اعتراض تاکسی‌یاب‌ها به دادستانی؛

گروه فناوری- دستگاه قضایی کشور با ابلاغ دستوری در هفته گذشته، کلیه سرویس‌های اینترنتی حمل‌ونقل را موظف کرد از ساعت ۲۴ روز ۳۰ آبان از ارائه خدمات به رانندگانی که در سفرهای خود از مسیریاب ویز استفاده می‌کنند، خودداری کنند و این دستور شامل همه سرویس‌های اینترنتی درخواست خودرو می‌شود‌. این موضوع توسط تاکسی‌یاب‌های اینترنتی در توضیح مسدودسازی دسترسی آن دسته از رانندگان بود که اپلیکیشن ویز را روی گوشی خود نصب داشتند‌. اما این موضوع منجر به اعتراض کاربران شد و برخی رفتار این سرویس‌ها را نقض حریم خصوصی دانستند‌.
با ابلاغ دستور قضایی، سرویس‌دهندگان تاکسی‌یاب‌های اینترنتی با رصد گوشی‌های کاربران‌شان‌، حریم خصوصی آنها را زیر پا گذاشتند و رانندگان خود را مجبور به حذف برنامه ویز از گوشی‌های خود کردند که این اقدام با اعتراضات کاربران روبه‌رو شد‌.
از طرفی مدیران این تاکسی‌یاب‌های اینترنتی با اشاره به آزاد بودن دسترسی به اطلاعات در گوشی‌های اندروید این اقدام‌شان را توجیه می‌کنند و می‌گویند به عکس‌ها و فایل‌های محرمانه رانندگان کاری نداشتیم و تنها برای حذف برنامه ویز به آنها اخطار دادیم!
اپلیکیشن مسیریاب «ویز» به دلیل اینکه سهامداران آن اسراییلی بودند، یک بار در سال گذشته توسط مقام قضایی مشهد فیلتر شده بود که چندی قبل همزمان با خریداری سهام این شرکت توسط گوگل دوباره رفع فیلتر شد‌. اما هم‌اکنون با انتشار اخباری مبنی بر اینکه هنوز مقداری از سهام این شرکت در دستان اسراییلی‌هاست‌، دستگاه قضایی کشور با توجه به اینکه انتقال سرورهای این سیستم به سرور ابری گوگل عملا امکان فیلتر کردن آن وجود ندارد، در اقدامی از روش فیلترینگ تغییر مسیر داد و به یکباره دستور ممنوعیت استفاده از آن را به مدیران تاکسی‌یاب‌های اینترنتی ابلاغ کرد‌.


توضیحات جهرمی درباره «ویز»
وزیر ارتباطات دلایل مسدود شدن اپلیکیشن مسیریاب «ویز» را تشریح کرد و از بررسی حقوقی نحوه اجرای دستور قضایی توسط شرکت‌های تاکسی آنلاین برای عدم استفاده از این نرم‌افزار خبر داد‌.
‎‏محمدجواد آذری‌جهرمی با انتشار توئیتی در شبکه اجتماعی توئیتر به ذکر چند نکته درباره اپلیکیشن مسیریاب ویز پرداخت و گفت: حکم انسداد این برنامک (اپلیکیشن) یک سال قبل توسط یکی از قضات مشهد صادر شده و دلیل آن هم سهامداران اسراییلی آن هستند‌. نصب بیشتر این برنامک باعث افزایش ارزش این شرکت می‌شود و بر همین مبنا حکم قضایی صادر شده است‌.
وی با بیان اینکه این برنامک در ایران دارای بیش از نیم‌میلیون کاربر بوده است، افزود: با وجود انسداد این برنامک در همان زمان، کاربران زیادی به خصوص رانندگان تاکسی‌های آنلاین با بهره‌گیری از فیلترشکن همچنان از این ابزار به دلیل قابلیت‌های به روز بهره می‌بردند‌.
به گزارش مهر، وزیر ارتباطات ادامه داد: اخیرا سهام این شرکت توسط گوگل خریداری شده و ظاهرا بخشی از سهام آن همچنان در اختیار شرکت اسراییلی است‌.
به گفته وی، مجموع رانندگان تاکسی‌های آنلاین به 20 هزار کاربر بیشتر نمی‌رسد که در مقایسه با مجموع کاربران این برنامک سهم قابل توجهی ندارند‌.
آذری‌جهرمی تاکید کرد: با توجه به اینکه در قانون نقش مستقیم حمایت از تولید داخل بر عهده دستگاه قضایی نیست، بعید به نظر می‌رسد این دستور قضایی برای حمایت از اپ بومی باشد‌.
وی افزود: نحوه اقدام شرکت‌های تاکسی آنلاین برای اعمال دستور قضایی جای بررسی دارد‌.
وزیر ارتباطات خاطرنشان کرد: اگر بیندیشیم که رشد شرکت‌های اسراییلی باعث رشد اقتصاد رژیمی خواهد شد که همواره علیه مردم ایران عمل کرده، از تحریم‌ها گرفته تا اقدامات تروریستی، طبیعتا در استفاده از این ابزار ملاحظات بیشتری خواهیم کرد‌.
وی گفت: با بیان توضیحات فوق، موضوع نحوه اجرای دستور قضایی توسط شرکت‌های تاکسی آنلاین را به صورت حقوقی بررسی خواهیم کرد‌.
توجیه مدیران تاکسی‌یاب‌های اینترنتی
حسین مرادقلی‌، مدیر ارشد فناوری اسنپ در پاسخ به اینکه چرا دسترسی رانندگان به مسیریاب ویز توسط اسنپ مسدود شده است، گفت: حدود دو هفته قبل دستور قضایی مسدودسازی ویز به ما ابلاغ شد و طبق آن ملزم شدیم به رانندگانی که ویز را روی گوشی‌شان نصب کرده‌اند، اجازه استفاده از پلتفرم و اپلیکیشن اسنپ را ندهیم‌. دلیل مسدود شدن اپلیکیشن اسنپ برای رانندگان، همین دستور دادگستری کل کشور بود‌.
وی با بیان اینکه اسنپ ضابط و مجری قانون نیست و تنها یک پلتفرم هوشمند حمل‌ونقل در ایران است، اظهار کرد: در جلسات تاکید داشتیم که این موضوع نقض حریم خصوصی کاربران است و می‌تواند به سلب اعتماد آنها از اسنپ و سایر سرویس‌های هوشمند حمل‌ونقل منتهی شود‌. به‌طور کلی تاکید ما بر سه محور بود؛ تاثیر این مساله بر حمل‌ونقل شهری از نظر افزایش ترافیک، آلودگی و نبود جایگزین مناسب برای مسیریاب ویز و تاکید بر ماهیت اسنپ و عدم صلاحیت این سامانه در اجبار اشخاص ثالث به اجرای قانون‌. با وجود این، اسنپ تابع قوانین است و وقتی دستور قضایی ابلاغ می‌شود، ما ملزم به اجرای آن هستیم‌.
مرادقلی درباره عواقب واگذار کردن اجرای دستور منع استفاده از ویز توسط دادستانی به خود سرویس‌های حمل‌ونقل توضیح داد: پیش‌بینی می‌شد این مساله عواقبی برای کل اکوسیستم حمل‌ونقل هوشمند در پی داشته باشد‌. البته قرار بود دستگاه محترم قضایی ابلاغیه خود را در خصوص مسدودسازی ویز به‌طور گسترده از طریق رسانه‌های جمعی اطلاع‌رسانی کند اما این موضوع محقق نشد و در نتیجه افکار عمومی، اسنپ را به عنوان نهاد تصمیم‌گیرنده در نظر گرفت‌.
وی در پاسخ به اینکه آیا سایر سیستم‌های آنلاین حمل‌ونقل نیز موظف به مسدود کردن دسترسی به ویز شدند، گفت: اسنپ تنها سیستمی نبود که دستور مسدود کردن دسترسی به ویز را دریافت کرد و دستور مسدودسازی به هر سه شرکت اسنپ، تپسی و کاراپینو ابلاغ شد‌.
هیچ‌ جایگزین داخلی یا خارجی‌ای مناسبی نیست
مرادقلی درباره پیشینه‌ جنجال‌های مربوط به ویز توضیح داد: بحث عدم استفاده از ویز در ایران از حدود شش ماه پیش شروع شد‌. در همان زمان ویز فیلتر شد اما پس از انتقال سرورهای این سیستم به سرور ابری گوگل عملا امکان فیلتر کردن آن وجود نداشت و به همین دلیل دستگاه قضایی چنین راه‌حلی را در پیش گرفت‌. جلسات متعددی با مقامات قضایی داشتیم و در این جلسات اعلام کردیم این حرکت برای کاربران مشکلات جدی خواهد داشت و علاوه‌ بر این هیچ‌ جایگزین داخلی یا خارجی مناسبی برای ویز وجود ندارد‌.
وی گفت: در واقع استفاده از تکنولوژی، یکی از ارکان اصلی برای بهتر کردن زندگی است و حذف مسیریاب ویز ضربه بزرگی به اکوسیستم سامانه‌های حمل‌ونقل اینترنتی وارد و شرایط را برای رانندگان و کاربران سخت خواهد کرد‌.
دسترسی به اطلاعات کاربران
مرادقلی با اشاره به اعتراضات شدیدی که درباره دسترسی اسنپ به اطلاعات تلفن هوشمند رانندگان در جریان اخطار برای حذف ویز شکل گرفت، توضیح داد: صرفا در نسخه اندروید این کار را انجام دادیم زیرا سیستم‌عامل اندروید برای در اختیار گذاشتن فهرست برنامه‌های موجود در گوشی نیاز به دسترسی خاصی ندارد‌. می‌توان برای مسدودسازی از اینAPI استفاده کرد‌.
مدیر ارشد فناوری اسنپ با تاکید بر وجود راهکارهایی برای حفظ اطلاعات کاربران اظهار کرد: برخی از اطلاعات کاربران‌مان را در دیتاسنترهای امن و به‌ صورت کاملا محرمانه ذخیره‌سازی می‌کنیم‌. این اطلاعات طبقه‌بندی‌شده و فوق محرمانه هستند و دسترسی لایه‌لایه به آنها وجود دارد‌. همچنین به‌ زودی در نسخه جدید نرم‌افزار مسافران این امکان ارائه می‌شود که دسترسی به تاریخچه سفر کاربران تنها از طریق رمز عبوری که خودشان در اپ تعریف می‌کنند، امکان‌پذیر باشد‌.
مرادقلی در پاسخ به اینکه دسترسی به اطلاعات گوشی کاربران چقدر است و چه اطلاعاتی ذخیره می‌شود، گفت: اطلاعاتی که ما ذخیره می‌کنیم، مربوط به اطلاعات حساب کاربر -از جمله شماره تلفن، آدرس ایمیل و مشخصات هر سفر- است‌. اما دسترسی به شماره تلفن‌ها و گالری گوشی به هیچ عنوان صحت ندارد‌. اسنپ یک سامانه هوشمند حمل‌ونقل است و این اطلاعات هیچ ارزش و کاربردی برایش ندارد و ذخیره کردن آن تنها هزینه سروری دارد‌.
وی درباره دسترسی به Contacts و Media نیز توضیح داد: به دلایل فنی ناچار به داشتن چنین دسترسی‌هایی هستیم و دسترسی به حساب‌های گوگل را نیاز داریم‌. در اندروید ۶ به بعد سرویس حساب گوگل به Contacts تغییر کرد‌. به همین دلیل برای دسترسی به حساب گوگل افراد باید اجازه Contacts را از آنها داشته باشیم‌. البته داشتن دسترسی برای ما صرفا منوط به حساب گوگل کاربر است نه دفترچه تلفنش‌.