نوسان نرخ ارز پتکی بر پیکره اقتصاد ایران

 امین رشیدی
  AMIN_RASHIDI@YMAIL.COM
  نرخ ارز؛ بیانگر شرایط اقتصادی کشور و از فاکتورهای مقایسه اقتصاد ملی با اقتصاد های جهان محسوب می شود. نرخ واقعی ارز یکی از شاخص های
 اصلی تعیین کننده ی رتبه رقابت بین المللی و بررسی شرایط و اوضاع حاکم بر اقتصاد کشورهاست. آشفتگی و نوسان آن تبیین کننده عدم ثبات اقتصادی در جوامع است. مطالعات نشان می دهد که نرخ ارز یک متغیر کلیدی بوده که عدم توجه به مدیریت درست آن باعث ایجاد مشکلات و مسایل اقتصادی فراوانی می شود،


 زیرا نوسان ارز به عنوان یک عامل بی ثباتی و ناپایداری و عدم اطمینان فعالان حوزه اقتصادی باعث ریسک مخاطره آمیزی در بسیاری از معاملات بین المللی
 کالاها و دارایی های مالی می شود.
ایران نیز از این امر مستثنی نیست، افزایش نرخ ارز رابطه ی مستقیمی با کاهش ارزش پول ملی دارد و تورم نتیجه ای است که به تبع آن حاصل می شود. جمله ای
 که به اتفاق مورد تایید اکثر اقتصاددانان است که، نوسان نرخ ارز اثرات بدی در تولید و شرایط اقتصادی تولید کنندگان دارد. عده ای بالا رفتن نرخ ارز را به علت افزایش قیمت کالاهای خارجی به نفع تولید کننده
 ایرانی دانسته اند، اما شایان ذکر است که با افزایش نرخ ارز و در پی آن ایجاد تورم های شدید و افسار گسیخته،
 قیمت تمام شده ی تمامی تولیدات داخلی که برای تولید نیاز به واردات ماشین آلات و تجهیزات و کالاهای مصرفی داشته، بالا رفته و از آن جایی که درآمد جامعه، همپای آن رشد نیافته، باعث کاهش قدرت خرید مصرف کننده و ناتوانی تولیدکنندگان در پیش بینی بازار می شود و این امر ضربه بزرگی به آن ها وارد خواهد کرد. آمارها حاکی از آن است که افزایش نرخ ارز در مخارج خانواده ها و کاهش قدرت خرید آن ها رابطه مستقیم دارد و این رابطه در کاهش نرخ ارز مشهود نیست. عدم امکان پیش بینی نرخ ارز باعث افزایش هزینه های تولید و بدنبال آن کاهش حاشیه سود و کاهش توان رقابتی در صنایع می شود. اما در این شرایط متلاطم، تولید کنندگان ثبات قیمت ارز را بر نوسان آن ترجیح داده، چرا که با ثبات قیمت، تحت هر شرایطی سیاست گذاری ها ی خود را تنظیم کرده و وقف می دهند.  از سایر عوارض نوسان قیمت ارز کمبود سرمایه در گردش است، چرا که سوار نبودن بازار و شرایط اقتصادی بر قیمت ارز باعث
می شود که تمام فعالان اقتصادی ثروت و نقدینگی خود را به ارز تبدیل کنند و به جای سپرده گذاری در بانک ها و کارهای عمرانی و اقتصادی کشور، این بخش اعظم سرمایه وارد فعالیت های غیر مولد و سوداگرانه شود. همچنین به علت نبود ثبات قیمت ارز ،حتی در یک بازه زمانی کم، کلیه معاملات داخلی و خارجی به صورت نقدی صورت می پذیرد و به دلیل حجم بالای معاملات ، اختلالی عظیم در سیستم خرید و معاملات اقتصادی روی خواهد داد. اتخاذ ها، تصمیم ها
و سیاست های مناسب برای کنترل نرخ ارز همواره بحث برانگیز بوده است. شفاف شدن سیاست های ارزی و تصویب قانون های لازم برای ضمانت اجرایی صحیح آن به گونه ای که باعث استقرار سیستم مناسب نرخ ارز شود،نه تنها می تواند راهی به سمت رشد و توسعه کشور باشد، بلکه به نوبه خود بر سایر عوامل کلان اقتصادی کشور تاثیر گذار خواهد بود.
کارشناس ارشد صنایع*