اين سكوت از رضايت نيست

برخي اعتراضات مردم در روزهای گذشته در شهرهای مختلف ایران فروکش کرده و این در حالی است که هنوز پاسخ روشنی از سوی مسئولان به مردم معترض داده نشده است. تعدادي از معترضان بازداشت شده و بخشی نیز در درگیری‌ها زخمی شده‌اند. نکته قابل تامل در این اعتراضات این بود که عده زیادی از معترضان را جوانان دهه هفتادي تشكيل مي‌دادند. از طرفی خبر اعتراض‌ها از شهرهایی به گوش می رسید که حتی نام‌شان نیز برای مردم شناخته‌شده نبود. در روزهای نخست، اعتراض‌ها از مشکلات اقتصادی و معيشتي بود و کم کم دامنه آن بیشتر شد و رنگ سياسي به خود گرفت. اينكه شكاف‌ها و بحران‌هاي اجتماعي چه نقشي در اعتراضات اقتصادي و سياسي روزهاي اخير داشته و آيا مي‌توان نسخه اي اجتماعي براي عبور از بحران اين روزهاي كشور داد، موضوعي است كه در محافل مختلف مطرح شده است و برخي كارشناسان در گفت وگو با«قانون» به آن پاسخ گفته‌اند. امان ا... قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس درباره کشیده شدن این اعتراضات به بیشتر از یک روز و طولانی شدن آن می گوید:« باید به صحبت های مردم در همان روزهای اول جواب داده می‌شد تا دامنه اعتراضات بیشتر نشود». او درباره سطح مطالبات مطرح شده از سوی مردم می‌گوید:« حالا دیگر تنها بحث اشتغال، فقر و بیکاری به‌تنهایی مطرح نیست بلكه خواسته‌های دیگری در این اعتراض‌ها مطرح شده است که با ارزش ها و هنجارهای جامعه ارتباط دارد. موضوع مطالبات باید از سوی مسئولان و حاکمیت شفاف‌سازی شود و صادقانه با مردم مذاکره کنند تا تجمع ها برای همیشه آرام شود و مردم هم راضی شوند».
صدا و سيما با مردم شفاف باشد
اين آسيب‌شناس اجتماعي با اشاره به اینکه در آرام کردن این تجمعات نباید متوسل به زور شد، گفت:« نیروی انتظامی و پلیس هم باید با مردم تعامل همدلانه داشته باشند تا هر چه زودتر این اعتراض‌ها را بتوانند کنترل کنند. از طرف دیگر باید عملکرد نیروهای خاص که در سرکوب مردم در خیابان به طور هنجارشکنانه عمل می‌کنند، از بین برود و از نیروهایی که با مردم نزدیکی بیشتری دارند در آرام کردن این اعتراضات استفاده کرد». از همان روز اولی که اعتراضات در کشور اتفاق افتاد مردم پیگیر اخبار و اطلاعات مربوط به آن بودند و از صبح تا شب اخبار را از شبکه‌های مختلف تماشا می‌کردند تا بدانند چه اتفاقی دارد می افتد. قرایی‌مقدم درباره نقش رسانه ها و به‌خصوص صداوسیما در فروکش‌کردن این اعتراضات می‌گوید:« ای کاش تلویزیون به عنوان رسانه ملی کمی با مردم شفاف‌تر بود تا مردم هم صادقانه به آن اعتماد کنند و هر منبع خبری را برای خودشان به عنوان مرجع انتخاب نکنند. این باعث می شود رسانه های بیگانه جولان بیشتری بدهند و خبرهای راست و دروغ را به مردم منتقل کنند که این باعث تشویش بیشتر می شود». قرایی‌مقدم درباره انگیزه این نارضایتی‌ها که منجر به اعتراضات در شهرهاي مختلف شد، ادامه می‌دهد:« ما در حال حاضر چیزی نزدیک به سه میلیون و 200 هزارنفر بیکار داریم. در سال‌های گذشته نتوانستیم برای آن‌ها اشتغالزایی کنیم و همین باعث ایجاد نارضایتی میان مردم و جوانان می‌شود که در نهایت به چنین اعتراض‌هایی می‌رسد. قرار بود آزادی‌های اجتماعی برای زنان را افزایش دهیم، قرار بود آزادی بیان در مطبوعات بیشتر شود که نشد». این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه سکوت حاکم بر فضا بعد از این اعتراضات را باید کنترل کرد و راهی برای ادامه دار نبودن آن پیدا کرد، گفت:« ما دو نوع سکوت داریم؛ یکی سکوتی که از قانع شدن مردم می آید و نشان از آرام شدن ماجرا به صورت ثابت دارد اما سکوت دیگری هم داریم که موقتی است و مانند آتش زیر خاکستر می‌ماند. با توجه به اینکه در این اعتراضات اقشار توده از شهرهای دورافتاده کشور دست به اعتراض زده‌اند، باید پاسخی به مطالبات‌شان داده شود». قرایی‌مقدم درباره اضافه می‌کند: «مساله اصلی آنجاست که داشته‌ها با خواسته‌ها فاصله گرفته است. به خاطر همین دولت و حاکمیت اگر بخواهد هر کدام از این خواسته ها را برآورده کند، به مدت‌ها زمان نیاز است. این توقعاتی که دیگر امروز هم از جانب مردم فزاینده شده، چطور می‌شود آن را کم کرد. الان در حال حاضر تنها مساله ما فقر نیست و برخي عملکرد های 30 یا 40 ساله نادرست دامنگیر مشکلات کشور شده است. مسئولان در دولت‌هاي مختلف قول‌هایی به مردم داده‌اندکه نتوانسته‌اند آن‌ها را برآورده کنند؛ در نتیجه این ها باعث ایجاد این اعتراضات شده است. همه این ها روی دل جوان‌ها مانده است. ما می‌خواهیم هر چه زودتر این تظاهرات فروکش کند و کشور به حالت امن درآیداما باید در درازمدت بسترسازی برای برآورده کردن مطالبات مردم را هم ایجاد کرد».
مردم پاسخ مي خواهند


این جامعه‌شناس با تاکید بر این موضوع که این اعتراضات هیچ رهبر و نماینده ای ندارد تا دولت و حاکمیت به طور مستقیم با او مذاکره کند، افزود:«باید با درایت حاکمیت و مسئولان این اعتراضات را کنترل کرد و پاسخگوی مردمی بود که در برهه‌های تاریخی مختلف از این نظام حمایت کرده اند». در این میان یکی از اقشاری که در سال های گذشته بارها برای ایجاد تجمعات مسالمت آمیز درخواست مجوز از نهادهای دولت و مجلس را داشته، معلمان بوده‌اند؛ معلمانی که درصد بالایی از اقشار جامعه را تشکیل می‌دهند و مطالبات‌شان در بسیاری از موارد برآورده نشده است. حقوق های عقب افتاده و تورم بالا ،روز به روز سفره‌های‌شان را کوچک‌تر کرده و این در حالی است که هنوز پاسخ روشنی از مسئولان برای عدم رسیدگی به درخواست های‌شان داده نشده است. محمد‌تقی فلاحی، كارشناس مسائل فرهنگي و دبیرکل کانون صنفی معلمان درباره نقش اعتراضات روزهای گذشته در نقاط مختلف ایران نيز به «قانون» می‌‌گوید:« چیزی که در وقایع اخیر مشخص بوده، نارضایتی عمومی است که از عملکرد دولت و حاکمیت در زمینه‌های مختلف وجود دارد. این را می‌شود از شعارهایی که مردم می دادند هم دریافت کرد. از طرف دیگر، یکی از اقشاری که نارضایتی بالایی از عملکرد دولت در برآورده کردن مطالبات‌شان دارند، فرهنگیان شاغل و بازنشسته هستند. او درباره ریشه این نارضایتی‌ها که اغلب به شرایط اقتصادی مربوط است، گفت:« آموزش‌و‌پرورش وضعیت خوبی ندارد و مطالبات فرهنگیان به هیچ وجه تامین نشده است. این ناشی از شرایط عینی است که در آموزش و پروزش و جامعه شاهد آن هستیم. البته حضور قشر خاصی به صورت مشهود در این اعتراضات مشخص نیست اما در هر صورت برگرفته از نارضایتی اجتماعی است که معلم ها هم بخشی از این اجتماعند که ناراضی هستند». فلاحی درباره تلاش های کانون صنفی معلمان برای رساندن صدای‌شان به گوش مسئولان به صورت مسالمت‌آمیز می‌گوید:« ما به عنوان یک تشکل صنفی، نزدیک به دو دهه است که سعی می کنیم از راه‌های مسالمت‌آمیز، کمبودها و کاستی‌های آموزش و پرورش را با دولت، مجلس و نهادهایی که تغییری در این روند می توانند داشته باشند، مطرح کنیم؛ چه به صورت گفت‌وگوهای حضوری چه از طریق نامه، چه به صورت تحصن و تجمع. می‌خواهیم صدای مان را به گوش مسئولان و دست اندرکاران برسانیم.
اما متاسفانه با وجود اینکه مشکلات و مسائل مربوط به فرهنگیان مطرح می‌شد، هیچ پاسخ مشخصی را نگرفتیم و همین باعث نارضایتی، خشم و یأس میان فرهنگیان شده است. وقتی مردم می‌بینند صدای‌شان به سختی به گوش مسئولان می رسد اما هیچ تاثیر مثبتی ندارد و وعده‌های داده‌شده اجرا نمی شود، دچار خشم و یأس همزمان می شوند. در دو یا سه سال گذشته شاغلان و بازنشستگان آموزش و پرورش بیشتر از 10 تجمع را برای گرفتن حق و حقوق‌شان برگزار کردند که هیچ کدام به نتیجه نرسید یا وعده هایی دادند که هیچ کدام‌شان را جامه عمل نپوشاندند». او با اشاره به اینکه معلمان شاغل یا کلا مورد بی توجهی قرار گرفتند یا به وعده های داده‌شده عمل نشده است، افزود:« به طور مثال درمورد صندوق بازنشستگی فرهنگیان هیچ وقت حتی در حد یک گزارش شفاف هم به ما داده نشد که این میلیاردها پولی که از فرهنگیان گرفتند، کجا رفت و کی برد. اصلا کجا رفت؟ » این عضو کانون صنفی معلمان در انتها، این اعتراضات را زنگ خطری برای مسئولان و نهادهای حکومتی دانست و گفت:« مسئولان اگر حتی به فکر حفظ وضعیت موجود خودشان در جامعه هستند، به این مطالبات پاسخ مناسبی بدهند. همیشه نمی شود به مردم وعده داد و همه چیز را گردن این جناح و آن جناح انداخت».