گروه راه و مسکن: تاکنون ۳۳۴ هزار فقره سپرده در صندوق پس انداز مسکن یکم افتتاح شده است که میانگین رسوب پول در این حساب‌ها ۲۲.۵ میلیون تومان به ازای هر حساب است و از این محل ۶۰ هزار میلیارد ریال تجهیز منابع در بانک مسکن اتفاق افتاده است. پرداخت وام توسط صندوق پس انداز مسکن یکم به این صورت است که به ازای هر یکسال سپرده گذاری ۴۰ میلیون تومانی به فرد وام ۸۰ میلیون تومان و سپرده‌گذاری وام ۸۰ میلیونی زوجین در پایان یکسال ۱۶۰ میلیون تومان با سود 8 درصد برای بافت فرسوده و 9.5 درصد برای سایر مناطق با بازپرداخت ۱۲ ساله پرداخت می‌شود. در این راستا چندی پیش مدیرعامل بانک عامل حوزه مسکن از اعطای تسهیلات 40 میلیون تومانی قرض‌الحسنه به زوجین برای تامین مبلغ اولیه صندوق پس‌انداز مسکن یکم خبر داد.  براساس این پیشنهاد۴۰ میلیون تومان اولیه صندوق پس انداز مسکن یکم از طریق پرداخت تسهیلات با سپرده‌گذاری تامین می‌شود. به این صورت که هر یک از زوجین می‌توانند ۲۰ میلیون تومان تسهیلات قرض‌الحسنه از نظام بانکی دریافت کنند به این شرط که 20 میلیون تومان در صندوق پس انداز مسکن یکم سپرده‌گذاری کرده باشند. بنابراین سپرده‌گذار می‌تواند در پایان یک سال دو برابر، در پایان ۲ سال ۳ برابر و در پایان سال سوم ۴ برابر سپرده اولیه تسهیلات مسکن دریافت کند. به عبارت ساده‌تر هر زوج با ۲۰ میلیون تومان سپرده‌گذاری در بانک مسکن بعد از ۳ سال ۸۰ میلیون تومان وام مسکن با نرخ سود ۸ درصد برای بافت فرسوده و 9.5 درصد برای سایر مناطق با بازپرداخت 12 ساله دریافت خواهد کرد.

طبق پیشنهاد بانک مسکن زوج‌های جوان با سپرده‌گذاری ۲۰ میلیون تومانی اگر به مبلغ خود دست نزنند در سال اول ۴۰ میلیون تومان، در سال دوم ۶۰ میلیون تومان و در سال سوم ۸۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند، لذا سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا وام 80 میلیون تومانی مسکن بعد از ۳ سال سپرده‌گذاری باتوجه به نرخ تورم و قیمت مسکن می‌تواند مردم را خانه‌دار کند یا خیر؟

در این‌باره سیداحسن علوی عضو کمیسیون عمران مجلس، با انتقاد از سیاست تسهیلات دهی دولت در بخش مسکن، می‌گوید: عدم انطباق سیاست های پرداخت وام مسکن با شرایط کشور معضلی است که بازار را آشفته کرده است. درخصوص پیشنهاد ارایه تسهیلات مسکن با شرط سپرده گذاری 20 میلیون تومانی زوجین و پرداخت 80 میلیون تومان پس از 3 سال باید متذکر شد که این طرح از مدت‌ها پیش از سوی مسئولان مطرح بوده است اما اینکه زوجی 20 میلیون تومان برای 3 سال سپرده گذاری کند و سپس 80 میلیون تومان وام دریافت کند با هیچ منطقی همخوانی ندارد، زیرا نرخ تورم و قیمت مسکن در سه سال آینده قابل پیش بینی نیست. بدون شک افراد با 80 میلیون تومان وام پس از سه سال سپرده‌گذاری در کلانشهری مانند تهران موفق به خرید 10 متر خانه هم نمی‌شوند. با توجه به اینکه افراد متقاضی دریافت تسهیلات مسکن از اقشار آسیب پذیر جامعه هستند و 10 میلیون تومان اولیه برای سپرده‌گذاری را نیز با فروش اندک سرمایه خود تهیه کرده‌اند از این رو پس از 3 سال و دریافت 80 میلیون تومان وام نیز موفق به خرید خانه با این شرایط نمی‌شوند.

علوی با بیان اینکه در تهران و کلانشهرها خانه 100 میلیون تومانی وجود ندارد، تصریح می‌کند: ارایه تسهیلات 80 میلیون تومانی بسیار خوب است، اما در حال حاضر با چنین ارقامی نمی‌توان در کلانشهرها سرپناهی تهیه کرد، لذا اساسا چنین تسهیلاتی با سیاست موفقی همراه نیست از این رو بازنگری در آن ضروری است.  ارایه این نوع تسهیلات برای خانه‌های با متراژ کوچک تحرکی ایجاد کرده و قیمت خانه را نیز افزایش داده است، عرضه و تقاضا با این نوع تسهیلات تا حدودی به سمت تعادل نزدیک شده است.

این نماینده مردم در مجلس دهم، با انتقاد از اینکه در ارایه تسهیلات مسکن عدم در نظر گرفتن زمانی برای استمهال وام مشکلاتی را برای متقاضیان ایجاد می‌کند، می‌افزاد: بازپرداخت اقساط وام مسکن در حدود 2 میلیون تومان یکی دیگر از دغدغه‌های متقاضیان است زیرا پرداخت این میزان قسط به صورت ماهیانه برای قشر جوان، افراد بیکار و کسانی که حقوق ناچیزی دارند میسر نیست.

وی ادامه می‌دهد: ارایه تسهیلات 80 میلیون تومانی مسکن با قید سپرده‌گذاری برای شهرهای زیر 50 هزار نفر یا 100 هزار نفر می‌تواند کارساز باشد و در تهران و کلانشهرها خرید خانه با این ارقام  غیرممکن است. اخذ تسهیلات مسکن با تنگناهایی بسیاری همچون ارایه ضامن و سپرده‌گذاری همراه است، لذا دولت باید شرایط خانه دار شدن مردم با سیاست تسهیلات دهی را تسهیل کند در غیر این صورت انباشت تقاضا را خواهیم داشت و زمانی ورود بانک‌های دیگر در امر تسهیلات دهی در حوزه مسکن مفید است که وام ارزان قیمت به دست مردم برسد.

علوی با بیان اینکه طبق اصل 30 قانون اساسی دولت و حاکمیت مکلف به تامین سرپناه برای جوانان و قشر آسیب پذیر جامعه هستند، افزود: متاسفانه با این سبک و سیاق خانه دار کردن مردم ممکن نیست زیرا تسهیلات دهی با این شیوه توان مالی افراد را همسو با قیمت مسکن افزایش نمی‌دهد. دولت باید تدبیر دیگری برای احداث خانه‌های حمایتی و اجتماعی اتخاذ کند تا به این ترتیب واحدهای مسکونی به شرط تملیک نیاز افراد به خانه را برطرف کند. پرداخت تسهیلات مسکن با روش سپرده‌گذاری مدت‌ها است که از سوی دولت در کمیسیون عمران مجلس مطرح شده است. علت عدم توفیق سیاست‌های دولت در حوزه تسهیلات دهی در بخش مسکن تاکنون نداشتن طرح جامع مسکن است. بی توجهی دولت به تهیه طرح جامع مسکن همه سیاست گذاری‌ها در حوزه ساماندهی بازار مسکن را ابتر رها می‌کند.

وام 80 میلیون تومانی مسکن دردی را دوا نمی‌کند

درخصوص پرداخت تسهیلات مسکن با روش سپرده‌گذاری، سیدحسین افضلی عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت و گو با «تجارت» تاکید می‌کند: پرداخت تسهیلات  80 میلیون تومانی مسکن پس از 3 سال با شرط سپرده گذاری 20 میلیون تومانی زوجین به هیچ عنوان در کلان شهرها پاسخگوی نیاز مردم به ویژه خانه اولی‌ها به مسکن نخواهد بود. همچنین امکان بازپرداخت اقساط همین میزان وام هم از سوی اقشار ضعیف جامعه امکان‌پذیر نیست به عبارت ساده‌تر به دلیل بیکاری و مشکلات حقوقی پرداخت اقساط وام 80 میلیون تومانی از سوی افراد میسر نیست و همچنین این وام‌ به هیچ وجه متناسب با قیمت واحدهای مسکونی در کلان شهرها نیست. این نماینده مردم در مجلس دهم تصریح می‌کند: معتقدم با پرداخت وام مسکن آن هم با این میزان مبلغ و اقساط ماهیانه آن جهش و حرکت اصولی که برای خروج بازار مسکن از رکود و حل مشکل تامین مسکن جوانان و اقشار کم درآمد جامعه مدنظر است، محقق و عملیاتی نخواهد شد. به عبارت ساده‌تر پرداخت تسهیلات مسکن تا حدودی بر بازار مسکن تاثیرگذار است، اما آن انتظاری که می‌رفت که راهکار جدی برای حل مشکل مسکن جوانان پیدا شود، تنها با پرداخت تسهیلات مسکن امکان‌پذیر نیست. 

افضلی می‌افزاید: معتقدم این روش که اعتباراتی از طریق وام گذاشته می‌شود و در کل جامعه توزیع شده و مردم هم در باز پرداخت اقساط وام با مشکلات جدی مواجه هستند و بانک‌ها را هم درگیر کرده‌است، روش صحیحی برای خانه دار کردن مردم نیست. تجربه‌ای که سایر کشورها داشته‌ و از این طریق توانسته‌اند مسکن مورد نیاز اقشار مختلف جامعه خود را تامین کنند این است که سرمایه‌ها در اختیار شرکت‌های ساختمانی مجوز‌دار یا افراد متخصص و دارای صلاحیت در امر ساخت و ساز قراردادند و این شرکت‌ها یا افراد با کمک توان مالی خود و با انتخاب خود در تشخیص محلات ساختمان‌ها و مجتمع‌هایی مقاوم و باکیفیتی ساختند و این واحدهای مسکونی را به صورت اجاره به شرط تملیک در اختیار اقشار مختلف جامعه به ویژه جوانان و خانه اولی‌ها قرار دادند،لذا این روش صحیح تری در امر خانه‌دار کردن مردم خواهد بود. عضو کمیسیون عمران مجلس می‌گوید: به عبارت ساده‌تر سازندگان متخصص کشور با استفاده از تسهیلات بانکی و همچنین منابع مالی خود در نقاط مختلف شهر و با متراژهای متعدد واحدهای مسکونی متناسب با توان مالی، فرهنگ و نوع متراژ درخواستی مردم بسازند و به صورت اجاره به شرط تملیک در اختیار مردم قرار دهند. در این صورت کار مردم توسط خود مردم انجام شده است، لذا اگر دولت حمایت مالی در راستای تخصیص وام ساخت ارزان قیمت از این سازندگان دارای صلاحیت کند، معتقدم باتوجه به تجربه سایر کشورهای پیشرفته این روش برای خانه دار کردن مردم نتیجه بخش‌تر خواهد بود.