نقدی بر قائم‌مقام

اکران مستند «قائم‌مقام» و توزیع آن در اینترنت بار دیگر نام آیت‌الله منتظری را در محافل مطبوعاتی و فضای مجازی مطرح نمود. او از جمله افرادی است که با فرازوفرودهای بسیاری در تاریخ روبه‌رو شد و از اوج قدرت در نیابت رهبری نظام تا حصر را تجربه کرد. سازندگان مستند با روایت این شخصیت تقریبا بخشی از تاریخ جمهوری اسلامی را روایت می‌کند.
 از نکات مثبت این مستند می‌توان به مصاحبه با فرزند، داماد، شاگرد و یکی از روحانیون نزدیک به آقای منتظری اشاره کرد. یکی دیگر از نقاط قوت این مستند روایت منصفانه از دوران مبارزه و جنبه علمی آیت‌الله منتظری است. بهره‌مندی از تصاویر و فیلم‌های آرشیوی نادیده و جالب توجه از دیگر نقاط قوت این اثر است. با این حال نقدهای جدی به روایت مستند وارد است. 
اولاً مستند می‌بایست با استنادات تاریخی و معتبر، قضاوت را به مخاطب واگذار نماید نه این‌که از ابتدا در نریشن راوی موضع منفی سازندگان را ابراز کند. در حالی که تیزر مستند مدعی مصاحبه با دو جریان موافق و مخالف است، بخش اعظم آن به مصاحبه با مخالفان آیت‌الله منتظری اختصاص یافته و در برخی موارد مانند مسأله اعتراض آقای منتظری به اعدام‌ها و یا حیات ایشان پس از فوت امام، کمترین ارجاعی به گفته‌های موافقان رخ نمی‌دهد. ثانیاً در مستند به درستی به شخصیت علمی آیت‌الله منتظری نزد آیت‌الله بروجردی، امام خمینی و هم‌حجره‌ای با استاد مطهری اشاره شده و ارجاعات شرعی حضرت امام به ایشان نیز شاهد این نکته عنوان می‌شود. 
ولی کاربرد عنوان آیت‌الله برای ایشان را مسأله‌ای سیاسی و مرتبط با قائم‌مقامی قلمداد می‌کنند. از سوی دیگر مستند تلاش می‌کند تفاوت نظر آقای منتظری در دفاع از زندانیان را به مسأله بازداشت و اعدام برادر دامادش گره بزند، در حالی که ایشان چه پیش و چه پس از انقلاب اسلامی همواره ملجأ بسیاری از بی‌پناهان بودند. هم‌چنین تغییر مواضع آقای منتظری درباره برخی مسائل مانند تسخیر سفارت را دارای بار منفی می‌داند حال آن‌که پویایی از جمله مؤلفه‌های مثبت برخی شخصیت‌های سیاسی است و یا مصاحبه او با رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی را دلیلی بر تغییر مواضع می‌داند ولی تغییر شرایط و عدم امکان گفتگوی او با رسانه‌های داخلی را در نظر نمی‌گیرد. در مستند تلاش می‌شود آقای منتظری را بسیار ساده‌لوح جلوه دهد حال آن که بخشی از این سادگی را باید در صداقت بی‌نظیر وی جستجو کرد. این نقدها تنها بخشی از ایرادات به این مستند است. چه خوب می‌شد اگر در ساخت اینگونه آثار به دنبال حقنه نظر خود نباشیم و افراد را بدون روتوش به نمایش بگذاریم.