روزنامه ایران
1396/10/19
روابط برد- برد قاعده امنیت منطقه
«منطقه قوی تر» و «امنیت شبکه ای» سرفصل دو راهکار اساسی ایران برای پایان دادن به رقابت‌های مخرب و بحران‌های امنیتی حاکم بر منطقه غرب آسیاست که وزیر امور خارجه کشورمان روز گذشته در دومین کنفرانس امنیتی تهران مطرح کرد و حسام‌الدین آشنا از مشاوران رئیس جمهوری نیز از مدعوین و مخاطبان سخنرانی خواست تا این دو را به‌عنوان دکترین سیاست خارجی دولت حسن روحانی در منطقه بازشناسند.
برگزاری دومین کنفرانس امنیتی تهران با موضوع «امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا، چالش‌ها و روندهای نوظهور» با حضور مقام‌ها و چهره‌های سیاسی و نظامی برگزیده آسیایی و اروپایی فرصتی بود تا در کنار تشریح دکترین منطقه‌ای ایران، موضوعاتی چون نقش ایران در منطقه، ضرورت گفتوگو میان قدرت‌های منطقه‌ای و از همه مهمتر تأثیرات برجام و نگرانی‌های موجود پیرامون آن مورد بحث قرار گیرد.
به گزارش «ایران»، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان روز گذشته در سخنرانی گشایش این کنفرانس منطقه غرب آسیا را در یکی از دشوارترین دوره‌های تاریخی خود توصیف کرد و با این حال گفت: «کنفرانس امنیتی تهران در شرایطی برگزار میشود که داعش به‌عنوان دهشتناک‌ترین نماینده جریان افراط گرای خشونت‌طلب از نظر نظامی سرکوب و خلافت خودخوانده و جعلی‌اش نابود شده و کنترلش بر قلمرو وسیعی که از راه خشونت بی‌حد و ایجاد رعب به وجود آمده بود، از میان رفته است». ظریف با ابراز خرسندی از سهیم بودن ایران در مبارزه تاریخ ساز علیه داعش، گفت: «تروریست‌های داعش همچنان با توجه به شبکه وسیعی که در آسیای میانه و آسیای غربی و بویژه در افغانستان و شمال آفریقا ایجاد کردند دارای بردی منطقه‌ای و جهانی‌اند و باید همچنان تهدید جدی به شمار آیند. بنابراین ادامه مقابله با باقی‌مانده‌های این تفکر خطرناک در سوریه و عراق، جلوگیری از نفود و گسترش افراط در مناطق جدید، سرکوب کامل خاستگاه فکری و قطع منابع مالی افراط گرایان همچنان باید یک اولویت باشد.»
دکترین پیشنهادی ایران برای غرب آسیا
ظریف در ادامه به تشریح دکترین پیشنهادی ایران برای غرب آسیا بر مبنای دو ایده «منطقه قوی» و «امنیت شبکه‌ای» پرداخت و گفت: «تلاش برای ایجاد منطقه قوی به جای برتری‌جویی و حذف دیگر کنشگران ریشه در نگاه راهبردی جمهوری اسلامی ایران به منطقه پیرامونی خود دارد و به معنی پذیرش اصل تأمین منافع جمعی در منطقه خلیج فارس و تأمین قاعده برد - برد در سطح این منطقه است.» او با بیان اینکه بر اساس ایده امنیت شبکه‌ای تأمین منافع هر یک از کشورهای منطقه در گرو تأمین منافع همه کشورهای منطقه است، افزود: «تلاش سلطه‌جویانه توسط هر یک از کشورهای منطقه برای حذف رقبا و تبدیل شدن به قدرت فائقه و سلطه‌گر از منظر ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک عامل تنش‌زا بوده و موجب ایجاد موانع اساسی بر سر راه توسعه ملی کشورها خواهد بود.»
ظریف با یادآوری تجربه دیگر مناطق جهان در حرکت از رقابت‌های مخرب به سمت همکاری، ادامه داد: «در شرایطی که منطقه ما با طیفی از مشکلات حاد مانند تروریسم، افراطی‌گری، بحران‌های زیست محیطی همچون گرد و غبار و خشکسالی، تشدید مهاجرت و ضعف دولت‌ها در پاسخگویی به مطالبات مردم مواجه است، رقابت مخرب تسلیحاتی و تنش بین همسایگان به معنی تحمیل هزینه‌های بیشتر به ملت‌های منطقه است و موجب تشدید بیش از پیش این مشکلات خواهد بود.» او تأکید کرد: «امنیت شبکه‌ای به معنای کنار رفتن اختلاف نظر یا فراموش کردن مشکلات تاریخی نیست بلکه صرفاً روشی برای مدیریت آنها و جلوگیری از تشدید خصومت‌ها و ائتلاف‌های مقطعی ناکارآمد و تنش آفرین است.»
پیشنهاد تشکیل مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای در خلیج فارس
ظریف همچنین در بخشی دیگری از سخنان خود با بیان اینکه «در تمامی سطوح منطقه از جمله در سطوح ملی بین حاکمان و مردم و در سطوح بین‌المللی بین دولت‌ها و نیز بین ملت‌ها به‌طور حاد با مشکل کمبود گفتوگو مواجه هستیم»، گفت: «دولت‌های منطقه بیش از هر زمان دیگر نیاز به گفت‌وگو‌های اطمینان بخش دارند. این گفت‌وگوها قبل از اینکه در مورد موضوعی بخصوص باشد یا با هدف نیل به توافقی صورت بگیرد باید هدف فهمیدن یکدیگر و شناخت متقابل را دنبال کند.»
وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه «چنین گفت‌وگوهایی می‌تواند و باید جایگزین شعارها، لفاظی‌ها و بیانیه‌های بی‌حاصل تبلیغاتی شود که از طریق رسانه‌ها به سوی هم شلیک می‌کنیم» و «موجب افزایش امکان پیش‌بینی رفتارهای کنشگران منطقه‌ای و کاهش نگرانی از اقدامات غافلگیرانه شود» پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تشکیل یک مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای در خلیج فارس را مطرح کرد و گفت:«این مجمع می‌تواند به‌عنوان سازوکاری در یک گفتوگو در همه سطوح رسمی وغیررسمی در منطقه خلیج فارس قرار گیرد و همزمان با ترغیب همکاری و گفت‌وگوی رسمی و دولتی، مشوق گفتوگو بین نخبگان غیردولتی باشد.»
در امتداد سخنان وزیر امور خارجه کشورمان، بخش‌ها و پنل‌های برگزار شده در کنفرانس امنیتی تهران خود به فرصتی برای گفتوگو و در عین حال تضارب آرای شرکت‌کنندگان تبدیل شد. چنانکه در پنل «ترتیبات امنیتی غرب آسیا؛ نقش ایران و بازیگران منطقه ای» که با حضور نمایندگانی از افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه، لبنان و ایران برگزار شد، مقامات امنیت ملی کابل و اسلام آباد به نحوی انتقادات خود به یکدیگر را مطرح کردند.
دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای آری یا نه؟
نقش بازیگران فرامنطقه‌ای در حل بحران‌های منطقه از جمله موضوعات مورد اختلافی بود که در جریان این کنفرانس مطرح شد. کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان که ریاست دو پنل نوبت صبح این کنفرانس را بر عهده داشت در سخنانی با بیان اینکه حق مردم هر کشور است که در جهت اثبات مسائل سیاسی گام بردارند و این یک امر طبیعی است، به انتقاد از دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای در مسائل منطقه پرداخت و گفت: «سیاست جمهوری اسلامی جلوگیری از فروپاشی نظام‌های مستقر و تجزیه کشورهای منطقه است و البته برای گفتوگو با کشورهای منطقه برای کاهش تنش‌ها و ایجاد ثبات و امنیت بیشتر هم آماده هستیم.»
در حالی که میهمانان لبنانی، عراقی و پاکستانی پنل در سخنان خود بر ضرورت شکل‌گیری ترتیبات امنیتی منطقه بدون دخالت‌های فرامنطقه‌ای تأکید داشتند، نماینده حاضر از افغانستان در پنل اول و یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان در پنل دوم تأکید کردند که متهم کردن بازیگران منطقه‌ای به ایجاد بحران در منطقه در شرایطی که کشورهای منطقه خود اراده لازم برای حل بحران‌های منطقه را ندارند اشتباه است. بن علوی همچنین در سخنانی که به نحو کنایه آمیز انتقاد از سیاست‌های ولیعهد جوان عربستان بود، گفت: «نسل رهبران گذشته که با حکمت و درایت مسائل را حل می‌کردند گذشته است. ما با نسل رهبران جوانی مواجه هستیم که برخورد متفاوتی با مسائل دارند و ممکن است ثبات و امنیت را محقق نکنند.»
مجادله کنایه‌آمیز استراو و عراقچی درباره امنیت دیپلماتیک
جک استراو وزیر خارجه سابق انگلیس، ماسیمو دالما نخست‌وزیر سابق ایتالیا، موگنز لوکتافت رئیس سابق مجمع عمومی سازمان ملل از دانمارک در کنار بن علوی و عباس عراقچی حاضران پنل دوم کنفرانس امنیتی تهران بودند. در این بخش استراو با انتقاد از تأثیر مخرب سیاست‌های دولت ترامپ بر تشدید اختلافات و مشکلات در منطقه، بر ضرورت ایجاد یک خط ارتباطی میان ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس تأکید کرد. او در عین حال با یادآوری تلویحی اشغال سفارت انگلیس در تهران در سال 90 و حمله به سفارت عربستان در سال 92، گفت: «اگر بخواهیم صحبت‌های وزیر امور خارجه ایران عملی شود نباید فراموش کنیم که طبق کنوانسیون‌های بین‌المللی که ایران هم به آن پایبند است، دیپلمات‌ها باید امنیت فیزیکی داشته باشند و این امر دوبار در ایران نقض شد. برای رسیدن به اهداف‌مان باید نقطه‌های تاریک برطرف شود و امنیت دیپلمات‌ها در تهران به رسمیت شناخته شود.» سخنانی که با این واکنش عباس عراقچی مواجه شد که یادآوری کرد: «بله، در هر راه حل دیپلماتیک، دیپلمات‌ها باید امنیت داشته باشند اما فراموش نکنیم که دیپلمات ایرانی در جریان حمله به سفارت ایران در لندن (اردیبهشت 1359) کشته شد و گروه‌های تروریستی با حمایت برخی کشورهای اروپایی در برابر سفارتخانه‌های ایران تظاهرات می‌کنند.»
استراو در سخنان خود مواضع قابل توجهی نیز درباره برجام و ترامپ مطرح کرد. او درباره تصمیم احتمالی ترامپ درباره برجام گفت:«ما نمی‌دانیم ترامپ در پایان هفته می‌خواهد چه کند، زیرا نامعقول‌ترین رهبری است که از جنگ جهانی دوم تاکنون دیده‌ایم.» استراو با بیان اینکه «تحریم جدید بحرانی برای ادامه برجام است»، افزود: «ایران همه تعهدات خودش را انجام داده است اما امریکا همچنان تحریم‌های خودش را ادامه می‌دهد و با استفاده از قدرت دلار مزایای اقتصادی برجام را برای ایران کاهش می‌دهد.» این مقام سابق انگلیس افزود: «آلمان و انگلیس برای پیدا کردن راه حل تلاش می‌کنند». وی همچنین درباره موضوعات منطقه غرب آسیا با بیان اینکه ایران با توجه به توانمندی‌های دیپلماتیکی که دارد می‌تواند نقش مهمی ایفا کند، خاطرنشان کرد: «کشورهای عضو شورای خلیج فارس هم باید در این معادله بازی کنند». عراقچی نیز درباره رابطه ایران و عربستان نیز گفت: «ما همیشه اعلام کرده‌ایم که با هم تعامل داشته باشیم ولی درخواست‌های ما از طرف سعودی‌ها رد شده. عربستانی‌ها از وجود درگیری در منطقه سود می‌برند.»
سایر اخبار این روزنامه
امروز؛ آغاز پرداخت سود‌سهام عدالت و وام 15میلیونی ازدواج
روابط برد- برد قاعده امنیت منطقه
سیمای ماندگار اعتدال
آدرس غلط، ممنوع
<بهارستان> با بودجه برخورد احساسی نکند
اعتراض مردم فقط به دولت نبود
خودکشی در <اوین> علت فوت جوان بازداشتی
جان بی‌تو خرّم کی شود؟
مردم خواهان رفع فیلتر <تلگرام>
نگاه ایران به جهنم آتش <یانگ تسه>
مخاطبان اعتراض‌ها
بودجه و پیش نیازهای تولید و اشتغال
