روزنامه جهان صنعت

3 بال شکسته سمت تقاضا

محمدصادق جنان‌صفت - اقتصاد ایران از سمت عرضه با کژی‌ها و کاستی‌هایی همراه است که کیفیت پایین‌تر و قیمت تمام‌شده بالاتر در مقایسه با کالاهای مشابه خارجی نماد این کاستی‌هاست. این سمت از اقتصاد ایران اما با نقض بنیادین در سمت تقاضای کل مواجه شده و همان میزان توانایی نیز تبدیل به تقاضای موثر نمی‌شود. تقاضای کل در اقتصاد کلان سه بال دارد که شوربختانه هر سه بال این سمت از اقتصاد از پرواز ناتوان شده‌اند. تقاضای دولت یا همان مخارج دولتی در ایران یک عنصر و مقوله اساسی در سمت تقاضای کل است. کاهش ارزش صادرات نفت‌خام در مقایسه با سال‌های طلایی اوایل دهه 1390 یک دلیل اصلی کاهش توانایی این بال از تقاضای کل است.
دولت اکنون حتی آنقدر پول ندارد تا طلب سه هزار میلیارد تومانی گندمکاران را سر وقت پرداخت کند. دولت آنقدر چاق و فربه شده است که همه درآمدهایش به هزینه‌های جاری، هزینه هدفمندی و هزینه‌های دیگر اختصاص می‌یابد. تقاضای مردم یا مصرف خصوصی نیز به دلایل گوناگونی آسیب دیده است. تورم فزاینده اوایل دهه 1390 منجر به کاهش 20 درصدی قدرت خرید شهروندان ایرانی شده و پیش‌بینی شود شاید در سال‌های 1397 و 1398 در صورت مساعد بودن فضای کسب‌وکار و رشدهای کم‌نوسان به سطح اوایل دهه 1390 برسد. بنابراین بال دوم تقاضای کل نیز توان پرواز و اوج گرفتن ندارد. بال سوم تقاضای کل که سرمایه‌گذاری است نیز با آسیب جدی مواجه است. تقاضا برای سرمایه‌گذاری در صنعت، در زیرساخت‌های فیزیکی و در اجرای فعالیت‌های معدنی از طرف بخش‌خصوصی به دلایل گوناگون آسیب‌دیده است. سرمایه‌گذاران داخلی با توجه به نرخ سود پایین‌تر این دست از فعالیت‌ها در مقایسه با نرخ سود اوراق دولتی و نرخ بهره بانکی ترجیح می‌دهند ریسک‌های سرمایه‌گذاری را که با تهدید سازمان امور مالیاتی و سازمان تامین اجتماعی هم مواجه است، نپذیرند. سرمایه‌گذاران خارجی هم که سال‌های طولانی است از ایران کوچ کرده‌اند و کمتر به ایران می‌آیند. برای تحریک تقاضای کل چه باید کرد؟ به نظر می‌رسد دولت‌های ایران توانایی و جسارت کاهش مخارج جاری و کاستن از نیروهای شاغل دولتی یا حذف و فروپاشاندن ده‌ها بنگاه مشابه و موازی را از ترس رقبای سیاسی ندارند. بنابراین باید از این بخش دست‌کم در کوتاه‌مدت عبور کرد. دولت‌های ایران هم‌اکنون توانایی پرداخت‌های غیرمعمول دیگر را ندارند. سرمایه‌گذاران داخلی نیز انگیزه کافی ندارند. یک راه موثر زودبازده، جذب سرمایه‌های خارجی به ویژه در بخش‌های پیشران مثل گردشگری است که می‌تواند ترمیمی در تقاضای کل در کوتاه‌مدت ایجاد کند. مردان سیاست در ایران باید توجه داشته باشند که ناتوانی سه بال تقاضای کل در بلندمدت می‌تواند اقتصادهای حتی نیرومندتر از اقتصاد ایران را نیز زمینگیر کند و جامعه را با خود به سمت دره مرگ ببرد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سيل درکمین تهران هم هست (اعتماد)سد قیز قلعه‌سی؛ لبریز از دوستی و برادری (شهروند) نجات کبوتران حرم (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
ناطق‌نوری اصولگرا بود دستیار ویژه رییس‌جمهور: زرتشتیان اصل و اساس ملت ایران هستند هشدار بخش‌خصوصی در مورد گسترش فساد در اقتصاد؛ تصویب در کمیسیون تنظیم مقررات‌؛ اتحاد واشنگتن- مسکو برای حل مشکلات جهان تفکیک پایتخت به زوال روستاها منجر شد؛ پیش‌نویس نقشه راه معدن به کمیسیون صنایع مجلس رفت؛ عذرخواهی از شنبه تا پنجشنبه! شعر سیاه توهم لانه جاسوسی دوم 3 بال شکسته سمت تقاضا ایران بهشت رانت خواران خانه‌های سالمندان در ایران استاندارد نیست؛ سنگ اندازی محافظه کاران جای خالی بانک‌ها در تابلوی قرمز نقطه عطف برای بخش‌خصوصی دشواری‌های بازنشستگان را تشدید نکنید 3 بال شکسته سمت تقاضا دستیار ویژه رییس‌جمهور: زرتشتیان اصل و اساس ملت ایران هستند