‌ای با ایران یک ضربه بسیار جدی به نظام کلی توافق‌های بین‌المللی و تقویت رژیم منع اشاعه هسته‌ای است».
مقامات سابق امریکا: طرح ترامپ، زورگویی به سایر طرف‌ها است
شماری از مقامات امنیت ملی پیشین امریکا، از جمله جان کری وزیر امور خارجه و وندی شرمن مسئول ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای این کشور در دوره اوباما با انتشار بیانیه‌ای شروط ترامپ برای اصلاح توافق هسته‌ای را محکوم و تأکید کردند که دیپلماسی همچنان مؤثر است. این بیانیه افزوده است: «طرح رئیس جمهوری شامل زورگویی به همپیمانان‌مان برای اصلاح متن توافقی است که آنها می‌دانند در تأمین امنیت مشترک‌مان کارساز بوده است و به‌صورت علنی نیز اعلام کرده‌اند که تمایلی به اصلاح آن ندارند.» این مقامات هشدار دادند که اقدام امریکا برای نقض یا خروج از توافق هسته‌ای با ایران رابطه واشنگتن با شرکای اروپایی‌اش را تضعیف می‌کند. فیلیپ گوردون، یکی از مقامات امنیت ملی پیشین در دولت اوباما نیز که به وی درباره این مذاکرات مشاوره می‌داده است، گفت: «تصمیم ترامپ، این توافق را فعلاً زنده نگه می‌دارد اما آن را در مسیر فروپاشی قرار داده است.» شرمن هم گفت: «بعید است اروپایی‌ها با توافق جدیدی با امریکا بدون حضور طرف‌های دیگر این توافق از جمله ایران، چین و روسیه موافقت کنند.»
ظریف: برجام قابل مذاکره دوباره نیست
وزیر خارجه ایران بیانیه ترامپ درباره تعلیق تحریم‌های ایران را تلاشی مذبوحانه برای تضعیف برجام توصیف کرد. «محمد جواد ظریف» در صفحه توئیتر خود در واکنش به بیانیه رئیس جمهوری امریکا درباره برجام و شروطی که برای تمدید تعلیق تحریم‌های ایران گذاشته نوشت: «سیاست ترامپ و بیانیه امروز به مثابه تلاش مذبوحانه برای تضعیف توافق محکم چندجانبه و نقض مخرب بندهای 26، 28 و 29 است. برجام قابل مذاکره دوباره نیست». وی تأکید کرد: «امریکا به جای تکرار لفاظی‌های نخ نما شده باید خودش را کاملاً منطبق با برجام کند، مانند ایران». وزارت امور خارجه ایران نیز در بیانیه‌ای با محکومیت ادعاهای رئیس جمهوری امریکا تصریح کرد:«ایران هیچ اقدامی فراتر از تعهداتش نکرده است و هیچ تغییری در توافق هسته‌ای را نه اکنون و نه در آینده نخواهد پذیرفت و اجازه نمی‌دهد هیچ ارتباطی بین برجام و هر موضوع دیگری برقرار شود». در بخشی از بیانیه وزارت امور خارجه در خصوص تمدید تعلیق الزامی تحریم‌های برجام و برخی تحریم‌های جدید توسط دولت امریکا آمده است:«رئیس جمهوری امریکا بر اساس رویه یک ساله خود همچنان به اقدامات خصمانه علیه مردم ایران ادامه داده و تهدیداتی را تکرار می‌کند که بارها در اجرای آنها ناتوان مانده است و با ادامه روش یک سال گذشته خود همزمان با انجام اقدامات اجباری مندرج در برجام و برای نشان دادن خصومت با مردم بزرگ ایران، از سر استیصال تعدادی از اتباع ایرانی و غیرایرانی را به بهانه‌های غیرقانونی، کهنه و مضحک در فهرست تحریم قرار داده است تا حداقل جبران بخشی از ناکامی‌های خود را کرده باشد». بیانیه وزارت خارجه درباره تحریم‌های جدید امریکا افزوده است: «تصمیم رژیم امریکا برای افزودن تعدادی از اتباع ایرانی و غیر ایرانی به فهرست خودساخته و غیرقانونی تحریمی امریکا، فقط و فقط اثبات‌کننده استمرار خصومت هیأت حاکمه امریکا علیه ملت بزرگ ایران است».
وزارت خارجه قرار گرفتن نام آیت‌الله آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران در فهرست تحریم‌های جدید امریکا را عبور امریکا از خطوط قرمز رفتاری در جامعه بین‌المللی دانسته و اعلام کرده:«این اقدام حتماً با واکنش جدی جمهوری اسلامی پاسخ داده خواهد شد و مسئولیت تمامی تبعات این اقدام خصمانه به عهده دولت ایالات متحده خواهد بود».
نیم نگاه
تحریم های جدید امریکا علیه ایران
مواضع ادعاجویانه ترامپ درباره برجام در حالی طرح شد که همزمان دولت امریکا 14 شخصیت حقیقی و حقوقی را در ارتباط با ایران و به بهانه‌های ادعایی «نقض حقوق بشر، سانسور و حمایت از افراد دخیل در اشاعه تسلیحاتی» تحریم کرد. در این بیانیه نام آیت‌الله «صادق آملی لاریجانی» رئیس قوه قضائیه و «غلامرضا ضیائی» رئیس زندان رجایی‌شهر به‌عنوان افراد تحریم شده دیده میشود. همچنین نام سازمان نبرد الکترونیک و دفاع سایبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی، شرکت مخابراتی موج سبز (واقع در مالزی) و مرتضی رضوی (تبعه ایران)، شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران (پنها) و صنایع هواپیمایی ایران (صها) شی یوهاوا (تبعه چین)، شبکه خرید مستقر در ایران و چین، شامل پردازان سیستم نماد آرمان (پسنا الکترونیک)، شرکت بوچانگ سرامیک (مستقر در چین) و ژو یوگون (تبعه چین و نماینده شرکت بوچانگ سرامیک) در لیست تحریم‌های جدید امریکا قرار گرفته اند.
یادداشت
تقویت قدرت چانه زنی دیپلماسی
پرویز سروری
دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی
دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا اگرچه بار دیگر مطابق با «برجام» تعلیق تحریم‌های هسته‌ای را امضا کرد، اما خواستار اصلاح «برجام» شد و تأکید کرد این آخرین باری است که رفع تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید می‌کند. او گفته که «برخلاف میل شدیدم، ایالات متحده را از توافق هسته‌ای ایران خارج نکرده‌ام. در عوض، دو مسیر پیش رو ترسیم کرده‌ام: یا ایرادهای فاجعه بار این توافق تصحیح شود، یا ایالات متحده از این توافق خارج میشود.» او در بیانیه‌اش تصریح کرده: «من استفاده از برخی تحریم‌های هسته‌ای را معاف اعلام می‌کنم، اما تنها به منظور حفظ توافق شرکای اروپایی‌مان برای رفع ایرادهای وحشتناک توافق هسته‌ای ایران». ترامپ آن گونه که خود به کرات اعلام کرده خواستار خروج امریکا از «برجام» است اما رفتارش نشان می‌دهد می‌خواهد هزینه خروج از این توافق را به گردن ایران بیندازد. به نظر می‌رسد رئیس جمهوری امریکا تلاش دارد برای جلوگیری از تعمیق شکاف‌ها میان اروپا و امریکا، برجام را به موضوعاتی چون توان موشکی ایران، بحران‌های منطقه‌ای و ادعاهای حقوق بشری گره بزند؛ مواردی که اتفاقاً اتحادیه اروپا درباره آنها با امریکا توافق دارد. امریکا تلاش دارد با پررنگ کردن موارد یاد شده، طرف‌های اروپایی را با خود همراه کرده و «برجام» را به حاشیه ببرد و ایران را ناقض این توافق اعلام کند. او در عین حال خواستار اصلاح «برجام» شده؛ در حالی که «اصلاح برجام» یعنی «نابودی برجام».
در چنین شرایطی تیم دیپلماسی نظام جمهوری اسلامی باید میدان عمل را از امریکایی‌ها بگیرد و ایالات متحده را به عنوان کشوری که برای معاهدات بین‌المللی اعتباری قائل نیست و به راحتی از آن می‌گذرد، به افکار عمومی معرفی کند. از طرف دیگر باید به طرف اروپایی اولتیماتوم جدی داده شود که اگر امریکا به تهدیدات خود عمل کند، ایران دست برتر را در غنی سازی اورانیوم تا سقف 20 درصد یا فعال کردن فردو و اراک را دارد. الان زمان برخورد جدی با یاوه گویی‌های امریکاست و نباید اجازه دهیم این کشور به بهانه بحران‌های منطقه‌ای، توان موشکی ایران یا بهانه‌های حقوق بشری، «برجام» را مورد سؤال یا تردید قرار دهد. در این شرایط بر احزاب و گروه‌های سیاسی است که با انسجام و وحدت، قدرت چانه زنی دیپلماسی را افزایش داده و تیم دیپلماسی نیز به صورت جدی با شرط و شروط و تهدیدهای امریکا، مقابله کند.
مقاومت، کارگر افتاد
حمیدرضا ترقی
معاون بین‌الملل
حزب مؤتلفه اسلامی
رئیس جمهوری امریکا یک بار دیگر رفع تحریم‌های هسته‌ای کشورمان را تمدید کرد و در عین حال مدعی شد آخرین باری است که رفع تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید می‌کند و به زعم او «می‌باید ایرادهای این توافق برطرف شود.» ترامپ در بیانیه اخیرش تأکید کرده است بر خلاف میل شدیدش به خروج از «برجام» ناچار به امضای دوباره تعلیق تحریم‌ها شده است که به اعتقاد من در دو موضوع ریشه دارد؛ از جمله مقاومت اتحادیه اروپا وکشورهای عضو 1+5 برای حفظ برجام. در فاصله زمانی‌ای که از اجرای «برجام» می‌گذرد، میزان صادرات کشورهای اروپایی به ایران افزایش چشمگیر و قابل توجهی داشته است. اروپایی‌ها به‌دلیل منافع اقتصادی‌شان با خروج امریکا از برجام و تهدید این توافق بشدت مخالفت کردند و به‌همین دلیل ترامپ ضرب الاجل 120 روزه‌ای تعیین کرده تا پایان سال شمسی، مشخص شود روند مبادلات اقتصادی ایران و طرف اروپایی به کجا می‌رسد. دومین موضوع که ترامپ را به امضای تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای سوق داد، مقاومت رهبری، ملت و دولت ایران در برابر زیاده خواهی آنان است. امریکایی‌ها تصور نمی‌کردند چنین وحدت و انسجامی در صفوف کشور ما وجود داشته باشد؛ چنانکه اغتشاش سازی‌ها در داخل کشور بی‌نتیجه بماند. امریکایی‌ها وقتی دیدند از پروژه آشوب سازی، عایدی نداشتند در تلاش هستند فشار اقتصادی بر کشورمان را مضاعف کرده و ضمن پایبندی به «برجام» از نقاط ضعف آن برای اعمال فشارهای بیشتر استفاده کنند. در چنین شرایطی شایسته و بایسته است که تیم دیپلماسی ما به صورت فعال وارد صحنه شده و با افزایش حجم مبادلات اقتصادی با کشورهای دیگر از جمله طرف‌های اروپایی، برای کالاهای تولیدی در داخل کشور بازار مصرف خارجی پیدا کند. بی‌تردید امروز به حرف و صحبت نیاز نیست و چه دولت و چه دیگر ارکان تصمیم گیر و مؤثر، باید عمده تلاش خود را براجرای اقتصاد مقاومتی متمرکز کنند تا آثار تحریم‌های اقتصادی، به حداقل برسد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
گفت‌و‌گو به ناتوان‌سازی تفکرات افراطی می‌انجامد
وزیر ارتباطات: کسب و کارها از فیلترینگ متضرر شدند
برجام بی‌نیاز از اصلاح
امید در آتش انتظار
اتحاد <قاره سیاه> علیه مستأجر <کاخ سفید>
قلب من در ایران خواهد ماند
شوالیه‌ای با نیزه ابریشمین کلمات
دیگر صفحه‌ها
افزایش حقوق مقامات، ممنوع
فروش 15 میلیارد تومانی <حراج تهران>
12 خودرو پسابرجامی تولیدی در ایران
آزمون ظرفیت‌های جهان پساامریکایی
شیخ زکزاکی پس از دو سال اجازه مصاحبه یافت
امید در آتش انتظار
