روزنامه ابتکار
1396/08/23
«ابتکار» در گفت وگو با نمایندگان دلایل بروز زلزله اخیر را بررسی کرد عزای عمومی برای نظام ساخت وساز کشور
معصومه معظمیزلزله ای به بزرگی 3/7 ریشتر یکشنبه شب گذشته برخی مناطق غربی کشورمان را لرزاند. زلزله ای که صدها کشته و زخمی برجای گذاشت و باعث بی خانمان شدن تعداد زیادی از هموطنانمان شد. البته این پس لرزه ها همچنان ادامه دارد و مردم مناطق ازگله، سرپل ذهاب، قصرشیرین و کرمانشاه همچنان در کابوس و ترس این فاجعه لحظاتشان را با داغ عزیزانشان سپری می‌کنند.
گفتنی است؛ این زلزله نه اولین و نه آخرین زلزله کشور است و همانطور که پیش از این زلزله هایی در بم، بروجرد، منجیل و رودبار فاجعه‌هایی به بار آورده بود، این بار در کرمانشاه و مناطق غربی کشورمان به وقوع پیوست و خدا می‌داند زلزله بعدی قرار است برسر مردم کدام منطقه آوار شود و آنها را سوگ عزیزانشان بنشاند. موضوعی که بارها پیش آمده و تنها در زمان بروز این فاجعه است که مسئولان برای مهار آن ورود می‌کنند و وعده‌هایی می‌دهند و اندک زمانی نگذشته که همه چیز به فراموشی سپرده میشود. مسئله ای که چندی پیش درقالب حادثه پلاسکو در تهران رخ داد و خدا می داند اگر این بار با وجود هشدارهای فراوان به مسئولان، این زلزله در تهران رخ دهد چه فاجعه‌ای به وقوع خواهد پیوست.
ماموریت رئیس مجلس به نمایندگان
روز گذشته علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور خود با تسلیت زلزله اخیر که باعث کشته و زخمی شدن بسیاری از هموطنانمان شد دو کمیسیون عمران و شوراها و امور داخلی مجلس را مامور اعزام گروهی به مناطق زلزله‌زده برای امدادرسانی هر چه سریعتر و برآورد خسارت‌ها کرد. رئیس مجلس همچنین با توجه به عمق این اتفاق از وزارت کشور، هلال احمر و وزارت بهداشت خواست که با سرعت بیشتری امکانات را به مجروحین و آسیب‌دیدگان و کسانی که خانه‌هایشان خراب شده است، برسانند. نکته قابل توجهی که در زلزله اخیر کرمانشاه و ایلام وجود دارد موج انتقاداتی است که نسبت به مسکن مهر این مناطق در فضای مجازی و واقعی مطرح است. نکته‌ای که مردم و برخی مسئولان در این باره مطرح می‌کنند این است که چرا مسکن مهری که در دولت‌های نهم و دهم بودجه عظیمی را به خود اختصاص داد و به دلیل ساخت و سازهای غیراصولی مورد انتقادات زیادی بود، که البته برخی این انتقادات را سیاسی می‌دانستند، بجای اینکه محل آرامش مستضعفان باشد، به محل دفن آنها تبدیل شده است.
متخصصان عمرانی مجلس چه می‌گویند؟
عبدالکریم حسین زاده، عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت وگو با «ابتکار» به این موضوع پاسخ می دهد و می گوید: «مسکن مهر به هیچ وجه استحکام لازم به عنوان یک مسکن را ندارد. نه از نظر مقاومت نه به لحاظ مقیاس‌ها و ارزش‌های انسانی دارای هیچ معیاری نیست.» او در توضیح این نکته افزود: «زلزله‌ای با این میزان ریشتر و تخریب وسیعی که در مسکن مهر اتفاق افتاده است نشان می‌دهد ما در انتقاد از مسکن مهر به دنبال مطالبات واقعی مردم بوده ایم و هرگز تخریب یک جریان سیاسی یا دولت را مدنظر نداشته ایم. ما به دنبال مطالبات مردم هستیم و اگر قرار است مسکنی را در اختیارآنها قرار دهیم، باید با شاخص واقعی مسکن از جمله ایمنی و استحکام در تضاد نباشد و ویژگی یک مسکن از جمله امنیت، دسترسی و مکان یابی مناسب را داشته باشد نه اینکه تنها یک مسکن ارزان فاقد کیفیت باشد.» ولی باوجود انتقادات زیادی که نسبت به مسکن مهر وجود دارد، هاجر چنارانی، نماینده اصولگرای مجلس این نقدها را به دولت‌های نهم و دهم وارد نمی‌داند و در حمایت از مسکن مهر می‌گوید «در صورتی که مسکن مهر این استان‌ها برسر مردم خراب شده باشد مقصر دولت گذشته نیست و مقصر اصلی پیمانکارانی هستند که با نادیده گرفتن وجدان کاری خود چنین مسکن‌های بی کیفیتی را در اختیار مردم قرار داده اند.» این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین با انداختن توپ در زمین پیمانکاران مسکن مهر، از دولتمردان نهم و دهم درباره مسکن مهر حمایت می‌کند و در ادامه به «ابتکار» می گوید: «بیشترین حجم کشته شدگان این زلزله دلخراش از بخش روستایی هستند و هنوز درباره مسکن مهر و کشته شدگان آن آمار خاصی اعلام نشده است. به فرض اینکه مسکن مهر در زلزله کشته شدگانی داشته باشد، مسئولیت این موضوع به عهده پیمانکارانی است که این مسکن‌ها را ساخته اند. وقتی پیمانکاری در مناقصه برنده می شود و مسکن مهر را خارج از اصول و استاندارد می‌سازد، این کار خارج از اصول اخلاقی و انسانی است و آن شخص پا روی اصول انسانی خود گذاشته است.» این نماینده اصولگرای مجلس همچنین در حمایت از مسکن مهر مناطق دیگر تصریح کرد: «کار غلطی که این افراد انجام داده اند را نمی‌توان به همه مسکن مهر تعمیم دهیم. اغلب این مسکن‌ها مقاومت کافی را در برابر زلزله دارند. مثلا مسکن مهر پردیس این مقاومت را دارد و از روی اصول ساخته شده است. این کم فروشی از سوی پیمانکاران بوده است و ربطی به دولت قبل ندارد. به نظرم نباید به موضوع سیاسی نگاه کنیم. چرا که دولت به شخصه در ساخت و سازها مشارکتی نداشته است.» البته مهرداد لاهوتی، دیگر عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه ساخت و سازهای غیراصولی منجر به فاجعه می شود و این موضوع ربطی به مسکن مهر یا هر مسکن دیگری ندارد به «ابتکار» گفت: «طبق اظهارات سخنگوی بحران کشور در زلزله اخیر جاهایی که به کانون زلزله نزدیک‌تر بوده‌اند و قوانین ساخت و ساز را رعایت کرده‌اند، آسیب کمتری دیده اند.» این نماینده مستقل مجلس همچنین با بیان اینکه هرچه به سمت جلو پیش می رویم و استانداردهای ساخت و ساز را بیشتر مورد توجه قرار دهیم میزان خسارت مالی و جانی کمتر میشود.»
مقصر کیست؟!
گفتنی است؛ در موضوع زلزله اخیر مباحث و انتقادات زیادی مطرح است و علاوه بر انتقاد به مسکن های مهر بی کیفیت که مثل مسکن‌های گلی روستایی روی سر مردم هوار شده اند و البته برخی مثل چنارانی با سلب مسئولیت از دولتمردان نهم و دهم که مسئول ساخت چنین مسکن هایی بوده اند، پیمانکاران را با برچسب هایی مثل «بی وجدان» مقصر اصلی این کوتاهی و قصور دولت قبل دانسته اند، برخی دیگر از نمایندگان متخصص عمران که عضو این کمیسیون تخصصی هستند سازه‌های نامناسب و ساخت و سازهای غیر اصولی و کارشناسی را زیر سوال برده اند و آن را یکی از دلایل اصلی بروز چنین فجایعی پس از رخدادی مثل زلزله دانسته‌اند. محمد دامادی، عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت وگو با «ابتکار» ضمن انتقاد از همکاران خود تصریح کرد: « از همکارانم در مجلس گلایه‌مندم چرا که طرحی را در راستای استاندارد سازی متریال ساختمان ارائه کردم و به کمیسیون صنایع ارجاع شد، ولی در این کمیسیون طرح را رد کردند. نتیجه رد کردن بدون دلیل چنین طرح های تخصصی، وقوع چنین بلایایی خواهد بود. در بحث ساخت و ساز مشکلات اساسی وجود دارد و باید هرچه سریعتر به خودمان بیاییم. زلزله بم، منجیل و رودبار حوادث سنگینی بودند ولی از این وقایع درس عبرت نگرفتیم. اگر به این روال پیش برویم هم قطعا از زلزله کرمانشاه و سرپل ذهاب و قصر شیرین هم درس نخواهیم گرفت چرا که ظاهرا فهم این مسئله برای برخی کار دشواری است.» او با تاکید بر اینکه «ساخت و ساز کار ساده‌ای نیست و زلزله در کشورهای دیگر هم اتفاق می افتد» افزود: « البته حجم کشته شدگان کشورهای دیگر به اندازه کشور ما نیست که با کوچکترین زلزله درکشور 140-150 نفر کشته شوند.» دامادی با انتقاد از عملکرد مسئولان گفت: «به جای چاره‌اندیشی تنها به اعلام عزای عمومی بسنده می‌کنیم. به نظرم باید برای نظام ساخت وساز کشور و نظارت و تعهد کشورعزای عمومی اعلام کنیم. در این بخش ها ضعف جدی داریم و به نظرم با اعلام عزای عمومی دردی از مردم و خانواده جانباختگان کم نمی شود. باید به فکر چاره باشیم.» این عضو کمیسیون عمران مجلس همچنین به ابتکار گفت:« متاسفانه با رد بدون دلیل طرح‌های کارشناسی، مانع از کاهش مشکلات ساخت و ساز می‌شوند. من مدعی نیستم که این طرح مانع از بروز این حادثه در زمان فعلی میشود، ولی قطعا در 30 -20 سال آینده این طرح می‌تواند مانع از بروز چنین اتفاقات تلخ و جان باختن این حجم از هموطنانمان باشد.»
نظارت درحال تعطیل شدن است
همچنین چنارانی در ادامه گفت‌وگوی خود به عدم نظارت صحیح مسئولان اشاره کرد و افزود: «باید قبول کنیم که نظارت در کشور درحال تعطیل شدن است. چه در مجلس شورای اسلامی و چه از بقیه بخش ها باید نظارت صحیحی وجود داشته باشد. به نظرم وجدان های خفته را باید بیدار کنیم ولی متاسفانه برخی با این قصور و نادیده گرفتن وجدان خود، جان صدها نفر را نادیده گرفتند. آن چیزی که کشور را به ورطه خطرناکی می کشاند، نادیده گرفتن وجدان و تعهد در میان برخی افراد است.» نکته ای که باعث عصبانیت و اعتراض محمد دامادی، نماینده ساری در مجلس بود بی توجهی مسئولان به حوادثی مثل پلاسکو و تکرار فجایع در زمان ها و مناطق مختلف است. او با اشاره به این نکته که مدت هاست نسبت به وقوع زلزله تهران هشدارهای جدی داده شده است ولی مسئولان در این باره کاری نمی کنند، به حادثه پلاسکو اشاره کرد و گفت: « جدای از موضوع زلزله مثلا حادثه ای مثل پلاسکو اتفاق می افتد که باز فاجعه ای در نوع خودش به حساب می اید. دلیل این ضعف ها این است که اراده ای برای حل مشکلات وجود ندارد و سطح پایین فهم برخی مسئولان مانع از این می شود که این مشکلات رفع شوند.» او افزود: «وقتی پلاسکو در آتش سوخت چه درسی از پلاسکو گرفتیم؟ چه کسی حرف کارشناسی زد؟ همه به دنبال این بودند که مقصر چه کسی است. بعد از آن برای جان باختگان مراسم چهلم و سالگرد گرفتیم. البته نمی گویم این کارها را انجام ندهیم، بلکه می‌گوییم فقط به گرفتن سالگرد و بزرگداشت اکتفا نکنیم بلکه چاره ای برای مقابله با چنین حوادثی بیندیشیم.»
شعار ندهیم وقت عمل است
موضوع دیگری که نمایندگان آن را عامل تکرار این حوادث، وقایع و بلایا می‌دانند شعاردادن مسئولان در زمان بروز حادثه و به فراموشی سپردن آن پس از گذشت مدت زمانی کوتاه است. مسعود رضایی، عضو فراکسیون امید و نماینده شیراز در مجلس با بیان اینکه «ما 40 سال است که فقط شعار می دهیم» به ابتکار گفت: « بدون تعارف 40 سال است که فقط در حال شعاردادن هستیم و برمبنای ظاهر فقط رفتار می کنیم و توجه کمتری به اعمال و رفتارمان داریم. معتقدم ساختارهایی که به وجود آورده ایم به واسطه این است که یا اطلاع درستی از موضوعات نداریم یا فاقد توانایی وعلم مدیریت هستیم. این روند بیمار است چون ما هنوز نتوانسته‌ایم توانایی خود را در مواقع ضروری نشان دهد.» رضایی هم در ادامه به ضعف نظارت تاکید دارد و می گوید: «این انتقاد به ما وارد است که نظارت کافی بر موضوعات نداریم و بیشتر مواقع شعار می دهیم. اگر در طرح ها و لوایح به سمت انجام کارهای کارشناسی پیش برویم،
می توانیم تا حد زیادی مشکلات را حل کنیم.»
زلزله تهران فاجعه‌ای انسانی خواهد بود
مسئله بعدی که نباید از نظر دور داشت تکرار حادثه کرمانشاه، سرپل ذهاب، قصر شیرین، ازگله، رودبار، بم و منجیل در
منطقه ای دیگر مثل کلان شهری به نام تهران است. مسئله ای که با هربار وقوع زلزله ای در کشور باعث نگرانی و دلهره ای عجیب در بین مردم پایتخت می شود. نه به این دلیل که چون پایتخت است مردمش متفاوت از سایر مردم هستند. بلکه به این دلیل که کلان شهری چون تهران با جمعیت چند میلیونی و بافت وسیع فرسوده در بخش های جنوبی و کوچه های باریک با ساخت و سازهای غیر اصولی و اگر زلزله ای که مدت هاست از وقوع طبیعی آن در این کلان شهر می گذرد به وقوع بپیوندد به قول برخی نمایندگان فاجعه ای انسانی غیر قابل قیاس با سایر مناطق رخ می دهد چون به دلیل همین ساخت و سازهای غیر اصولی و بافت های فرسوده و غیر قابل مهار کردن آتش و دسترسی مناسب به این مناطق دیگر چیزی تحت عنوان تهران باقی نخواهد ماند.
هاجر چنارانی هم مثل محمد دامادی بر این عقیده اند که « اگر در تهران زلزله ای رخ دهد برخی مناطق چون قابل دسترسی نیستند شاهد فاجعه ای بزرگ خواهیم بود و برای کمک رسانی به مناطق آسیب دیده امکان دسترسی وجود نخواهد داشت. بنابراین باید شهرداری تهران و مسئولان و وزیر راه و مسکن در این باره برنامه ریزی دقیقی داشته باشند تا بتوانند جلوی یک فاجعه بزرگ‌تررا بگیرند.» دامادی هم در این باره زلزله تهران را از دو بعد مورد ارزیابی قرار می دهد و می گوید: «بحث اول زلزله است که کشته شدگان خودش را خواهد داشت و بحث دیگر درباره ساخت و سازهای غیر اصولی است و وقتی در کوچه های باریک مجوز ساخت دو آپارتمان بلند می دهیم ایراد بزرگی است چون یک آپارتمان 5 طبقه 4 و نیم متر آوار خواهد داشت و اگر در زمان زلزله در این کوچه باریک دو آپارتمان تخریب شود، آوار برداری سخت و غیر قابل دسترسی خواهد شد و بوی تعفن کشته شدگان و بیماری های مسری بروز خواهد کرد.» او همچنین موضوع آتش سوزی‌هایی که بروز می‌کند را مورد تاکید قرار داد و گفت: «در این صورت آتش سوزی قابل مهار نخواهد بود و اگر در تهران زلزله بیاید، فاجعه ای انسانی رخ خواهد داد و دیگر تهرانی وجود نخواهد داشت. پس باید امروز به فکر باشیم که فردا این صحبت‌ها به کار نمی‌آید.»
کمک رسانی های دولتی و مردمی به زلزله‌زدگان کرمانشاه و ایلام همچنان ادامه دارد و هنوز بسیاری از بازماندگان این فاجعه نتوانسته‌اند غم این حادثه را در خود هضم کنند. قطعا تا پیش از این اتفاق حتی یکی از آنها هم تصور نمی‌کرد تا لحظاتی دیگر چنین بلای عظیمی برسرشان نازل خواهد شد و در چشم به هم زدنی نه صاحب خانه‌ای باشند و نه خانواده‌ای. براساس این گزارش حرف‌ها و صحبت‌ها درباره دلایل بروز چنین حوادثی و تکرار آن به صورت مکرر اشاره شده است و هر یک از نمایندگان و مسئولان دلایلی را برای این اتفاق و تکرار آن بیان می‌کنند. ولی آنچه مسلم است اینکه برای جلوگیری از بروز چنین فجایعی چه کاری باید انجام دهیم تا دیگر هموطنی به خاطر زلزله و حوادث غیرمترقبه‌ای دنیا روی سرش هوار نشود.
سایر اخبار این روزنامه
زلزله 7 ریشتری یکشنبه شب غرب ایران را لرزاند
داغ کرماشان بر دل ایران
«ابتکار» در گفت وگو با نمایندگان دلایل بروز زلزله اخیر را بررسی کرد
عزای عمومی برای نظام ساخت وساز کشور
«ابتکار» از تولیدات سینمای ایران در بحران گزارش می‌دهد
سریال زلزله، بدون سینمای مستند
آیا زلزله یک رخداد مفید برای باستان‌شناسی است؟
میراث پنهان زلزله
خبرنگاران در مواقع حساس چه می‌کنند؟
رسانه در بحران
جلال خوشچهره
تلخ‌تر از زلزله
رئیس قوه قضائیه:
هدف اصلی هر سه قوه حل مشکل سپرده گذاران موسسات مالی است
از سوی روحانی صورت گرفت
ارسال لایحه الحاق دولت به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم
زلزله 7 ریشتری یکشنبه شب غرب ایران را لرزاند
داغ کرماشان بر دل ایران
از سوی روحانی صورت گرفت
ارسال لایحه الحاق دولت به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم
زلزله 7 ریشتری یکشنبه شب غرب ایران را لرزاند
داغ کرماشان بر دل ایران
از سوی روحانی صورت گرفت
ارسال لایحه الحاق دولت به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم
