روزنامه اعتماد
1396/10/05
روهينگيا قرباني سياست بازي
ميثم سليمانيمجمع عمومي سازمان ملل متحد يكشنبه بعد از ظهر به وقت نيويورك قطعنامه‌اي را به راي گذاشت تا بتواند به اقدامات نظامي عليه قوم مسلمان روهينگيا در ميانمار پايان دهد؛ قطعنامه‌اي كه از دبيركل سازمان ملل مي‌خواهد تا با انتصاب نماينده ويژه اين سازمان به اوضاع آوارگان روهينگيايي سامان دهد. اين قطعنامه توسط كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي (OIC) به مجمع عمومي سازمان ملل برده شد كه در مجموع 122كشور به آن راي مثبت دادند و تنها 10 كشور بودند كه با آن مخالفت كردند و 24 كشور ديگر راي ممتنع دادند. چين، روسيه، كامبوج، لائوس، فيليپين، ويتنام، ميانمار، بلاروس، سوريه و زيمبابوه از جمله كشورهايي بودند كه به اين قطعنامه در مجمع عمومي سازمان ملل راي منفي دادند. در اين جلسه مجمع 37 كشور غايب بودند كه جمهوري اسلامي ايران، كره شمالي، ارمنستان، ازبكستان و تركمنستان از غايب‌هاي اين جلسه بودند.
اين قطعنامه از دولت ميانمار مي‌خواهد تا اجازه دسترسي به منطقه راخين براي كمك رساني به مردم حاضر در منطقه را بدهد و همچنين فضايي ايجاد شود تا پناهندگان بتوانند با اطمينان كامل به خانه‌هاي خود بازگردند. اين قطعنامه همچنين از آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل مي‌خواهد تا يك نماينده ويژه در امور ميانمار تعيين كند.
تاكنون بيش از 650هزار مسلمان روهينگيايي پس از هجوم ارتش ميانمار به منطقه راخين از ماه آگوست آواره شدند و خانه‌هاي خود را ترك كردند و به سمت بنگلادش روانه شدند. مقام‌هاي ميانمار اصرار دارند كه اين مبارزه در راستاي ريشه كن كردن ستيزه جويان روهينگيايي است كه در روز 25آگوست به تعدادي از پايگاه‌هاي پليس اين كشور حمله كردند. موضوعي كه تبديل به بهانه‌اي براي اقدامات ويرانگر ارتش ميانمار شد. سازمان ملل اعلام كرده است خشونتي كه ارتش ميانمار عليه مردم روهينگيا به كار برده است يك پاكسازي قوميتي است. هفته گذشته يانگي لي گزارشگر ويژه سازمان ملل متحد براي ميانمار، اعلام كرد كه او از ورود به ميانمار منع شده و دولت تمام همكاري‌هاي خود با او را به طور كامل قطع كرده است.
اما در رايي كه مجمع عمومي به اين قطعنامه داد، يك نكته بسيار جالب توجه بود و آن راي منفي چين و روسيه به اين قطعنامه بود. شايد تا حدودي دليل راي چين مشخص باشد، سوال اينجاست كه چرا روسيه به اين قطعنامه راي منفي داده است؟ ميانمار و روسيه سال آينده هفتادمين سال آغاز روابط و همكاري بيشتر نظامي و نه اقتصادي را با يكديگر جشن مي‌گيرند. اما روابط آنها در طول ساليان گذشته رو به تكامل گذاشته و به ابعاد غيرنظامي نيز توسعه يافته و دو طرف در زمينه‌هاي علم و فناوري، آموزش و پرورش و گردشگري با يكديگر همكاري داشتند.
دكتر لودميلا لوتز، استاد دانشگاه روستوك آلمان در گفت‌وگو با ميانمار تايمز عنوان كرد كه روسيه به ميانمار به عنوان بخشي از سياست چرخش به شرق خود نگاه مي‌كند. وي افزود: مشاركت در ميانمار فرصت خوبي براي تثبيت موقعيت روسيه در صحنه سياست بين‌الملل به حساب مي‌آيد. اين استاد دانشگاه روستوك تاكيد كرد كه روسيه در حال تبديل شدن به يك تنظيم‌كننده روابط ميانمار با قدرت‌هاي بزرگ به خصوص ايالات متحده، چين و هند است. هر دو كشور در حال حاضر مي‌توانند در زمينه بهبود روابط سياسي و اقتصادي تجربه‌هاي بهتري با يكديگر پيدا كنند.
وي در ادامه تصريح كرد كه اگرچه روابط ميانمار و روسيه بيشتر در حوزه فروش تسليحات نظامي بوده است، اما دو طرف سعي كردند هيچگونه اقدام تحريك‌آميزي عليه يكديگر انجام ندهند. براي روسيه بيشتر منافع اقتصادي مهم است تا اينكه بخواهد خود را درگير اختلافات و درگيري‌ها كند. از همين رو تحريم تسليحاتي ايالات متحده نيز به فروش تسليحاتي روسيه بسيار كمك كرد. به گفته لوتز، روسيه مي‌تواند تخصص خود را در حوزه‌هاي فناوري نظامي، انرژي و علم و فناوري را وارد ميانمار كند و از آن درآمدزايي داشته باشد. علاوه بر اين روسيه مي‌تواند از ميانمار به عنوان دروازه‌اي براي گسترش تجارت خود به شرق آسيا استفاده كند و اين موضوع مي‌تواند به اتحاديه تجاري اوراسيا كه توسط روسيه راه‌اندازي شده است موثر باشد.
شركت نفت روسي بشنفت و شركت بين‌المللي نفت و گاز ميانمار با يكديگر وارد فاز همكاري شده‌اند و اين شركت 3/38 ميليون دلار در اين كشور سرمايه‌گذاري كرده است. در سال 2015 نيز تجارت دوجانبه دو كشور به 5/130 ميليون دلار رسيد كه در مقايسه با چين كه به 10 ميليارد دلار مي‌رسيد حجم بسيار اندكي بود. اما در سال جاري ميلادي روابط تجاري ميان روسيه و ميانمار به 500 ميليون دلار رسيده كه در طول دو سال رشد قابل توجهي داشته است.
روسيه علاوه بر فروش اسلحه به ميانمار توانسته ماشين‌آلات روسي، تجهيزات صنعتي، وسايل نقليه، محصولات شيميايي و فلزات را به ميانمار صادر كند و در طرف مقابل برنج و پارچه از ميانمار وارد كند. به گفته موسسه تحقيقات صلح بين‌المللي استكهلم، ميانمار پنچمين وارد‌كننده سلاح و جنگ‌افزارهاي روسي محسوب مي‌شود كه اين رقم طبق آمار در سال 2014 بيش از 20 ميليون دلار بوده است.
بر اساس تحقيقاتي كه خانم لودميلا لوتز انجام داده است بين سال‌هاي 2009 تا 2010 روسيه يك مجموعه از اسكادران هوايي شامل MiG 29B، MiG 29SE، MiG 29UB به ارزش 511 ميليون دلار را به ميانمار صادر كرده است. از سويي ديگر روسيه به‌شدت علاقه‌مند است كه شريك استراتژيك سازمان همكاري اقتصادي آسه‌آن شود و حضور ميانمار به عنوان يكي از اعضاي اين گروه مي‌تواند براي نفوذ روسيه موثر باشد. در حال حاضر نيز روسيه توانسته روابط نزديكي را علاوه بر ميانمار با كامبوج و فيليپين ديگر اعضاي تاثيرگذار آسه‌آن برقرار كند. چين نيز وضعيت مشابه در اين زمينه دارد. تجارت دوجانبه ميان ميانمار چين در نيمه اول سال مالي 2018-2017 بيش از 5/5 ميليارد دلار بوده است. طبق آمار رسمي كه وزارت بازرگاني ميانمار منتشر كرده صادرات اين كشور به چين 46/2ميليارد دلار و واردات آن از چين 3ميليارد دلار بوده است.
مجموعه شرايطي كه ميان روابط چين و روسيه با ميانمار حاكم است نشان مي‌دهد كه چرا اين كشورها به تمام قطعنامه‌ها در خصوص ميانمار راي منفي مي‌دهند. دولت ميانمار نيز در ماه سپتامبر اعلام كرد طي مذاكراتي كه با پكن و مسكو داشته اجازه تصويب هيچگونه قطعنامه‌اي را عليه دولت اين كشور در شوراي امنيت سازمان ملل را نخواهد داد و در اين بين تنها مسلمانان بي‌گناه روهينگيايي هستند كه زير بار منافع اقتصادي و سياسي كشورهاي مختلف از بين مي‌روند و در حال حاضر هيچ آينده روشني براي آنها در كوتاه‌مدت نمي‌توان متصور بود.
