ضرب‌العجل؟!

دولت دونالد‌ترامپ باید تا روز ۲۳ دی (امروز) تصمیم‌گیری می‌کرد که آیا قصد دارد تعلیق تحریم‌ها در چارچوب توافق اتمی با ایران را تمدید کند یا نه؟
 این تمدید هر ۱۲۰ روز یک‌بار انجام می‌شود. رئيس‌جمهوری آمریکا در ۲۳ شهریور سال جاری تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید کرد. توافق هسته‌ای بین ایران و شش قدرت جهانی یعنی؛ آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه به همراه آلمان در سال ۱۳۹۴ حاصل شد و بر اساس مصوبه کنگره، رئیس‌جمهور آمریکا می‌بایست هر ۹۰ روز یک‌بار درباره اجرای تعهدات ایران در برجام، به کنگره گزارش دهد. با سر رسیدن ضرب‌الاجل پیشین در مهرماه، دونالد‌ترامپ از تأیید اقدامات ایران خودداری کرد. دونالد‌ترامپ پیشتر نیز نسبت بند غروب در برجام ابراز نگرانی کرده بود. بند غروب درباره برچیده شدن محدودیت‌ها پس از دوره زمانی توافق هسته‌ای با ایران است و در نتیجه به این نگرانی دامن زده‌اند که ایران می‌تواند حتی پیش از پایان توافق به توانایی ساخت جنگ‌افزار اتمی دست یابد. در همین زمینه، گفته می‌شود که دولت آمریکا و کنگره این کشور به دنبال حذف این بند غروب هستند که باعث برچیده شدن نظارت و محدودیت‌های بر برنامه هسته‌ای ایران می‌شود. این در حالی است که پیش از اعلام تصمیم دونالد‌ترامپ در مورد تایید برجام که قرار بود دیروز (جمعه) اعلام شود، منابع خبری به نقل از یک فرد آشنا با روند تصمیم‌گیری رئیس‌جمهوری که خواسته نامش ذکر نشود گزارش کردند که‌ترامپ پایبندی ایالات متحده به برجام را بار دیگر تمدید می‌کند اما تمدید بعدی را به برآورده شدن شرایطی موکول خواهد کرد. براساس این گزارش، رئیس‌جمهور آمریکا با تمدید این توافق، مهلتی را برای دیگر کشورهای عضو برجام و همچنین کنگره ایالات متحده تعیین کرد تا محتوای برجام را بهبود دهند. در غیر اینصورت، او در موعد بعد، از تمدید برجام خودداری خواهد ورزید. خبرگزاری رویترز به نقل از دو مقام ارشد دولت آمریکا اعلام کرد: بسیاری از مشاوران رئیس‌جمهور تمدید برجام را توصیه کرده‌اند اما ‌ترامپ در پذیرش توصیه آنان اکراه داشت.
به گفته منابع خبری، در روزهای اخیر نمایندگان دولت و کنگره آمریکا در مورد آینده برجام مذاکراتی داشته‌اند. اعضای تندرو کنگره به ویژه از حزب جمهوریخواه خواستار خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌های فلج‌کننده اقتصادی علیه ایران هستند. به گفته آنان، چنین تحریم‌هایی برای وادار کردن جمهوری اسلامی به تغییر سیاست خارجی و داخلی خود ضرورت دارد. در مقابل، اعضای میانه‌رو به ویژه از حزب دموکرات از تمدید برجام حمایت می‌کنند و خواستار تصویب طرحی هستند که مانع از آن شود که رئیس‌جمهوری بدون تایید کنگره از برجام خارج شود. به گفته همین منابع، ‌ترامپ مایل است قوانین مربوط به تحریم‌ها به نحوی تغییر یابد که رئیس‌جمهوری ملزم نباشد هر ٩٠ روز یکبار برجام را تایید کند.‌ترامپ معتقد است که ادامه فعالیت‌های موشکی ایران و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی با روح توافق هسته‌ای مغایرت دارد. در عین بر اساس گزارش رسانه‌ها در آمریکا رئیس‌جمهور این کشور در عین ادامه تعلیق این تحریم‌ها، قرار است تحریم‌هایی تازه را علیه جمهوری اسلامی معرفی کند. پیشتر وزیر خزانه‌داری آمریکا در همین زمینه اظهار نظری کرده بود. استیون منوچین، گفت که انتظار دارد که تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال شود. او افزود: ما همچنان آنها را زیر نظر داریم. تحریم‌هایی را آماده کرده‌ایم، و فکر می‌کنم می‌توانید منتظر باشید که تحریم‌های جدیدی از راه برسد. از زمانی که زمزمه‌هایی مبنی بر مخالف‌خوانی رئیس‌جمهور آمریکا در زمینه توافق اتمی موسوم به برجام آغاز شد، اروپایی‌ها کارزاری را به راه انداختند و در اروپا و آمریکا بر حمایت خود از این توافق پافشاری کردند. در همین زمینه روز پنج‌شنبه نیز چند مقام اروپایی پس از نشستی با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، بار دیگر بر حمایت خود از برجام تاکید کردند.
مقام‌های اروپایی در این نشست، ضمن تأکید بر حفظ برجام، تاکید کردند که برنامه موشک‌های بالیستیک ایران و نقش تهران در منطقه نگران‌کننده است، اما باید در چارچوب دیگری به بحث گذاشته شود.


آلمان، بریتانیا و فرانسه از آمریکا خواستند به رغم مناقشه سیاسی با دولت ایران، به توافق هسته‌ای پای‌بند بماند. زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان از‌ترامپ خواسته است با اروپا در زمینه اجرای برجام همکاری کند.
نشست ویژه سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان که به دعوت فدریکا موگرینی صورت گرفته بود، روز پنجشنبه در بروکسل برگزار شد. در این نشست، به موازات وزیران امور خارجه سه کشور یاد شده، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و فدریکا موگرینی، هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز حضور داشتند. هدف از برگزاری این اجلاس، بحث و مشورت پیرامون آینده توافق هسته‌ای با ایران بود. این نشست یک روز پیش از اعلام احتمالی نظر دولت آمریکا نسبت به موضوع تحریم‌های ایران برگزار ‌شد. زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان در این جلسه خطاب به آمریکا گفت که انتظار اروپا از آن کشور این است که در راستای حفظ و اجرای توافق هسته‌ای با ایران همکاری کند. وزیر امور خارجه آلمان در عین حال افزود که توافق هسته‌ای با ایران به وضوح نشان داد که می‌توان از طریق راهکارهای دیپلماتیک مانع گسترش جنگ‌افزارهای هسته‌ای شد. به باور او، شکست توافق هسته‌ای با ایران در شرایط کنونی می‌تواند به‌مثابه یک نشانه بسیار بد بر مناقشه هسته‌ای با کره شمالی تاثیری نامطلوب بر جای نهد.  موگرینی نیز تاکید کرد که اتحادیه اروپا خواستار اجرای توافق هسته‌ای با ایران است. به باور او، اجرای این توافق، عملا زمینه‌های بازرسی و کنترل فعالیت‌های هسته‌ای ایران را فراهم می‌آورد.
عقیده‌ترامپ درباره برجام
سخنگوی کاخ سفید روز پنج شنبه و در آستانه اعلام تصمیم دونالد‌ترامپ در مورد تایید برجام گفت: وی همچنان برجام را بدترین توافق ممکن می‌داند. سارا سندرز، گفت: یکی از نقص‌های این توافق در مورد محدودیت‌های زمانی بر برنامه هسته‌ای ایران است و پس از مدتی ایران می‌تواند آزادانه برنامه هسته‌ای خود را توسعه دهد و به دستیابی به سلاح هسته‌ای نزدیک شود. سندرز ادامه داد: ما قطعا این را یک مشکل می‌دانیم. ما به همکاری با متحدان خود و کنگره برای رفع نواقص برجام ادامه می‌دهیم.
گفت وگوی ‌ترامپ و مکرون
درباره برجام
کاخ سفید اعلام کرد، دونالد‌ترامپ، در گفت‌وگوی تلفنی با همتای فرانسوی خود امانوئل مکرون، خواستار توقف فعالیت‌های بی ثبات کننده ایران در منطقه شده است. کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه نیز می‌گوید، امانوئل مکرون در این تماس تلفنی بر لزوم پایبندی همه طرف‌ها در توافق هسته ایران، برجام، تاکید کرد. کاخ الیزه اعلام کرد: امانوئل مکرون در جریان تماس تلفنی خود با دونالد‌ترامپ بر عزم فرانسه برای اجرای دقیق این توافق و همچنین بر اهمیت رعایت آن توسط همه طرف‌های امضاکننده این توافق، تاکید کرد. دونالد‌ترامپ در این گفت‌وگوی تلفنی تاکید کرد که ایران باید فعالیت‌های بی ثبات کننده خود را در منطقه، متوقف کند.   رئيس‌جمهور فرانسه نیز پیشتر ضمن تاکید بر اجرای دقیق برجام، خواستار افزودن رکن‌های تازه‌ای به این توافق برای برطرف کردن نگرانی‌ها شده بود.  ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، نیز در آبان ماه گفته بود، پاریس نگران مداخله‌ها و مقاصد سلطه‌طلبانه ایران در منطقه است.