توهم لانه جاسوسی دوم

نادر کریمی‌جونی- توهم از سر سیاست و سیاستمداران ایرانی دست برنمی‌دارد. در حالی که ایجاد و تاسیس سفارت یک کشور یا یک نهاد بین‌المللی در کشور دیگر فی‌نفسه نماد گرم‌تر شدن و بهبود روابط دو طرف محسوب می‌شود، در ایران تاسیس سفارت اتحادیه اروپا به تاسیس مقر جاسوسی علیه ایران تعبیر شده و برخی محافظه‌کاران در ادعاهایی عجیب نسبت به بهبود روابط کشورمان با اروپایی‌ها هشدار می‌دهند.
حتی پیش از به قدرت رسیدن روحانی و در زمان دولت اصلاحات، اروپایی‌ها همواره می‌خواسته‌اند در تهران پایگاهی داشته باشند تا اموری که به نهاد اتحادیه اروپا- و نه اعضا- مربوط است، از طریق این پایگاه پیگیری شود. هرچند دیپلمات‌ها این پایگاه را دفتر می‌خوانند اما در واقع این دفتر می‌تواند ظرفیت و حجمی در حد سفارت اتحادیه اروپا داشته باشد هرچند اطلاق عنوان سفارت به چنین دفتری به لحاظ حقوقی ممکن است دچار اشکال باشد.
گرمای روابط اروپا با ایران که در برخی موارد رقبا و دشمنان ایران را به واکنش وادار ساخته، اکنون آنقدر هست که تهران تاسیس و ایجاد این دفتر را مثبت ارزیابی کند و اروپایی‌ها نیز برای راه‌اندازی آن ابراز تمایل کنند. تلاش برای عملیاتی ساختن درخواست تاسیس دفتر اتحادیه اروپا در تهران یک‌بار و همزمان با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد متوقف و معلق شد. اما هنگامی که حسن روحانی به عنوان رییس‌جمهور برگزیده شد، اروپایی‌ها دوباره خواسته‌شان را اظهار و پیگیری کردند. این نشان می‌دهد که نهاد اتحادیه اروپا مستقل از کشورهای عضو و خود به عنوان یک مجموعه مستقل می‌خواهد روابطش را با ایران تنظیم و تعمیق کند و برای این توسعه روابط، محتاج اعضا و دیپلمات‌های کشورهای عضو اتحادیه نباشد.
هرچند این درخواست در تهران و در میان مقامات دولتی و به ویژه دیپلمات‌های وزارت امور خارجه با استقبال مواجه شد و تصمیم‌گیران دولت جمهوری اسلامی ایران در تلاش برای تاسیس این دفتر سهیم شده‌اند اما در جناح محافظه‌کار رفتار چهره‌ها مانند همیشه مخالف و با ایراد اتهام علیه موضوع همراه بوده است.


روشن نیست که ادعاهای عجیب و غریب بیان‌شده درباره انگیزه جاسوسی دفتر اتحادیه اروپا علیه ایران، بر چه مبنایی بیان شده اما روز گذشته دوبار شبکه سراسری رادیو ایران در بخش‌های تحلیلی‌اش به نیات اروپایی‌ها درباره راه‌اندازی دفتر اتحادیه اروپا حمله و به طور تلویحی و از قول برخی افراد، برنامه‌های جاسوسی و خرابکاری را هدف تاسیس این دفتر اعلام کرد. این در حالی است که صداوسیمایی‌ها برای اثبات این اتهام بزرگ هیچ سند، مدرک یا حتی قرینه‌ای ارائه نکردند و از این بابت گمان می‌رود که تنها شبهه‌افکنی هدف این عملیات روانی صدای جمهوری اسلامی ایران باشد.
در گفت‌وگوهای غیررسمی، دیپلمات‌های ایرانی البته چندان خوشبینانه درباره تاسیس این دفتر صحبت نمی‌کنند. آنان بدون نام بردن از شخصی خاص، تنها می‌گویند اگرچه همه چیز در دولت برای ایجاد این دفتر در حال آماده شدن است اما در سطوح بالاتر و در میان مقامات قوای دیگر، تاسیس این دفتر مورد مخالفت قرار گرفته و به همین دلیل چشم‌انداز روشنی برای تاسیس و راه‌اندازی دفتر اتحادیه اروپا در تهران وجود ندارد.
دیپلمات‌های ایرانی البته توضیح نمی‌دهند که منظور از مقامات ارشد یا مقامات قوای دیگر چه کسانی هستند اما این مقامات احتمالا آنقدر قدرتمند هستند که می‌توانند اراده دولت برای توسعه و تعمیق روابط با اروپا را ناکام بگذارند و از برداشتن این گام بزرگ دیپلماتیک توسط ظریف و همکارانش جلوگیری کنند. در عین حال لازم نیست در گفتار این مقامات صداقت وجود داشته باشد و آنان در ایراد اتهام علیه اروپایی‌ها و مخالفت‌های خود واقعا پاسداری از منافع ملی و حفاظت از اسرار کشور را در دستور کار داشته باشند بلکه همین‌قدر که محافظه‌کاران افراطی و رهبران ارشد آنان مهار موفقیت‌های دولت را هدف گرفته باشند و بخواهند دولت را همچنان در قید و بند دیدگاه‌های خود گرفتار نگه دارند، کافی است تا از بهبود روابط با اروپا و تاسیس این دفتر جلوگیری کنند.
هرچند این تزاحم منافع و بلایی که بر سر دیپلماسی ایران می‌آورد برای شرکای خارجی کشورمان ناشناخته نیست اما طرف‌ها و همکاران خارجی دولت جمهوری اسلامی ایران انتظار دارند سکانداران دولت و دیپلماسی کشورمان به ویژه در مورد اقدام‌هایی که نفع طرفین در آن است، جسارت بیشتری به خرج دهند و مسوولانه‌تر عمل کنند.