نقش رسانه‌های رسمی کشور در ناآرامی‌های اخیر

وقوع ناآرامی‌های اخیر در نقاط مختلف کشور مساله‌ای بسیار مهم و هشدارآمیز است که ضرورت بررسی و تحلیل آن بسیار مهم و حیاتی است. هر چند که عده‌ای در داخل و خارج از کشور بر موج ناآرامی‌ها سوار گردیده و به دنبال اهداف سیاسی هستند اما همه می‌دانیم که نقطه شروع ناآرامی‌های اخیر اعتراض به وضعیت معیشتی، گرانی و بیکاری بوده است. اما سوال اینجاست آیا این مشکلات، تاکنون در کشور نبوده است؟ آیا گرانی‌های اخیر با گرانی‌های 8 سال پیش با هم تفاوتی دارند؟ چرا در دورانی که قیمت‌ تمام کالاها و خدمات (نه یک یا دو کالا) در کشور به شکل سرسام‌آوری بالا می‌رفت اعتراضی صورت نمی‌گرفت؟ چرا زمانی که قیمت سکه و ارز و خودرو رشدی 200 تا 300 درصدی داشت اعتراضی صورت نگرفت؟ و چندین سوال مشابه دیگر. پاسخ این سوالات را باید در نحوه برخورد رسانه‌های رسمی کشور مانند صدا و سیما و خبرگزاری‌ها و روزنامه‌هایی که متاسفانه از بودجه عمومی کشور ارتزاق می‌کنند جستجو کرد. چرا که معترضین کنونی از قشر متوسط به پایین جامعه هستند و برخلاف معترضین سال 1388، اخبار و اطلاعات را هنوز تنها از طریق این رسانه‌ها کسب می‌کنند.
رسانه‌های رسمی کشور و مشخصاَ صدا و سیما در آن دوران به خاطر منافع سیاسی خود و به گمان اینکه دولت همسو با نظام بر سر کار است، هیچگاه مشکلات کشور را بیان نمی‌کردند. حتی اگر در روزهای اوج گرانی‌های لحظه‌  ای و مشکلات عدیده اقتصادی، اخبار 20:30 تلویزیون و یا روزنامه کیهان را ورق می‌زدید، انگار در مملکتی دیگر زندگی می‌کردند. چنان از پیشرفت‌ها و دستاوردهای دولت می‌گفتند و می‌نوشتند که انگار افزایش 3 برابری قیمت دلار هیچگونه مساله مهمی نبوده و بر اقتصاد کشور تاثیرگذار نخواهد بود. خلاصه اینکه، عدم پرداختن به فسادهای صورت گرفته، بی‌نظمی‌های مالی دولت و هدر دادن سرمایه‌های کشور، بزرگ کردن دستاوردهای کوچک و کوچک جلوه دادن مشکلات بزرگ کشور در آن دوران منجر به عدم اعتراض مردم گردید.
اما پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، همان رسانه‌ها با تغییر رویه‌ای آشکار، از همان ابتدا اقدام به انعکاس مشکلات اقتصادی کشور با هدف تخریب دولت و القای ناکارآمدی آن نمودند تا به زعم خود مردم را از دولت ناامید کنند. این رسانه‌ها بر خلاف گذشته، دستاوردهای مهم دولت در برخی حوزه‌ها را کوچک جلوه داده و بر روی برخی اشکالات دولت که از قدیم و در همه دولت‌ها وجود داشته (مانند حقوق‌های نجومی) تمرکز کردند. گویی که فقط این دولت مسبب مشکلات اقتصادی چندین ساله کشور بوده است. هیچگاه ساختارهای اقتصادی غلط کشور و نقش دولت همسو با خودشان و فرصت‌سوزی‌هایی که در اثر درآمدهای سرشار نفتی آن دوران و سوء مدیریت صورت گرفته در آن دوران اتفاق افتاد، را ندیدند اما به یکباره در پنج سال اخیر حامی و پشتیبان مردم شدند.
بعد از شروع ناآرامی‌ها نیز، به روال همیشگی خود نه تنها معترضان را به رسمیت نشناخته‌اند بلکه همانند سال 1388 با عبارات نامناسب مانند تفاله‌های داعش، وابستگان استکبار، تحریک‌شدگان رسانه‌های بیگانه، عاملان منافقین و‌... احساسات معترضان را جری‌تر کرده و مسبب آشوب بیشتر گردیدند. متاسفانه این روند همچنان ادامه داشته و تا زمانی که این رسانه‌های اصولگرا چشمان خود را بر روی واقعیت ببندند و اخبار و اطلاعات را به درستی منعکس نکنند مردمی که تشنه اخبار و اطلاعات هستند، اخبار را از رسانه‌های خارجی دنبال خواهند کرد. نکته جالب اینجاست که صدا و سیما و رسانه‌های اصولگرا و متاسفانه برخی مسوولین، رسانه‌های بیگانه مانند بی بی سی و آمدنیوز را عامل اغتشاشات می‌دانند. هر چند در معاند بودن این رسانه‌ها تردیدی وجود ندارد اما اگر با دقت به فرایند شروع و ادامه اغتشاشات توجه کنیم، خواهیم دید که نقش رسانه‌های رسمی خودمان اگر بیشتر از رسانه‌های بیگانه نباشد، کمتر نخواهد بود.


مخلص کلام اینکه، روی کار آمدن دولت حسن روحانی باعث شد که رسانه‌های اصولگرا و صدا و سیما که هیچ‌گاه از مشکلات اقتصادی کشور نگفتند و ننوشتند و حتی آنها را نمی‌دیدند، به گمان خود، برای گرویدن مردم به سمت همفکرانشان، در این پنج سال مدام از مشکلات اقتصادی کشور گفتند، از فسادها گفتند، از اختلاس‌ها گفتند، از ناکارآمدی دولت گفتند و بذر یأس پاشیدند. غافل از اینکه ناامیدی مردم از این دولت منجر به گرایش مجدد مردم به سمت آنها نخواهد شد بلکه منجر به ناامیدی آنها از نظام خواهد شد. خلاصه این موضوع باعث گردید تا مخاطبان آنها (عمدتا قشر متوسط به پایین) که تازه متوجه برخی امور ناصحیح در کشور شدند، بالاخره وارد میدان شوند و مطالبات خود را فریاد زنند. در ادامه نیز، پوشش نامناسب ناآرامی‌ها و متهم کردن معترضان به عوامل بیگانه سبب افزایش دامنه اعتراض‌ها گردید. هم اکنون نیز چون معترضین قانع نشده‌اند، همچنان خشمگین باقی‌ می‌مانند و در آینده نیز در صورت عدم اصلاح رویه‌ها، باز هم احتمال بروز چنین وقایعی وجود خواهد داشت.
*دانشجوی دکترای مهندسی صنایع و مدرس دانشگاه