بورس ایران در مقایسه با بورس های جهان

 دکتر حوریه یحیایی*
Hooriye_yahyaei@yahoo.com
در جهان امروز که هر روز شاهد تحولات و پیشرفت ها و اختراعات نوینی در جامعه بشری هستیم، نقش سرمایه گذاری در اقتصاد در جهت تحقق هدف های توسعه اقتصادی پر رنگ و مهم است. همه ی اقتصاد دانان متفق القول اذعان دارند که بازار سرمایه، یی از مهمترین بخش های
 اقتصادی کشور است و با نقاط قوت و ضعف خود وضعیت اقتصادی کشورها را رقم می زند.


کشورهای پیشرفته و به تبع آن بسیاری از کشورهای در حال توسعه برای سرمایه گذاری های
 بزرگ و بلند مدت از بازارهای بورس اوراق بهادار استفاده می کنند. بی شک گسترش توسعه، ایجاد شغل و رونق کسب و کارهای از طریق فراهم نمودن فضای تولید و افزایش رفاه جامعه، همه و همه از طریق هدایت پس اندازها و سرمایه های خرد و کلان مردم در بورس صورت می پذیرد. پیشرفته ترین بورس ها در کشورهای توسعه یافته وجود دارند که سرمایه گذاری
 در آن ها در یک شرایط امن، باعث ورود سرمایه گذاران داخلی و خارجی به این حیطه می گردد. استقبال از بورس و رونق اقتصادی آن تا به حدی بوده که آمارها رشد چهار برابری درآمد ثروتمندان جهان از بورس در سال 2017 را نشان می دهد.
در بررسی های اقتصادی بورس اوراق بهادار ایران و جهان شاهد تفاوت هایی هستیم که در بسیاری از موارد باعث می شود تا شکاف عمیقی بین شرایط بورس ما و استانداردهای جهانی رخ دهد. با وجود اینکه سابقه بورس اوراق بهادار تهران به سال 1346 بر می گردد ولی تا قبل از 1380 این بورس فعالیت چندانی نداشته است. همان طور که بیان شد بورس ایران، یک بورس نوظهور بوده و به شدت تحت تاثیر نوسانات قیمت نفت قرار دارد.
حجم معاملات بورس ایران نسبت به سایر بورس های منطقه بسیار پایین است که همین مطلب باعث شده بورس کشور نسبت به بورس های
 دیگر در سطح پایین تری قرار گیرد. وابستگی بورس ایران به نوسانات قیمت نفت باعث فراز و فرود هایی در این بازار گشته  و ورود به این بازار را با ریسک های زیادی همرا می کند و بسیاری از مردم ترجیح می دهند که به جای سرمایه گذاری در این بازار پر ریسک، پول خود را وارد وادی های دیگر سرمایه گذاری نمایند. قابل ذکر است؛ تحریم ها و عدم ثبات سیاسی و اقتصادی لازم کشور، باعث نبود شرایط پایدار بازار سرمایه و نگرانی ورود کنندگان
 به بازار سهام ایران است.
همچنین از بررسی مقایسه ای هزینه های معاملاتی سهام در بورس تهران با سایر بورس های
 کوچک و بزرگ جهان می توان فاصله قابل توجهی تا رسیدن به استانداردهای لازم مشاهده نمود. در مقایسه ساعت های کاری بورس های مطرح جهان با ایران نیز گپ قابل توجهی وجود دارد.
میانگین ساعت کاری بورس در اثر کشورهای توسعه یافته از 6 تا 8 ساعت است و این در حالی است که ساعت کاری بورس ایران تقریبا کمترین ساعت معاملات را به خود اختصاص داده است و عموما از 9 صبح تا 12:30 می باشد. با توجه به جمعیت کشورها تعداد سهامداران نیز در رونق معاملات بورس بسیار تاثیرگذار است.
در کشور امریکا با جمعیتی در حدود 320 میلیون بیش از 200 میلیون نفر سهامدارند و در ایران رقم سهامداران فعال در بورس نسبت به  کل جمعیت ایران درصد بسیار کمتری است. در کشورهای جهان، شرکت های پذیرش دهنده در بورس کاملا خصوصی هستند. اما در ایران عملا شرکت دولتی و نیمه دولتی در بورس حضور دارند. همچنین در بورس های بزرگ جهان بر خلاف بازار بورس ایران، سود تقسیمی وجود ندارد یعنی پولی بابت سود ماهیانه به سهامدار پرداخت نمی گردد و این سودها برای گسترش شرکت ها مصرف می گردد و یا به قیمت سهم اضافه می گردد و در مجموع این سودها از چرخه بورس خارج نمی گردند.
 با تمامی مطالب عنوان شده بورس ایران در زمینه های مختلف رشد قابل توجهی داشته، اما مسئولین امر می توانند با تصویب قوانین حمایتی از سرمایه گذاران و پایین آوردن ریسک پذیری و ایجاد شرایط امن سرمایه گذاری اقبال عمومی جامعه برای ورود به این بازار بیشتر کرده تا به یک انتفاع عمومی از افزایش حجم معاملات بینجامد.