فرمول مهار احمدی‌نژاد

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*- اگرچه آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب به‌طور غیرمستقیم به اظهارات و اقدامات محمود احمدی‌نژاد و همراهانش واکنش نشان داد اما به نظر می‌رسد پروژه‌ای را که احمدی‌نژاد و یارانش در ابراز نادرستی عملکرد و رفتار قوه قضاییه کلید زده‌اند، متوقف نخواهد شد‌. سفر اخیر احمدی‌نژاد به بوشهر آن هم درست یک روز بعد از اظهارات رهبری، مهم‌ترین دلیل و نشانه بابت این ادعاست‌. احمدی‌نژاد در سفر اخیر خود به بوشهر در واکنشی هدفمند به مواضع رهبر انقلاب اظهار داشت: «اگر رهبری زمانی چیزی گفت و شما نظر دیگری داشتی، نباید بمیری و حرفی نزنی‌.»در یک ارزیابی واقع‌بینانه چهار دسته از عوامل در رفتارهای احمدی‌نژاد و شرایطی که او در آن قرار گرفته است، نقش دارند‌؛ دسته اول در ارتباط با حمایت همه‌جانبه اصولگرایان است که جملگی دست به کار شدند تا او طی دوره‌ای سکان هدایت پاستور را به دست گیرد‌. حال در موسم برگ‌ریزان احمدی‌نژاد کمی برای آنها دشوار است که بخواهند از او اعلام برائت کنند‌. دسته دوم عوامل ریشه در عملکرد اصلاح‌طلبان و جریان اصلاحات دارد‌. در این ارتباط اگر گفته شود بروز و ظهور پدیده‌ای چون احمدی‌نژاد محصول ضعف اصلاح‌طلبان است، سخنی به گزاف نیست‌. البته همزمانی مجادله و جنجال‌آفرینی احمدی‌نژاد با اقتصاد بیمار کشور و چرخش 180 درجه‌ای روحانی نسبت به وعده‌های انتخاباتی، موجب پیشروی و تشدید رفتار‌های تهاجمی احمدی‌نژاد شده است‌. اما سومین عامل، ناشی از سکوت حاکمیت و عدم برخورد آن در عزم و ورود احمدی‌نژاد در ثبت‌نام انتخابات دوازدهم ریاست‌جمهوری است‌. احمدی‌نژاد در شرایطی برای انتخابات ثبت نام کرد که رهبری او را به جهت جلوگیری از دوقطبی شدن جامعه منع کرده بود‌. اما دلیل چهارم که به نظر می‌رسد کلیدی است، ترس از ادبیات و گفتمان افشاسازی است به این معنی که او پرونده‌هایی از فساد مقامات کشوری و خصوصا محافظه‌کاران در دست دارد که به او نوعی مصونیت داده است‌. به عبارت دیگر ترس از افشاگری‌های احتمالی احمدی‌نژاد مانع برخورد با او شده است‌. بدیهی است که هدف اصلی احمدی‌نژاد از این‌گونه رفتارها، چیزی جز فرار به جلو، فرافکنی و پاک کردن صورت‌مساله از اتهاماتی که در انتظار اوست، نیست و به این ترتیب در این جنجال‌آفرینی و البته با سفسطه‌بازی و به جهت آنکه از اتهامات وارده تبری جوید، به روش و منطق خود به نوعی درصدد اعتبارزدایی و افزایش هزینه کشور است. به همین جهت است که مکرر به کیان نظام حمله می‌کند و نوک پیکان حملات خود را مستقیما به سمت قوه قضاییه نشانه گرفته است‌. البته با سکوت بی‌دلیلی که در مقابل رفتار‌های ساختارشکنانه او و یارانش مشاهده شده است، او حتی پا را فراتر گذاشته و برای نشان دادن درستی رفتار خود اماکن مذهبی را برای اعمال رفتار‌های اعتراضی یا همان سنت بست‌نشینی به خدمت گرفته است‌. مهم‌ترین پیام کنش احمدی‌نژاد در این رفتارها تلاش برای ماندن و بقا در سپهر سیاست کشور است‌. اما واقعیت و حقیقت آن است که احمدی‌نژاد به مثابه یک درس عبرت در ذهن ایرانیان باقی مانده است و اینکه پنداشته شود که او همانند کابوس و بختکی روی سیاست ایران افتاده است، پندار و انتظار عبثی است‌. در خوشبینانه‌ترین شرایط احمدی‌نژاد و بدنه حمایتی‌اش همانند جنبش جلبگی و خزه‌ای است که هر گونه توان رشد و نمو از آن گرفته شده است‌. با این همه نیاز به هراس از احمدی‌نژاد و جنجال‌سازی‌های او نیست و کسی که بیش از همه باید پاسخگو باشد، خود اوست‌.با همه جنجالی که احمدی‌نژاد به دنبال آن است، مهارش به مراتب ساده‌تر از رفتار‌های تهاجمی اوست‌. در این ارتباط نه نیاز به حکمیت است که برخی از اعاظم روحانیت بر آن تاکید کرده‌اند و نه نیاز به سکوت و مماشاتی که مشخصا موجب پیشروی او می‌شود‌. بدون تردید راز مهار احمدی‌نژاد در وظایف ذاتی قوه قضاییه است به این معنی که این قوه بخواهد در مسیر اهداف و وظایف ذاتی‌اش عمل کند و مراحل رسیدگی به اتهامات احمدی‌نژاد و یارانش را بر اساس مستندات در دستور کار قرار دهد‌. در این ارتباط قوه‌قضاییه تاکنون اقداماتی انجام داده است به‌گونه‌ای که معاون اول او ضمن محاکمه، دوران حبس خود را می‌گذراند و معاون دیگر او یعنی حمید بقایی برایش حکم مجازات صادر شده است و شاید چنین مجازاتی در انتظار خود او نیز باشد‌.
* مدرس علوم‌سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com