ورود شورای‌عالی شهرسازی و معماری به ایمن‌سازی ساختمان‌های عمومی مقابل زلزله؛

بررسی مقاومت مسکن مهر تهران
گروه مسکن- به دنبال زمین‌لرزه‌ ملارد- مشکین‌دشت با بزرگای 2/5 ریشتر که شامگاه چهارشنبه 29 آذرماه مناطق وسیعی از تهران و البرز و دیگر استان‌های همجوار را لرزاند، تصاویری از ترک‌های سطحی، شکستگی شیشه و آسیب‌های غیرسازه‌ای مسکن مهر منتشر شد که در مورد مقاومت مسکن مهر تهران در مقابل زلزله نگرانی ایجاد کرده است. مطالعات پژوهشگران سازمان زمین‌شناسی نشان می‌دهد که گسل ماهدشت -جنوب کرج مسبب زمین‌لرزه 2/5 ریشتری شامگاه استان‌های البرز و تهران بوده است و دارای سازوکار فشاری همراه با مولفه راستا لغز است و می‌توان این گسل را ادامه شرقی گسل جنوب اشتهارد از پهنه گسلی ایپک برشمرد.
حالا پس از این اتفاقات به گفته مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید مقاومت مسکن مهر پردیس و پرند در زلزله مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین مصوبه دیگری در شورای عالی معماری و شهرسازی در حال تدوین است که بر اساس آن ساختمان‌های عمومی روی گسل ایمن‌سازی می‌شوند. معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی با بیان اینکه در مساکن مهر پردیس و پرند از قالب‌های بتونی استفاده شده که خطرات تخریب در برابر زلزله مانند تخریب مسکن مهر کرمانشاه پس از وقوع زلزله را ندارند گفت: میزان مقاومت مساکن مهر تهران در برابر زلزله بررسی می‌شود. حبیب‌الله طاهرخانی در گفت‌وگو با ایلنا درباره ارزیابی میزان مقاومت مسکن مهر پردیس و پرند در مقابل زلزله اظهار داشت: پس از زلزله کرمانشاه و سر‌پل‌ذهاب و میزان تخریب مساکن مهر این منطقه، مطالعات مقاومت مساکن مهر در برابر زلزله در دستور کار قرار گرفت.
مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید با بیان اینکه در مساکن مهر کرمانشاه شاهد این بودیم که پس از زلزله نمای واحدهای مسکن مهر فرو ریخت گفت: تفاوت مسکن مهر پرند و پردیس مسکن مهر منطقه‌ای مانند کرمانشاه این است که مسکن مهرهای اطراف تهران اغلب بلند‌مرتبه هستند و در ساخت آنها از قالب بتونی استفاده شده است بنابراین شاهد این مشکلات در مسکن مهر پرند و پردیس نخواهیم بود.وی تاکید کرد: البته برای ارزیابی‌های بیشتر، مطالعات دقیق‌تری را در دستور کار قرار داده‌ایم و قرار بر این است که میزان مقاومت مسکن مهر پردیس و پرند ارزیابی شود.


طاهرخانی ادامه داد: در مسکن مهر کرمانشاه و سر‌پل‌ذهاب دیواره‌های میان قابی و نما را در معرض خطر دیدیم اما با توجه به اینکه در مساکن مهر پردیس و پرند از قالب‌های بتونی استفاده شده است این موضوعات کمتر در معرض خطر هستند. معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی تاکید کرد: البته موضوعاتی مانند زمین‌شناسی منطقه، کیفیت اجرا و بستری که در آن ساخت‌وساز انجام شده در میزان مقاومت واحدها در برابر زلزله دخیل هستند. طاهرخانی تاکید کرد: با توجه به اینکه در تهران همواره خطر وقوع زمین لرزه وجود دارد به طور قطع اگر نیاز باشد اقدامات افزایش مقاومت در برابر زلزله برای واحدهای مسکن مهر انجام می‌شود.
مقاوم‌سازی ساختمان‌های روی گسل
به گفته محمد شکرچی‌زاده، رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، شناسایی پهنه‌های گسل زلزله شهر تهران که تهیه و در سال گذشته (۹۵) به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و ابلاغ شد، با این هدف بود که ایمنی در برابر زلزله افزوده شده و میزان خسارات احتمالی از زلزله‌ها کاهش یابد.
وی در ادامه اظهار داشت: مصوبه شورای‌عالی با این مضمون بود که ساختمان‌های بلندمرتبه و ساختمان‌های عمومی همچون بیمارستان‌ها و مدارس و سایر ساختمان‌های عمومی که در هنگام زلزله باید مستحکم‌تر از سایر ساختمان‌ها باشند بر روی گسل‌ها ساخته شده و آنهایی که احداث شده‌اند نیز به نحوی مناسب مقاوم‌سازی و استانداردسازی شوند.همچنین رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: موقعیت گسل‌ها در سال‌های پیشین و قبل از سال ۹۵، توافقی وجود نداشت و مدیریت بحران نیز نتوانسته بود جمع‌بندی مناسبی در این رابطه داشته باشد. به همین دلیل نیز کار شناسایی از تهران آغاز شد و محدوده‌های پهنه‌های اصلی گسل‌های زلزله شهر تهران که بیش از ۸۵ کیلومتر مربع است شناسایی و به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و پس از آن نیز ابلاغ شد.
در ادامه شکرچی‌زاده تصریح کرد: در حال حاضر، نتایج بر روی نقشه‌های تفصیلی مناطق قرار گرفته که محدودیت ساخت بر روی گسل‌های زلزله شامل ساختمان‌های معمولی هم می‌شود. این مقام‌مسوول وزارت راه‌و‌شهرسازی با اشاره به این مطلب که شناسایی پهنه‌های گسلی شهرهای کرج، مشهد، تبریز و کرمان نیز در دستور کار است، گفت: ساختمان‌های غیرعمومی و همچنین ساختمان‌های کوتاه مرتبه باید آیین‌نامه ۲۸۰۰ را رعایت کنند.وی همچنین تاکید کرد: پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کلان ما این است که شناسایی گسل‌ها را در کلانشهرها انجام دهیم که نیازمند کار علمی و جدی خواهد بود. بدین‌معنا سازمان زمین‌شناسی، باید مقدمات کار را انجام و شناسایی‌های لازم را انجام دهند تا پس از آن ما در نشست مشترک در مرکز تحقیقات به جمع‌بندی برسیم.
شکرچی‌زاده یادآور شد: تهیه پهنه‌های گسلی سایر کلانشهرها علاوه بر چهار شهر کرج، تبریز، کرمان و مشهد نیز در دستورکار است و چنانچه مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران را برای سایر کلانشهرها داشته باشیم اقدامات عملیاتی و اجرایی آغاز خواهد شد.
وی همچنین در بیان این مطلب که آیا پیش از این نیز در مورد زلزله‌های احتمالی تهران و شناسایی گسل‌های آن اقداماتی انجام گرفته بود؟ به اطلاعات پایه شناسایی گسل‌های تهران توسط جایکا که مطالعات لرزه‌خیزی شهر تهران را در سال ۸۲ انجام داد، اشاره کرد و گفت: مطالعات اگرچه دقیق بودند اما موقعیت‌های آن از دقت لازم برخوردار نبود و در سال‌های گذشته به لحاظ اطلاعات و نظراتی که وجود داشت، جمع‌بندی مناسب در این مورد انجام نشده بود.
شکرچی‌زاده ادامه داد: در سال گذشته (۹۵) تمام ارکانی که درگیر مساله هستند با هم جمع‌بندی کردند و خوشبختانه در مردادماه سال گذشته نقشه پهنه‌های گسلی شهر تهران، نهایی و بلافاصله در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب و توسط آن شورا، ابلاغ شد و شهرداری‌ها نیز با ابلاغ شورای عالی شهرسازی و معماری انجام آن را در دستور کار قرار دادند.
رییس مرکز تحقیقات در خصوص نظارت بر اجرای مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری در رابطه با عدم ساخت و ساز جدید بر روی پهنه‌های گسلی و مقاوم‌سازی ساختمان‌های موجود نیز گفت: تکلیفی که دولت تعیین کرده این است که بیمارستان‌ها در مناطق لرزه‌خیز گسترش پیدا نکنند و اگر برنامه مقاوم‌سازی نیز وجود دارد برای بیمارستا‌ن‌هایی که در حال حاضر بر روی گسل زلزله قرار دارند انجام شود و هیچ بیمارستان جدیدی در پهنه‌های گسلی احداث نشود.
وی در ادامه یادآور شد: برخی از منابع گاز و سوخت در پهنه‌های گسلی قرار دارند که باید برای آنها اقدامات امنیتی خاصی در دستور کار قرار گیرد و در عین حال مقرر شد تا شهرداری برای ساخت ساختمان‌های بیش از ۱۲ طبقه پروانه صادر نکند.
شکرچی‌زاده افزود برای ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه، آیین‌نامه ۲۸۰۰ با یکسری از سختگیری‌هایی اعمال می‌شود و بر اساس آن نیز برای ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه، اعمال نظارت خواهد شد. وی مساحت پهنه‌های گسلی شهر تهران را کمتر از یک درصد مساحت کل شهر تهران عنوان کرد و گفت: مابقی سطح شهر تهران باید با رعایت آیین‌نامه ۲۸۰۰ انجام شود. شکرچی‌زاده در پایان افزود: ضمانت اجرایی مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری نیز این‌گونه است که نهادهای اجرایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به تازگی مسوولیت پیدا کرده‌ تا گزارش اجرایی مصوبه شورای عالی را به دولت ارائه دهند.