مصائب 30 ساله، تجار را مایوس کرده است؛

«جهان صنعت»- اگرچه هر سال به مناسبت روز ملی صادرات وعده وعیدهایی به صادرکنندگان داده می‌شود و بلافاصله پس از آن، این موضوع به عنوان یکی از پیشران‌های توسعه اقتصادی کشور به فراموشی سپرده می‌شود اما واقعیت این است که وضعیت صادرات بحرانی است و حتی با دستکاری اعداد و ارقام هم نمی‌توان وضعیت مناسبی از صادرات غیر‌نفتی و تراز تجاری را به نمایش گذاشت. از این رو بحران صادراتی به موضوع مهم نشست‌های گوناگون تبدیل شده و بخش خصوصی پی‌در‌پی هشدار‌هایی در این مورد می‌دهد.
بر این اساس همایش «معرفی و تقدیر از صادرکنندگان نمونه سال 1396 استان تهران» نیز به بیان دغدغه‌های تولیدکنندگان و همچنین صادرکنندگان کشور اختصاص یافت. در همین خصوص رییس کنفدراسیون صادرات ایران علاوه بر بیان روند انتخاب صادرکنندگان نمونه، به بیان مشکلات تجار پرداخت و به موضوعاتی همچون بسته حمایتی صادرات که هنوز مبالغی بابت آن پرداخت نشده است اشاره کرد. محمد لاهوتی همچنین از بالا بودن قیمت تمام‌شده کالاهای صادراتی، تحقق نیافتن وعده تک‌نرخی کردن ارز توسط دولت، حمایت نکردن دولت از صادرکنندگان برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی، بالا بودن هزینه‌های حمل‌و‌نقل و مهم‌تر از همه عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی که هزینه‌های زیادی را برای صادرکنندگان به وجود آورده است، انتقاد کرد. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با اشاره به وضعیت تراز تجارت خارجی کشور به دولتمردان هشدار داد. محمدرضا پورابراهیمی با بیان اینکه وضعیت کنونی تراز بازرگانی ما نشان می‌دهد که در هشت ماهه سال 96 وضعیت تراز بازرگانی ما چهار میلیارد دلار منفی است، گفت: حتما وزیر صنعت باید پاسخگو باشد و دلیل کاهش حجم صادرات ما باید توسط مدیران متولی بررسی شود زیرا اگر این وضعیت استمرار یابد این نگرانی وجود دارد که تراز منفی بخش بازرگانی به شش میلیارد دلار برسد. وی همچنین به بانک مرکزی در مورد کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به عنوان موضوع مرتبط با تامین مالی و صادرات اولتیماتوم داد که اگر این بخشنامه به درستی اجرا نشود، مجلس برای بانک مرکزی فکری خواهد کرد.
بزرگ‌ترین آفت برای اقتصاد
بر همین اساس رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران‌ به عنوان میزبان این مراسم اظهار کرد: در سال‌های تحریم ارتباط ما با دنیا قطع بوده و انتظار اینکه صادرات زیادی داشته باشیم، خیلی بجا نیست. در این میان باید به این نکته اشاره کرد که دولت بزرگ، بزرگ‌ترین آفت برای اقتصاد است و باعث می‌شود مشکلات


پابرجا بماند.
مسعود خوانساری افزود: می‌خواهیم چرخ را از اول اختراع کنیم در حالی که باید به این موضوع اشاره کرد که اگر قرار باشد ایران هشت درصد رشد داشته باشد، باید سرمایه‌گذاری خارجی جذب کنیم، در عین حال مشکلات در ارتباط با دولت بزرگ و دخالت بیش از اندازه آن در تولید و صادرات یکی از آفت‌های بزرگ است.
وی همچنین از لغو الزام صادرکنندگان به پرداخت یک در هزار درآمد به اتاق‌های بازرگانی از سال آینده خبر داد.
از برنامه عقب هستیم
در ادامه این مراسم‌ استاندار تهران با بیان اینکه تعهد ما برای صادرات استان تهران تا پایان سال جاری 1/6 میلیارد دلار است، گفت: باید در زمان باقی مانده برای تحقق این رقم تلاش بیشتری کرد‌ در حالی که در شش ماه اول سال 7/1 میلیارد دلار از برنامه عقب هستیم.
محمد‌حسین مقیمی اظهار کرد: امروز دولت و مجموعه مجلس یک جهت همراهی را انتخاب کرده‌اند و این دو مجموعه اختلاف نظر و دیدگاه در رابطه با صادرات و اجرایی کردن مسایل صادرات ندارند. بنابراین هر دو هم‌جهت و همراه هستند. وی اظهار داشت: از آن طرف هم بخش خصوصی و اتاق بازرگانی با بخش دولت همراه و هم‌جهت است بنابراین با توجه به همراهی این دو مجموعه و شرایط نباید وضعیت صادرات این‌گونه باشد.
دغدغه‌های صادرکنندگان
رییس کنفدراسیون صادرات ایران نیز در ادامه با اشاره به دغدغه‌ها و مشکلات صادرکنندگان گفت: باید برای توسعه صادرات به سمت بازارهای جدید و آمریکایی در حرکت باشیم و حضور در نمایشگاه در این راستا بسیار مهم است که متاسفانه از صادرکنندگان برای حضور در این نمایشگاه حمایت نمی‌شود. لاهوتی اظهار داشت: کف حضور در یک نمایشگاه خارجی حداقل 50 هزار یورو است و این موضوع نیازمند حمایت جدی است. وی با اشاره به اینکه بسته حمایتی صادرات سال گذشته و امسال مبالغی بابت آن پرداخت نشده است، گفت: صادرکننده باید روی آن مبلغ حمایتی حساب باز کند.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران بیان کرد: یکی از مشکلاتی که در ادامه می‌توان به آن اشاره کرد، عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی است و بر این اساس کالاهای صادراتی ایران با تعرفه بالایی به کشورهای هدف وارد می‌کند که پیشنهاد ما برای جبران این مساله انعقاد قرارداد تعرفه‌های ترجیحی با کشورهای هدف صادراتی است.
وی بیان کرد: در بحث صادرات قیمت تمام‌شده امکان حضور کالاهای ایرانی با ارزش افزوده بالاتر از تولید‌کننده سلب می‌کند که یکی از عوامل تاثیر‌گذار بر آن هزینه حمل‌و‌نقل است که هزینه‌های حمل‌و‌نقل در کشور ما سه برابر برخی از کشورهاست.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران اظهار داشت: مشکل دیگری در اقتصاد ایران و در حوزه صادرات خودنمایی می‌کند‌. مشکل صادرکنندگان با سازمان امور مالیاتی است و با وجود دستور معاون اول رییس‌جمهور و ابلاغ مصوبه خوب اقتصاد مقاومتی باز هم صادرکنندگان با مشکل مواجه هستند.
رییس دبیرخانه انتخاب صادرکنندگان نمونه با اشاره به دو پیشنهاد سازمان توسعه تجارت در مورد ورود موقت گفت: یکی اینکه ورود موقت به ازای ارائه سفته انجام شود و امیدواریم این پیشنهاد تبدیل به یک مصوبه شود.
لاهوتی افزود: نکته دوم استفاده از صادرکنندگان گذشته صادرکنندگان برای ورود موقت است، تا بدون سپردن وثایق، ورود موقت داشته باشند.
هشدار در مورد تراز منفی بازرگانی
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در این همایش گفت: در سال 96 انتظار می‌رفت اتفاقات خوبی بعد از برجام رقم بخورد که هنوز تحقق نیافته است که البته لازم است در کنار این انتظارات موانع صادراتی هم برداشته شود.
محمد‌رضا پورابراهیمی اظهار کرد: وضعیت کنونی تراز بازرگانی ما نشان می‌دهد که در 8 ماهه سال 96 وضعیت تراز بازرگانی ما 4 میلیارد دلار منفی است. وی افزود: حتما وزیر صنعت باید پاسخگو باشد و دلیل کاهش حجم صادرات ما باید توسط مدیران متولی بررسی شود زیرا اگر این وضعیت استمرار یابد این نگرانی وجود دارد که تراز منفی بخش بازرگانی به 6 میلیارد دلار برسد.
پورابراهیمی بیان داشت: البته با پیگیری‌های انجام شده اصلاح ساختار انجام شده و معاونت اقتصادی در وزارت امور خارجه ایجاد شده اگرچه نیازمند تحول اساسی در این بخش هستیم.
خودی را هم می‌زنند
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار داشت: موضوع تبیین بحث راهبردی ایران برای حضور در بازارهای جهانی بسیار مهم است‌ اما براساس گزارش‌های ما فعالان اقتصادی ما در خارج از کشور آتش به اختیار عمل می‌کنند و حتی خودی را هم می‌زنند که به عنوان نمونه می‌توان به حضور فعالان اقتصادی با چنین وضعیتی در روسیه اشاره کرد که فعالان اقتصادی ما در خارج از کشور عملیات انتحاری انجام می‌دهند و خودزنی می‌کنند.
مشوق‌های صادراتی پرداخت نشد
وی با اشاره به مشوق‌های صادراتی اظهار داشت: به دلایل مختلف مشوق‌های صادراتی پرداخت نشده است که البته ناشی از محدودیت‌های بودجه‌ای دولت است. پورابراهیمی گفت: اما به هرحال باید در این حوزه و پرداخت مشوق‌های صادراتی تحول جدی انجام شود و برای حل این موضوع راهکارهایی از سوی مجلس پیشنهاد شده است.
سهم ۲۵ درصدی تهران از صادرات
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران نیز در این مراسم گفت: استان تهران براساس آمار گمرک و سازمان توسعه تجارت سهم صادراتش از کل صادرات کشور رقم 86/24 است. محمدرضا مس‌فروش افزود: صادرات کالا از استان تهران به بیش از 130 کشور جهان انجام می‌شود که محصولات پتروشیمی 5/14 درصد از کل صادرات استان تهران و فرش 5/2 درصد و در محصولات کشاورزی 5 درصد و صنایع غذایی 6 درصد صادرات استان تهران را تشکل می‌دهد.
وعده ارائه تسهیلات به اصناف
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران همچنین گفت: در حوزه اصناف دیناری بابت بسته حمایتی تسهیلات ۱۰ هزار میلیارد تومانی پرداخت نشده در حالی که مبالغی در حوزه صنعت پرداخت شده است. با این حال امیدواریم این رقم در سال 97 به بخش اصناف پرداخت شود. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران بیان داشت: طرح سیمان جزو طرح‌های ملی است و در استان تهران 13 کوره سیمان وجود دارد که طرح پروه مربوط به سیمان که مربوط به طرح‌های اقتصاد مقاومتی است، در استان به پایان رسیده است.
وی بیان داشت: تکلیف 8 ماهه صادرات استان تهران رقم 9 میلیارد دلار بوده که در بخش‌های مختلف صادراتی تقریبا به هدف نزدیک شده‌ایم و حتی در حال برنامه‌ریزی هستیم که عدد صادرات در استان تهران را تا پایان سال به 1/16 میلیارد دلار برسانیم.
مس‌فروش به بحث مدیریت واردات اشاره کرد و گفت: در کالاهای مصرفی وارداتی چهار درصد بیش از آنچه که فکر می‌کردیم، افزایش داشته‌ایم.
مشکلات ۳۰ ساله گریبان صادرات را گرفته
همچنین در ادامه دبیر ستاد تنظیم بازار با اشاره به وجود موانع داخلی تولید و صادرات گفت: مشکلاتی که امروز درباره صادرات از آن صحبت می‌کنیم همان مشکلاتی است که ۳۰ سال قبل وجود داشته و درباره آن صحبت کرده‌ایم. شاید تنها اولویت‌های مشکلات ما در این سال‌ها تغییر کرده اما کماکان پابرجاست.
محسن بهرامی ارض‌اقدس افزود: قوانین بالادستی و احکام مشخصی در این ارتباط وجود دارد اما مشکلات بخش صادرکنندگان را نتوانسته‌ایم در این سال‌ها حل کنیم. رییس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگانی ادامه داد: صادرکنندگان که در این شرایط فعالیت می‌کنند عشق به کارآفرینی، تولید دارند زیرا باید با شرایط تبعیض‌آمیز در بازارهای هدف دست‌و‌پنجه نرم کنند تا بتوانند کالای خود را صادر کنند.
ارض‌اقدس تصریح کرد: با وجود دادن 30 سال شعار حمایت از صادرات هنوز عزم ملی برای رفع مسایل صادراتی در کشور وجود دارد و مسایلی مانند تعیین تکلیف نرخ ارز، فضای کسب‌و‌کار رفتارهای سازمان مالیاتی، تامین اجتماعی، زیرساخت‌ها ‌که بارها مطرح شده است حل نشده و باید اشاره کرد که در خانه اگر کس است یک حرف بس است و باید در این زمینه اقدامات لازم صورت گیرد. وی گفت: مگر قرار است که کسی از بیرون بیاید و مسایل و مشکلات اقتصادی ما را برطرف کند و باید به نحوی برای حل‌و‌فصل آنها اقدام شود.
صندوق ضمانت صادرات، قرض‌الحسنه نیست
همچنین مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات با بیان اینکه فقط نیمی از صادرکنندگان نمونه عضو صندوق ضمانت از صادرات هستند، گفت: بسیاری از مسوولان و صادرکنندگان، صندوق ضمانت را نمی‌شناسند و حتی تصور بر این است که این صندوق یک صندوق قرض‌الحسنه است.
کمال سیدعلی با بیان اینکه دولت در یک و نیم سال گذشته کاهش هفتاد درصدی حق بیمه صادرکنندگان را در دستور کار قرار داده است، گفت: هر صادرکننده‌ای از خدمات صندوق ضمانت استفاده کند خدمات مناسبی دریافت خواهد کرد. مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران با اشاره به اینکه سقف اعتباری بانک و نرخ کارمزد از جمله مواردی است که در دنیا مد‌نظر قرار می‌گیرد، افزود: فرهنگ بیمه‌ای ایران ضعیف است و از شانزده صادرکننده نمونه فقط حدود هشت صادرکننده عضو صندوق ضمانت صادرات ایران هستند.