روزنامه ابتکار
1396/09/13
معاون اقتصادی وزیر رفاه در گفت و گو با «ابتکار» دولت مجبور به قبول سرپرستی تمام صندوق‌های بازنشستگی است
آتش بحران صندوق تامین اجتماعی زیر خاکسترسمیرا ابراهیمی
بیش از ۷۰ درصد از جمعیت کشور عضو صندوق های بازنشستگی ۱۶ گانه هستند. این بخش عظیم از جمعیت که یا بازنشستگان مستمری بگیرند و یا شاغلانی که در سال های پس از خدمت قرار است مستمری بازنشستگی بگیرند، بخش اصلی درآمد خود و یا اصل درآمد را معطوف به این مستمری در سال های پیری کرده اند. اما زنگ خطرهایی به گوش می رسد که حاکی از بحران جدی در این صندوق ها در کمتر از یک دهه دیگر است. هم اکنون برخی از صندوق های بازنشستگی مانند صندوق فولاد ورشکسته شده و وابستگی 100 درصدی به منابع دولت دارند. بنابراین برای رفع بحران صندوق‌ها باید راهکار و برنامه‌ریزی‌های لازم از سوی مسئولان ارائه شود.
برخی می گویند که در این صندوق‌ها تنها شاهد خارج شدن منابع هستیم. صندوق‌ها از ورود و خروجی متناسب بهره‌مند نیستند. همچنین تصویب قوانین و مقررات غیرکارشناسی و بدون در نظر گرفتن بار مالی در دو دهه اخیر از جمله عواملی است که باعث ایجاد بحران در صندوق‌های بازنشستگی شده؛ به طوری که این قوانین قاتل صندوق‌ها شده‌اند. اما موضوع دیگر این است که مدیریت ثروت در این صندوق ها نیز به بازدهی بالا و در نهایت رشد منایع کمکی نکرده و حتی گاهی ضررهای هنگفتی را نیز به ارمغان آورده‌است. البته طبیعی است که وقتی هیچ بازاری روند رو به رونق نداشته باشد و شاخص بورس به عنوان دماسنج اقتصادی کشور نیز نشانه‌های رونق را پراکنده نشان دهد، از سرمایه‌گذاری‌های صندوق‌های بازنشستگی نیز رونق وافر بیرون نیاید. برای بررسی بهتر این موضوع با علی سرزعیم، اقتصاددانی که به تازگی به عنوان معاون اقتصادی وزیر کار و رفاه اجتماعی منصوب شده است، به گفت و گو نشستیم که او نیز ضمن هشدار از ورشکستگی صندوق تامین اجتماعی، راه حل خروج از این بحران را مدیریت یکپارچه صندوق‌ها در زیر لوای دولت اعلام می‌کند. در ادامه مشروح این گفتوگو آمده است.
بحران صندوق‌های بازنشستگی گزاره‌ای است که اخیرا از بسیاری از کارشناسان اقتصادی و مسئولان اجرایی دولت شنیده میشود و نگرانی‌های عمیقی را از وضعیت آینده درصد زیادی از جمعیت جامعه به ذهن ها متبادر می‌کند. شما وضعیت این صندق‌ها را چطور ارزیابی می‌کنید؟
عدم تعادل ورودی و خروجی در صندوق‌ها باعث ایجاد ناهمخوانی حال و آینده صندوق‌های بازنشستگی شده‌است. هم اکنون میزان کسر از حقوق جمعیت شاغل فعال کشور به اندازه درصد کسورات 40 سال پیش است. در حالی که 40 سال پیش، نرخ امید به زندگی 50 سال بود. اما اکنون امید به زندگی 70 سال است و صندوق‌های بازنشستگی را ملزم می کند که مدت زمان بیشتری حقوق بازنشستگی به افراد بدهند.
فارغ از این موضوع، دولت‌ها گاهی امتیازات سخاوتمندانه‌ای به افراد داده اند. از جمله این امتیازات می‌توان به بازنشستگی پیش از موعد افراد، افزایش پاداش بازنشستگی و ... اشاره کرد. این امتیازدهی‌ها از اساس غلط بوده و باعث ایجاد مشکلات زیادی در صندوق‌های بازنشستگی شده‌است.
شما به موضوع کمبود درصد از کسر از حقوق افراد اشاره کردید، اما با همین حقوق های فعلی نیز نارضایتی وجود دارد و قدرت خرید افراد کم است. با این حال معتقدید که باید کسر از حقوق بیشتری انجام شود؟
در کشورهای توسعه یافته به اندازه حقوق دریافتی افراد، کسورات بازنشستگی نیز لحاظ میشود. در واقع نسبت دریافتی و کسر از حقوق، نسبت برابر است. اما برقراری این اصلاح در ایران شدنی نیست، زیرا در ایران وضعیت اشتغال مشکلات زیادی دارد . حال آنکه می‌توان امتیازات اضافی به افراد را حذف کرد و از این طریق ضمن توسعه بخشی به ایجاد اشتغال، بخشی از مشکلات صندوق‌های بازنشستگی را نیز حل کرد. هم اکنون میانگین سن بازنشستگی در ایران، حدود 53 سال است، در حالی که این سن در کشورهای دیگر به 60 تا 65 سال می‌رسد. پایین بودن سن بازنشستگی افراد باعث میشود که بازنشستگی‌های پیش از موعد پیش بیاید و طول زمان پرداخت مستمری بازنشستگی را افزایش دهد.
همانطور که گفتید بخشی از ورودی صندوق های بازنشستگی، به سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها مرتبط است. وضعیت سرمایه‌گذاری و میزان بازده آن ها را باتوجه به سبقه بورسی خود، چطور ارزیابی می‌کنید؟
قبل از ورود به این موضوع، به مشکل دیگری که بخشی از منابع صندوق‌های بازنشستگی را به خطر می اندازد، اشاره کنیم. در واقع بخش زیادی از کسورات پرداختنی به صندوق‌ها باید توسط دولت پرداخت شود، اما دولت در طول زمان و به صورت مستمر این درصدها را پرداخت نمی‌کند. گاهی نیز امتیازاتی برای اقشار کم درآمد قائل میشود و به طور مثال می‌گوید که می‌خواهد قالی بافان را بیمه کند و حق بیمه آن‌ها را نیز پرداخت خواهد کرد. بار این وعده و وعیدهای دولت بر دوش صندوق‌های بازنشستگی قرار می گیرد، سپس دولت به جای پرداخت پول برای این حق بیمه ها و کسورات، شرکت‌های ورشکسته و زیان‌ده را برای رد دیون به صندوق‌های بازنشستگی می‌دهد. در نتیجه انبوه این شرکت‌های زیان ده مانع از چابکی سرمایه گذاری و کسب بازده در صندوق‌های بازنشستگی میشود. همچنین فشارهای سیاسی و انتصابات و استخدام‌های سیاسی مانع از جان گرفتن صندوق‌های بازنشستگی میشود. در نتیجه کیفیت سرمایه‌گذاری صندوق‌ها نه تنها به حد ایده‌آل نمی‌رسد، بلکه دچار مشکل میشود.
برای حل این مشکلات چه برنامه هایی دارید؟
برای حل این مشکلات 2 کار باید انجام دهد. ابتدا باید تمام امتیازهایی که دولت اعطا کرده‌است، لغو شده و همچنین تعهدات دولت به صورت کامل و قابل بازیابی پرداخت شود.
پس از آن باید اصلاحات اساسی در صندوق‌های بازنشستگی انجام شود. مثلا برخی از صندوق ها که هم اکنون فقط پوسته‌های مستقل دارند، اما عملا 100 درصد از دریافتی خود را از دولت می گیرند مانند صندوق صدا و سیما، صندوق‌های لشکری و صندوق فولاد، به صورت یکپارچه در اختیار دولت قرار بگیرد. شرکت‌های بارور به صندوق ها داده شود و شرکت های زیان ده نیز توسط وزارت اقتصاد نظم بگیرند.
اکنون تنها صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی مستقل از دولت عمل می کند که البته آن نیز در مرز بحران است. اگر این صندوق هم دچار مشکل شود دولت از پس حل معضلات آن بر نمی‌آید. اکنون تخمین زده میشود که اگر دولت اصلاحات اساسی در صندوق‌های بازنشستگی را انجام ندهد، تا 10 سال دیگر بحران در صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی نیز پیش می‌‌آید. این طرح هرچند در هیات دولت مخالفانی دارد، اما در نهایت دولت مجبور به قبول آن و اجرایی کردن این راه حل است.
موضوع دیگر این است که رکود اقتصادی به افزایش بحران دامن می‌زند، اما رشد اقتصادی که در حال وقوع است، به بهبود وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری کمک خواهد کرد. همچنین با رشد آمار اشتغال، کسورات نیز افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه آن منابع این صندوق‌ها با افزایش مواجه می‌شوند و در نهایت باعث بهبود اوضاع میشود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) راه حل کنترل نوسانات ارزی (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
روحانی در مراسم بهره برداری از طرح توسعه بندر چابهار:
اگر کسی فکر می کند دین و مذهبش بهتر است باید عملش نشان دهد
«ابتکار» از تبعات فقدان تحزب در کشور گزارش می‌دهد
«تعهد » حلقه مفقود ساختار سیاست
براساس تفسیر شورای نگهبان نظارت شورا استصوابی است
مخالفان رد صلاحیت شده ها هستند
محمد صادق جنان صفت
تاریکی و روشنی های فاینانس
ابتکار تحولات میدانی یمن را بررسی می‌کند
از چرخش معنادار عبدالله صالح تا حمله موشکی انصارالله به امارات
گرامی‌مقدم در گفتوگو با «ابتکار» نسبت به آینده دولت به روحانی هشدار داد
اجازه ندهید مردم از انتخابشان سرخورده شوند
رئیس موزه ارتباطات در گفتوگو با «ابتکار» مطرح کرد
تمبرهای چند صد میلیونی در انبار
معاون اقتصادی وزیر رفاه در گفت و گو با «ابتکار»
دولت مجبور به قبول سرپرستی تمام صندوق‌های بازنشستگی است
رئیس قوه قضائیه:
برخی برای حمایت از همراهانشان، نظام را زیر سوال می‌برند
«ابتکار» لزوم حفظ چهره‌های قهرمان را در کتب درسی بررسی کرد
«دهقان فداکار» در ایستگاه آخر
برجام؛ میراثی گرانبها برای همکاری
کمال خرازی:
گشایش‌های برجام قابل انکار نیست
