ایران در راهبرد امنیتی ترامپ

دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - ترامپ راهبرد جدید امنیتی کشورش را با تاکید بر شعار انتخاباتی‌اش مبنی بر اولویت دادن به آمریکا اعلام کرد. در این راهبرد بر اولویت‌هایی چون حفاظت از میهن، بهبود رفاه مردم و نمایش صلح از طریق قدرت آمریکا تاکید شده است. از منظر تبار‌گرایی، راهبرد امنیتی جدید آمریکا چرخشی در برابر راهبرد امنیتی دو دهه گذشته این کشور است و در طبیعی‌ترین شرایط تلاش می‌کند عامدانه و هدفمند برای پاک‌کردن میراث اوباما در کاهش تنش در سطح جهانی گام بردارد. به این ترتیب و با تحول و تغییری که در راهبرد امنیتی آمریکای عصر ترامپ به وجود آمده است می‌توان گفت که‌ الگو‌های متقارن و نئولیبرال عصر اوباما جای خود را به الگوی رئالیسم تهاجمی و یکجانبه‌گرایی فزاینده عصر ترامپ می‌دهد. این وضعیت به معنای کاهش اعتبار رهیافت‌های نئولیبرال و در مقابل تقویت رهیافت‌های رئالیستی آن است.
طبق انتظار بخشی از راهبرد امنیتی جدید آمریکا به ایران اختصاص یافته است. ایران در این راهبرد جدید امنیتی آمریکا همچون گذشته و موازی با سیاست‌های کینه‌توزانه آمریکا، در کنار کره شمالی در زمره حکومت‌هایی یاغی قرار گرفته است که در اساس چالشی برای امنیت آمریکا محسوب می‌شود. یاغی خوانده شدن ایران در راهبرد امنیتی جدید آمریکا آن‌گونه که ترامپ اعلام کرده ریشه در کنش‌ها و الگو‌های رفتاری اوباما در قبال ایران دارد‌ چرا‌که الگو‌های رفتاری اوباما در قبال ایران مبتنی بر نشانگان و جلوه‌هایی چون متقاعد‌سازی از طریق گزینه‌های دیپلماتیک، ترغیب از طریق تضمین‌های امنیتی و مشوق‌های اقتصادی و سر‌انجام تعامل از مسیر همکاری‌های سازنده در قالب معامله بزرگ بود‌ اما پیش‌فرض و الگوی اتخاذی اوباما اشتباه از کار در‌آمد و نه‌تنها تغییری را در رفتار‌های ایران در قبال آمریکا به وجود نیاورد‌ بلکه این کشور همواره‌ برای براندازی آمریکا و متحدانش در منطقه تلاش می‌کند و رفتار‌های ثبات بدخیم و ثبات‌زدای آن رو به گسترش است. با این همه‌ ایران قصد عقب‌نشینی از رفتار‌های خود را ندارد و با توسعه برنامه موشکی خود قصد بر هم زدن ثبات در منطقه را دارد و با حمایتی که از گروه‌های تروریستی می‌کند، تمام‌قد خواستار نابودی آمریکا شده است.آن‌گونه که در مواضع ترامپ در این راهبرد پیداست، محققا آمریکا بخشی از راهبرد‌های خود را با استناد به بخش‌ها‌یی از این راهبرد جدید برای مهار ایران و بی‌اثر‌سازی تحرکات تهران به کار خواهد گرفت. در این ارتباط‌ اگرچه گزینه جنگ و نظامی‌گری در مقابله و مهار ایران مطلوبیتی ندارد‌ اما آمریکا از طریق اعمال تحریم‌های یکجانبه و اتخاذ رفتار‌های ایذایی در قبال برجام یا همان مواضع ضد‌برجامی به رفتار‌های تقابلی خود در مقابل ایران ادامه خواهد داد. سخنرانی دونالد ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل و همچنین نمایش اخیر نیکی هیلی در سازمان ملل بابت اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در خاورمیانه و جهان را می‌توان به‌عنوان نمادی از تهدیدات هشداردهنده‌ای دانست که به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر سیاست‌های آمریکا در برخورد با ایران را به نمایش می‌گذارد. برای تحقق چنین هدفی مقامات آمریکا درصدد هستند نشان دهند که فرآیند‌های سیاسی و امنیتی ایران ماهیت گیج‌کننده داشته و این کشور تمایلی به پذیرش و رعایت هنجارها و قواعد بین‌المللی ندارد. حتی آنان تلاش می‌کنند نشان دهند ایران با رفتار‌های ثبات‌زدایی که در قالب برنامه موشکی انجام می‌دهد، تمایلی به پذیرش مفاد برجام نداشته و بخشی از نشانه‌های ماهیتی و متنی برجام را نادیده گرفته است.
*مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com