روزنامه ابتکار
1396/10/21
«ابتکار» تاثیر حذف یارانه ها بر آینده انتقادهای معیشتی مردم را بررسی می کند سنگ لق یارانه زیرپای گلایه های اقتصادی
سمیرا ابراهیمی«به آقای روحانی گفتم از چه می‌ترسید که یارانه‌ها را قطع نمی‌کنید؟ الان که رای گرفته‌اید و دور بعدی ریاست‌جمهوری هم که نیستید، من مسئولیت قطع یارانه‌ها را می‌پذیرم، بگذارید فحش آن را به من بدهند.»
این صحبت ها، اواخر مهرماه سال جاری از زبان رئیس کمیته امداد امام خمینی در جمع هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی شنیده شد. صحبت هایی که شاید بتوانیم آن را سر منشاء سیاست گذاری دولت در حذف جدی و بی چون و چرای نیمی از جمعیت دریافت کننده یارانه نقدی بدانیم. چند روز پس از این سخنرانی، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت به این صحبت‌ها واکنش نشان داد و گفت: حرف آقای فتاح را شنیدیم، اتفاقا ماه آینده، ماه تصمیم‌گیری مجلس شورای اسلامی است. هر سال در تبصره قانون بودجه چگونگی تامین مالی منابع سازمان هدفمندی و مصرف آن در موارد خاص را اعلام می‌کنم .اگر مجلس شورای اسلامی چنین تصمیمی بگیرد که یارانه افراد را به‌صورت نقدی به همه افراد ندهیم و فقط به جامعه هدف یارانه نقدی پرداخت شود، دولت هم آن را اجرا خواهد کرد.
صحبت‌های نوبخت، در لایحه بودجه 97 رنگ و بوی اجرایی شدن به خود گرفت و به نظر می‌رسد که دولت می‌خواهد نیمی از بودجه مربوط به یارانه نقدی را حذف کند. یارانه‌ای که از زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد، برای هدفمند کردن سوبسیدهای پرداختی دولت و هدفمند کردن این مخارج، پا به عرصه وجود نهاد. اما شاید بتوان گفت که هیچ‌گاه نتوانست صفت هدفمندی را نمایش دهد، زیرا از روز اول به همه اقشار جامعه تعلق می‌گرفت، با افزایش تورم و گران شدن کالاهای ضروری خانوارها، افزایش پیدا نکرد، حتی در زمان رکود اقتصادی شدیدی که حاصل از اقدامات مختلفی همچون تحریم‌ها و پول چاپ کردن دولت و افزایش تورم بود، تغییری در میزان آن ایجاد نشد و نتوانست به عنوان ضربه گیر طبقه پایین جامعه عمل کند. دولت یازدهم در چندین مرحله تصمیم بر حذف یارانه اقشار پر درآمد گرفت، اما به دلایلی همچون نادرست بودن اطلاعات به دست آمده حاصل از خوداظهاری، این اقدامات به نتیجه نرسید. اکنون نیز که فضای جامعه در شهرهای بزرگ و کوچک به دلیل اعتراضات مردمی به وضعیت اقتصادی، ناآرامی هایی را تجربه کرده است، به نظر نمی‌رسد که سیاست جبری برای کاهش جمعیت یارانه بگیر، بتواند به آرامش فضای جامعه کمک کند و حتی ممکن است نتیجه شعله ور شدن آتش اعتراضات را نیز به دنبال داشته‌باشد.
برنامه ریزی برای کاهش یارانه نقدی در بودجه
در تبصره ۱۴ لایحه بودجه ۱۳۹۷ که مربوط به به قانون هدفمندی یارانه‌هاست، برنامه ریزی دولت بر این مبنا قرار گرفته است که از محل منابع سازمان هدفمندی یارانه‌ها که از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی است؛ تا ۳۷ هزار میلیارد تومان در چند بخش هزینه شود. این درحالی است که در قانون بودجه سال جاری این رقم حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود که با کاهش ۱۰ هزار میلیاردی همراه است. با این حال هر ساله حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار میلیارد تومان به طور قانونی برای صرف در قانون هدفمندی یارانه‌ها از خزانه عمومی برداشت میشود.
بر اساس بودجه واصله به مجلس، بخش اول هزینه‌کرد این ۳۷ هزار میلیارد تومان قرار است به پرداخت یارانه نقدی وغیرنقدی به خانوارها اختصاص پیدا کند که حدود ۲۳ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است، در حال حاضر با توجه به حجم حدود ۷۷ میلیون نفری یارانه‌بگیر دولت در سال نزدیک به ۴۲ هزار میلیارد تومان دراین باره هزینه می‌کند. در قانون بودجه امسال برای پرداخت نقدی و غیرنقدی خانوارها حدود ۳۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود که در عمل بیش از این پرداخت شد.
در این شرایط با توجه به کاهش ۱۹ هزار میلیاردی که اتفاق افتاده باید انتظار حذف تعداد قابل توجهی از یارانه‌بگیران را داشت، چرا که اگر قرار باشد فقط ۲۳ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی پرداخت شود باید تا حدود نیمی از یارانه‌بگیران فعلی حذف شوند تا رقم ۲۳ هزار میلیاردی پاسخگوی پرداخت‌های نقدی باشد.
همچنین از درآمد ۳۷ هزار میلیاردی تا ۷ هزار میلیارد تومان برای کاهش فقر مطلق در خانواده‌های هدف از طریق افزایش پرداخت به خانوارهایی که درآمد آنها کمتر از خط حمایتی کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی است تعلق می‌گیرد. این مورد برای سال جاری نیز در قانون بودجه گنجانده شده بود که به حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان می‌رسید در نتیجه برای این خانوارها نیز افزایش ۳۰۰۰ میلیاردی منابع وجود دارد.
از منابع ۳۷ هزار میلیاردی حدود ۳۷۰۰ میلیارد تومان برای صرف در ماده ۴۶ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت اختصاص دارد. براین اساس این رقم برای کاهش سهم هزینه‌های سلامت مردم، ایجاد دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی و درمانی، کمک به تامین هزینه‌های تحمل‌ناپذیر درمان، پوشش دارو و درمان بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج تعلق می‌گیرد.
امیر باقری، سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامه و بودجه روز گذشته در سخنانی با اشاره به تعامل خوب دولت و مجلس در بحث بودجه افزود: دولت در سال 96 به طور مشخص از خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی حمایت کرد و پرداختی به آنها را افزایش داد.
وی با اشاره به اینکه حمایت از خانوارها و افراد تحت حمایت کمیته امداد و بهزیستی برای دولت چهار هزار میلیارد تومان بار مالی داشت، افزود: برای نمونه مقرری یک خانوار تک نفر به 200 هزار تومان رسید و یا مقرری یک خانوار پنج نفره از 340 یا 350 هزار تومان به 700 هزار تومان افزایش یافت.
سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامه و بودجه اظهارداشت: در سال 97 این برنامه دولت ادامه خواهد یافت اما دامنه مشمولان آن از مددجویان کمیته امداد و بهزیستی فراتر خواهد رفت و شامل همه افرادی خواهد بود که خط مستمری آنها کمتر از رقمی باشد که دولت تعیین می‌کند.
باقری درباره نحوه شناسایی افراد کم درآمد و فقیر برای پرداخت حداقل مستمری گفت: شرایط و بستر ها برای معرفی افرادی که نیازمندند یا خودشان را نیازمند می‌دانند، فراهم خواهد شد که بعد از راستی آزمایی به همه آنها حداقل مستمری پرداخت خواهد شد.
وی گفت: امسال هم دولت سه هزار میلیارد تومان برای این مهم در نظر گرفته است که با چهار هزار میلیارد تومان سال پیش در مجموع هفت هزار میلیارد تومان میشود.
موافقت مجلس
مهرداد لاهوتی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با بیان این که حذف یارانه ثروتمندان در بودجه سال آینده در دستور کار دولت و مجلس قرار دارد، گفت: با حذف یارانه دهک‌های بالا، میتوانیم از پرداخت ۱۲ هزار میلیارد تومان از بودجه عمومی دولت برای یارانه‌های نقدی جلوگیری کنیم که این مبلغ می‌تواند صرف کارهای عمرانی شود.
عضو کمیسیون اقتصادی درباره پیشنهاد دولت برای حذف بخشی از یارانه‌بگیران، تصریح کرد: دولت باید بررسی‌های دقیق کارشناسی شده را در دستور کار قرار دهد و صرفا یارانه دهک‌های بالای جامعه را حذف کند.
همچنین احمد انارکی‌محمدی با اشاره به مکانیسم دولت برای حذف یارانه اقشار پردرآمد در لایحه بودجه سال ۹۷ گفت: دولت قطعا بر اساس داشته‌ها و اطلاعات خود اقدام می‌کند زیرا امروز دسترسی‌ها و نرم افزار‌ها برای شناسایی افراد بیشتر شده است.
این عضو کمیسیون اقتصادی با تاکید بر اینکه بر اساس اطلاعات دستگاه‌های حمایتی افراد نیازمند کاملا مشخص هستند، خاطرنشان کرد: منابع حاصل از حذف یارانه نقدی دهک‌های ثروتمند، باید به افزایش یارانه نیازمندان و اشتغالزایی اختصاص داده شود.
کاهش فقر با حذف درست جمعیت یارانه بگیر
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران در گفت‌و‌گو با «ابتکار» در خصوص تصمیم دولت مبنی بر نصف کردن بودجه مربوط به یارانه ها گفت: اگر این تصمیم مبنی بر داشتن معیارهای مناسبی برای حذف افراد نباشد، غیر حرفه‌ای و نادرست است. در واقع انتخاب این افراد نباید تصادفی باشد، بلکه معیارهای مناسبی برای بررسی افراد باید مورد نظر قرار بگیرد. چنانچه رصد افراد به درستی رخ دهد، میتوانیم امیدوار باشیم که در آینده از اعتراضات مردمی به دلیل مشکلات معیشتی کاسته شود.
او افزود: اگر دولت بانک اطلاعاتی را بر اساس داده‌های سازمان بورس مبنی بر داشتن سهام و اوراق افراد در نظر بگیرد و یا بر اساس سپرده ای که از استعلام بانک مرکزی به دست می‌آورد یا حتی داده‌های آماری سازمان امور مالیاتی که افرادی که بیش از 3 میلیون تومان در آمد دارند و مالیات می پردازند، نیازی به یارانه نقدی ندارند، سپس آن را در کنار اسناد ملکی و دارایی‌های سرمایه ای مانند اتومبیل قرار دهد و به نتیجه حذف یا عدم حذف افراد برسد، می‌توان به روند درست بودن حذف افراد از لیست یارانه بگیران، امیدوار بود.
بغزیان خاطرنشان کرد: بنابراین اگر به طور کلی معیار دارا بودن مدنظر دولت باشد و بر این اساس نیمی از جمعیت مستحق گرفتن یارانه نقدی 44 هزار و 500 تومانی باشند، باز هم عدد بالایی است و در شان جهوری اسلامی ایران نیست که نیمی از جمعیت کشور استحقاق گرفتن یارانه داشته باشند.
او افزود: با این حال اگر حذف بودجه یارانه نیمی از جمعیت منجر به ایجاد و توسعه واحدهای آموزش فنی و حرفه ای برای دهک‌های پایین و اشتغال آفرینی برای آنها باشد، می‌توان به این سیایت نگاه خوشبینانه داشت که در بلند مدت، جمعیت یارانه بگیران را متمکن کرده و از این جرگه خارج کند. این حرکت می‌تواند نشان از درست انجام دادن سیاست‌های کاهش فقر توسط دولت باشد.
سایر اخبار این روزنامه
روحانی درجلسه هیات دولت : حل مشکلات اقتصادی و تامین حقوق شهروندان دستور کار اصلی دولت است
کدام جریان سیاسی از اعتراض های اخیر زیان خواهد کرد؟
ضرر مستقیم اصلاح‌طلبان ، سود غیر مستقیم اصولگرایان
آخرین وضعیت توله یوز ماده نجات یافته از چنگ قاچاقچیان
«ایران» به طبیعت باز نمی‌گردد
جلال خوشچهره
فوریت پاسخ به مطالبات مردم
سرود رسمی ایران در جام‌جهانی 2018 ساخته میشود
نت ها در آفساید
«ابتکار» رفتارهای جوانان در نا آرامی های خیابانی اخیر را بررسی کرد
اعتراض به سبک دهه هفتادی ها
«ابتکار» تاثیر حذف یارانه ها بر آینده انتقادهای معیشتی مردم را بررسی می کند
سنگ لق یارانه زیرپای گلایه های اقتصادی
«ابتکار» از اعتراض معاون پارلمانی دولت درباره تغییر شاکله بودجه ارسالی به مجلس گزارش می دهد
واکنش ظریف به تکرار اخبار خروج آمریکا از برجام :
اروپا هم از تصمیم ترامپ اطلاعی ندارد
داریوش اسدزاده از کاهش تاثیرگذاری سریال های تلویزیونی بر جامعه می گوید
راز ماندگاری
اخبار ضد و نقیض از نفکتش ایرانی
کشتی در حال سوختن و از سرنوشت ملوانان اطلاعی در دست نیست
دیدار ظریف و لاوروف در مسکو
