تهدید استقلال یک جشنواره

معرفی زودهنگام داوران را به هیچ عنوان نمی‌توان یک اتفاق معمول در جشنواره دانست چرا که تا پیش از این، شاهد چنین اتفاقی نبودیم
فیلم «مصادره» ساخته مهران احمدی، فیلم «امیر» به کارگردانی نیما اقلیما و فیلم «خجالت نکشید» ساخته رضا مقصودی سه فیلم اولی جشنواره پیش رو هستند که باید در کنار سایر فیلم‌های سودای سیمرغ به رقابت بپردازند
با تمام مسائل و مشکلات پردیس ملت اعم از ترافیک و کمبود فضای کافی برای استقرار خبرنگاران، این مکان به عنوان کاخ جشنواره معرفی شد اما روز گذشته روزنامه جوان خبر از امکان بازگشت جشنواره به برج میلاد داده و دلیل آن را حجم بالای ترافیک در این مکان بيان کرده است
کمتر از یک ماه به برگزاری سی و ششمین جشنواره فیلم فجر باقی مانده است و این روزها اهالی سینما در تکاپو برای رسیدن به جشنواره‌ای هستند که امسال یکی از پرحاشیه ترین دوره‌های خود را می‌گذراند. این جشنواره ها را بعد از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، باید یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور نامید اما حساسیت‌ها روی جشنواره همچنان بالاست و جشنواره پیش رو نیز از این حساسیت ها در امان نیست.


دخالت عجیب برخی نهادها مانند قوه قضاییه و مجلس به جشنواره فیلم، علامت سوال بزرگی را در ذهن سینماگران به وجود آورده که تاکنون جوابی برای آن یافت نشده است. احد آزادی خواه، نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی از نمایش تعدادی از فیلم‌ها از سوی مسئولان جشنواره برای اعضای این کمیته قبل از آغاز جشنواره خبر داده است.
به نظر می رسد سی و ششمین جشنواره فیلم فجر بیش از دوره های گذشته، استقلال خود را متزلزل می‌بیند و این مساله تمام زوایای جشنواره را تحت تاثیر قرار می دهد. این تاثیر را در انتهای جشنواره و معرفی فیلم های برتر شاهد خواهیم بود.
این گزارش تلاش می کند به صورت کلی بخشی از حواشی جشنواره را از نظر بگذراند.
قوه قضاییه ورود می کند اما نه به آن شکل!
چندی پیش خبری مبنی بر ورود قوه‌قضاییه به جشنواره و نظارت بر فیلم‌ها منتشر شد که اهالی سینما را در شوک فرو برد. این اتفاق تاکنون بی‌سابقه بوده است. البته در انتشار این خبر کمی غلو شده بود چرا که قوه قضاییه به سرعت این موضوع را تکذیب کرد. چندی پیش به نقل از مهدی افتخاری، دبیر شورای ارتقای آگاهی‌های عمومی قوه قضاییه این خبر منتشر شده بود که ورود کارگروه فنی قوه‌قضاییه به بررسی فیلم‌های جشنواره فیلم فجر جدی‌تر شده و این کارگروه در انتخاب فیلم‌ها نقش دارد.
اما قوه قضاییه به سرعت خبر را تکذیب و اعلام کرد داوران و اعضای کارگروه فنی این معاونت، هیچ ارتباطی با هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر ندارد و فیلم های راه یافته به جشنواره فیلم فجر را از نظر اثرگذاری در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی داوری خواهدکرد که البته این موضوع در طول برگزاری جشنواره در سال‌های مختلف، بی‌سابقه بوده است.
همچنین در این تکذبیه آمده است: «این معاونت به منظور پیشگیری از وقوع جرایم و آسیب‌های اجتماعی درحوزه تولیدات سینمایی با همکاری کارگروهی متشکل از کارگردانان برجسته و تهیه‌کنندگان سینما از سال ۱۳۹۴ فیلمنامه‌هایی که برای مشاوره‌های حقوقی قضایی به این معاونت مراجعه می کنند با همکاری تیم کارشناسی مطالعه و بررسی می کند و مشاوره‌های مورد نیاز را ارائه می دهد.
همچنین در سه سال گذشته به صورت مستقل و بدون ورود به حوزه فعالیت جشنواره فیلم فجر با رصد فیلم های راه یافته به جشنواره، فیلم هایی را که با رویکرد پیشگیری ساخته شده‌اند، شناسایی و با هدف تقویت رویکرد پیشگیری در تولیدات سینمایی از عوامل سازنده فیلم های منتخب، تقدیر و قدردانی می کند.
این داوران و اعضای کارگروه فنی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه هیچ ارتباطی با کمیته داوران جشنواره فیلم فجر ندارد و فیلم های راه یافته به جشنواره فیلم فجر را از نظر اثرگذاری در پیشگیری از آسیب های اجتماعی داوری خواهدکرد.
همچنین امسال معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه برای نخستین بار با گردآوری پرونده‌های قضایی از سراسر کشور قصد دارد سوژه‌ها و فیلمنامه های مناسب را در اختیار تهیه کنندگان قرار دهد».
معرفی زودهنگام داوران
یکی دیگر از موضوعاتی که در آستانه برگزاری سی و ششمین جشنواره فیلم فجر اتفاق افتاد، معرفی زودهنگام داوران بود که چنین موضوعی در دوره‌های پیشین اتفاق نیفتاده بود. اعضاي هیات انتخاب فیلم فجر در سال‌های گذشته به دلیل جلوگیری از حاشیه های روند انتخاب و فشار بر داوران از سوی فیلمسازان، اسامی هیات انتخاب‌را، تا اعلام فیلم های بخش مسابقه اعلام نمی کردند اما امسال اسامی هیات انتخاب، روز دوازدهم آذر منتشر شد. چطور است که جشنواره امسال از راه همیشگی خود برگشته است؟ این مساله جز وارد آوردن فشار از سوی جریان‌ها یا ارگان‌های خاصی به جشنواره نیست.
معرفی زودهنگام داوران را به هیچ عنوان نمی‌توان یک اتفاق معمول در جشنواره دانست چرا که تا پیش از این، شاهد چنین اتفاقی نبودیم و این مساله خود به یکی از حواشی بزرگ جشنواره فیلم‌فجر بدل شد.
یکی از دیگر از مسائلی که توجه رسانه ها را به خود جلب کرد، اظهارنظر متناقض دو عضو این هیات انتخاب بود. دهم دی، در نشستی با حضور ابراهیم داروغه‌زاده، دبیر سی و ششمین جشنواره فیلم فجر، احمد امینی به عنوان نماینده هیات انتخاب و مسعود نجفی، مدیر روابط عمومی جشنواره، اسامی فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره امسال اعلام شد.
پس از اعلام نام فیلم‌ها توسط داروغه‌زاده، احمد امینی که به عنوان نماینده هیات انتخاب برای صحبت در نشست حضور پیدا کرده بود، در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا فیلم رزروی هم وجود دارد که در صورت حذف هر یک از 23 فیلم اعلام شده، جایگزین آن شود، گفت: «پنج فیلم به صورت رزرو قرار گرفته‌اند که اگر هر فیلمی نرسید، جایگزین آن را داشته باشیم. البته نام این فیلم‌ها اعلام نمی‌شود».
اما سیدجمال ساداتیان که یکی دیگر از اعضای انتخاب جشنواره است، درست برعکس احمد امینی سخن گفته و در برنامه «سی و پنج» بیان کرده است: «مسئولان جشنواره مقید هستند براساس آيین‌نامه عمل کنند و بر تعداد فیلم‌های حاضر در جشنواره افزوده نخواهد شد. ما فیلم رزروی انتخاب نکردیم و اگر چنانچه به هر دلیلی فیلمی به جشنواره نرسد، مجدد باید برویم بنشینیم و برای فیلم جایگزین رای دهیم».این دو اظهار نظر متفاوت و همچنین معرفی زودهنگام داوران جشنواره، حواشی سی و ششمین جشنواره فیلم فجر را در آستانه برگزاری آن بالا برده است.
چرا «نگاه نو» از جشنواره حذف شد؟
در سال های گذشته یکی از بخش های پرطرفدار که آثار خوبی را در آن شاهد بودیم، بخش «نگاه نو» جشنواره بود. این بخش برای رقابت فیلم اولی‌ها بود؛ یکی از درست ترین انتخاب های جشنواره فیلم فجر؛ چرا که رقابت فیلم اولی‌ها با کارگردانان سابقه‌دار و پیشکسوت، کار سخت و نشدنی بود. اما بخش «نگاه‌نو» به آن ها اجازه دیده شدن و داوری شدن داد و آثار قابل دفاعی نيز مانند «ایستاده در غبار» و «ابدو یک روز» بیرون آمد. اما در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر بخش «نگاه نو» با بهانه کم بودن فیلم اولی‌ها از جشنواره حذف شد. امسال تنها سه فیلم اولی در جشنواره حضور دارند.
فیلم «مصادره» ساخته مهران احمدی، فیلم «امیر» به کارگردانی نیما اقلیما و فیلم «خجالت نکشید» ساخته رضا مقصودی سه فیلم اولی جشنواره پیش رو هستند که باید در کنار سایر فیلم‌های سودای سیمرغ به رقابت بپردازند.
به نظر نمی رسد تعداد فیلم اولی‌های امسال تا اندازه‌ای کم بوده باشد که جشنواره را مجبور به حذف بخش «نگاه نو» کرده باشد؛ بخشی که تاکنون کارگردانان موفق و فیلم های خوبی از آن بیرون آمده است. احتمال می رود عزمی پشت حذف این بخش از جشنواره بوده است.
نقل و انتقالات ادامه دارد
برج میلاد سال ها به عنوان کاخ جشنواره انتخاب شده بود اما دبیرخانه سی و ششمین جشنواره فیلم فجر خبر از برگزاری جشنواره پیش رو در پردیس ملت داد که واکنش های مثبت و منفی مختلفی را با خود همراه کرد.
با توجه به معماری پرديس ملت كه یکی از بناهای تهران مدرن محسوب می‌شود، در دوره های گذشته به عنوان کاخ مردمی، در خدمت جشنواره فیلم فجر بود و مراسم فرش قرمز نیز که امسال به طور کامل حذف شده، در این مکان برگزار می شد.با تمام مسائل و مشکلات پردیس ملت اعم از ترافیک و کمبود فضای کافی برای استقرار خبرنگاران، این مکان به عنوان کاخ جشنواره معرفی شد اما روز گذشته روزنامه جوان خبر از امکان بازگشت جشنواره به برج میلاد داده و دلیل آن را حجم بالای ترافیک در این مکان بيان کرده است. البته صحت و سقم این مطلب چندان مشخص نیست و هنوز دبیرخانه جشنواره به این مساله واکنشی نشان نداده است.
در حالی که کمتر از یک ماه تا برگزاری سی و ششمین جشنواره فیلم فجر زمان باقی مانده، آیا قرار است شاهد جابه‌جایی کاخ جشنواره باشیم؟ و اگر چنین نیست چرا دبیرخانه جشنواره هنوز واکنشی به این خبر نشان نداده است؟
امید محال
سی و ششمین جشنواره فیلم فجر از دوازدهم تا بیست و دوم بهمن برگزار خواهد شد. امید است این جشنواره بی‌حاشیه یا دستِ کم با کمترین حواشی برگزار شود. اما به نظر نمی رسد جشنواره بتواند استقلال خود را حفظ کند و ناچار باید تسلیم فشارهایی شود که از جناح ها و ارگان های مختلف بر آن وارد می آید. باید منتظر شروع آن بود تا قضاوت درست تری از وضعیت برگزاری و انتخاب فیلم ها داشته باشیم.