موج‌سازی آمریکا

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*- به دنبال اعتراضات اخیر در برخی از شهرهای کشور، آمریکا ضمن حمایت از این خیزش خود‌جوش، خواستار حمایت جهانی در قبال آن شد. در این ارتباط جدا از کاخ سفید وزیر خارجه آن، برخی از شخصیت‌های سیاسی از جمله رییس کنگره و چند سناتور خواستار حمایت از مطالبات ‌مردم ایران شدند. به این ترتیب به نظر می‌رسد عزم آمریکا در ورود به موضوع جدی است و تلاش می‌کند در راستای سنت مالوف خود وضعیت فعلی را با امواج‌سازی کنترل و مدیریت کند. در این شرایط آمریکا امیدوار است خیزش اعتراضی رادیکالیزه شود تا زمینه برای رفتار‌های مداخله‌گرایانه و آنچه آنها حمایت از دموکراسی و انتقال مسالمت‌آمیز قدرت می‌خوانند، فراهم شود.در این راستا‌ خطای راهبردی و محاسباتی آمریکا آن است که ترامپ و تیلرسون و حلقه‌های نزدیک به آنها، این اعتراضات را مقدمه و فصل تازه‌ای برای بهار تهران و از سوی دیگر معترضان را پیاده‌نظام خود و دشمنان نظام و انقلاب دیده‌اند‌ در حالی که واقعیت و شواهد ماهیت نشان می‌دهد که این‌گونه نیست و صرف پژواک برخی از صدا‌های فرصت‌طلبانه و البته ساختار‌شکنانه بستر این خیزش اعتراضی نمی‌تواند توجیهی برای رفتار‌های مداخله‌‌گرایانه و بهانه‌ای برای امواج‌سازی آمریکا باشد. واقعیت آن است که ریشه این خیزش‌های اعتراضی بیش از آنکه سیاسی باشد، اقتصادی و معیشتی است که ناگزیر شد به جهت بی‌توجهی و عقب‌نشینی دولت در قبال حل طیف وسیعی از مشکلات ‌و مشخصا اوضاع نا‌بسامان اقتصادی به صورت خود‌جوش و در قالب رفتار‌های اعتراضی بروز کند.شواهد و قرائنی وجود دارند که نشان می‌دهند امواج‌سازی آمریکا نمی‌تواند معطوف به نتیجه و قرین توفیق باشد‌ چراکه هر ‌گونه حمایت آمریکا و الگو‌های واکنشی آن در قبال این اعتراضات نیاز زیادی به هدایت سیاسی دارد‌ در حالی که زمینه برای این هدایت سیاسی با توجه به بحران مشروعیت و سر‌درگمی ترامپ در سیاست خارجی فراهم نیست. از سوی دیگر معترضان از سوابق و نتایج رفتار‌های مداخله‌گرایانه آمریکا خاطره و دل‌خوشی ندارند و می‌دانند رفتار‌های مداخلانه آمریکا منجر به بهبود وضعیت نخواهد شد. از طرف دیگر الگو‌های واکنشی آمریکا در قبال خیزش‌های اعتراضی اخیر ایران نیازمند به کارگیری الگو‌های غیر‌حساسیت‌بر‌انگیز است‌ در حالی که این الگو‌های واکنشی با توجه به الگوی تغییر رژیم تیلرسون بسیار چالش‌زا و حساسیت‌بر‌انگیز است و با توجه به تبلور خود آگاهی‌های هویتی و همچنین غلیان احساسات ناسیونالیستی ایرانیان در مواقع حساس، قابلیت اجرا ندارد.آن‌گونه که تجربه رفتار‌های ایرانیان هنگام مواجهه با بحران‌های اجتماعی نشان داده دارای گرایش‌های به شدت ملی‌گرایانه و تمایلات بیگانه‌هراسی هستند و محققا این تجربه این بار نیز در قبال الگو‌های واکنشی آمریکا تکرار می‌شود. در این ارتباط و با توجه به سنخ رفتار‌های ایرانیان در مواقع بحران، جامعه ایرانی از جنبش‌های اجتماعی خود‌جوش حمایت می‌کند‌ اما موافق رفتار‌های شورشی حمایتی نیست.
*مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com