مذاکرات جدید ایران و اتحادیه اروپا در حوزه صنایع غذایی و کشاورزی کشور؛

«جهان‌صنعت»- با اینکه محتاط بودن اروپایی‌ها باعث شده ایران نتواند آن‌طور که باید و شاید از مزایای برجام به نفع خود استفاده کند اما به نظر می‌رسد که فاز جدیدی در روابط تجاری و اقتصادی ایران با اتحادیه اروپا در حال شکل‌گیری است‌. همان‌طور که فعالان اقتصادی پیش‌بینی کرده بودند، اگر چه ترامپ قصد دارد از هر راهی که شده جلو گسترش روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها را بگیرد اما رفت‌وآمد هیات‌های خارجی به ایران نشان می‌دهد که آنها آنچنان تحت تاثیر اظهارات رییس‌جمهور آمریکا نیستند و برنامه‌های خاص خود را دنبال می‌کنند‌. بر همین اساس همان‌طور که تاکنون اروپایی‌ها، توافق برجام را توافقی چندجانبه عنوان کرده بودند که با منافع امنیت ملی آنها همسو است، در راستای گسترش روابط اقتصادی و تجاری خود با ایران، به تهران آمده و با فعالان بخش خصوصی دیدار کردند‌.
صبح دیروز هیات اقتصادی ـ سیاسی ۷۰ نفره متشکل از مقامات عالی‌رتبه و فعالان اقتصادی اتحادیه اروپا در جمع فعالان بخش خصوصی حضور پیدا کردند تا در مذاکرات دوجانبه با همتایان خود برای گسترش روابط تجاری مشترک، گام بردارند‌. بر این اساس، نشست مشترک هیات تجاری بلندپایه اروپایی و فعالان اقتصادی ایرانی در حوزه کشاورزی، صنایع غذایی و توسعه روستایی، به میزبانی اتاق بازرگانی تهران برگزار شد که در این نشست کمیسیونر کشاورزی و توسعه روستایی اتحادیه اروپا، رییس اتاق بازرگانی تهران، قائم‌مقام وزیر جهاد کشاورزی، معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، رییس کانو ن انجمن‌های صنایع غذایی و همچنین رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران حضور داشتند‌. همچنین قرار بود محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی نیز در این نشست حضور یابد اما در عین ناباوری با اینکه حضور او از قبل اعلام شده بود، در جمع فعالان بخش خصوصی حضور پیدا نکرد و ترجیح داد تا در جای دیگری فیل هوگان را ملاقات کند‌.
انعقاد تفاهمنامه مشترک
در این راستا کمیسیونر اتحادیه اروپا و هیات همراه، محمود حجتی را در وزارت کشاورزی ملاقات کردند که براساس آن تفاهمنامه مشترکی بین شرکت بازرگانی تعاونی‌های کشاورزی ایران و فدراسیون ملی تولیدکنندگان بذر ذرت و سورگوم به عنوان طرف فرانسوی منعقد شد که تا تاریخ ۳۱ ژوییه سال ۲۰۲۱ معتبر است و همکاری مشترک در زمینه‌ توسعه پایدار ذرت و کشت سورگوم به واسطه توسعه واریته‌های مختلف، هیبریدها و اجرای اقدامات حمایت فنی از جمله چارچوب‌های تفاهمنامه‌ای مذکور است‌.


محمود حجتی در دیدارش با فیل هوگان، کمیسیونر اتحادیه اروپا و هیات همراه، اظهار کرد: مشکلی برای واردات گوشت قرمز از اتحادیه اروپا نداریم به شرط اینکه محصول مورد تایید سازمان دامپزشکی قرار گیرد، می‌تواند با گوشت قرمز وارداتی از برزیل رقابت کند‌. البته در مورد واردات لبنیات از اتحادیه اروپا باید بگویم که در سفرهایی که به کشورهای اروپایی داشتم شاهد اعتراض و تجمعات تولیدکنندگان لبنیات بوده‌ام که با مشکل بازار برای محصول‌‌شان مواجه بودند و همین مشکل در ایران وجود دارد که آن را حل کرده‌ایم و دیگر اعتراضی وجود ندارد‌. همچنین وزیر جهاد کشاورزی درباره‌ واردات میوه تازه و اظهارات کمیسیونر اتحادیه اروپا مبنی بر واردات کیوی از نیوزلند توضیحی نداد و گفت: امیدوارم که با توسعه روابط دوجانبه اتحادیه اروپا با ایران بتوانم به هر دو طرف در زمینه‌ تجاری به ویژه تجارت محصولات کشاورزی کمک کنم‌.
پایبندی اروپا به برجام
همچنین در نشست مشترکی که با حضور فعالان اقتصادی اروپایی و ایرانی برگزار شد، به مشکلات روابط بانکی به عنوان یکی از مهم‌‌ترین چالش‌های فعلی گسترش روابط تجاری اشاره شد و فعالان اقتصادی ایران از مقامات اروپایی درخواست کردند که هرچه سریع‌تر در این خصوص اقدامات ویژه‌ای انجام شود‌. در این میان با توجه به اینکه صحبت‌های ترامپ و اقدامات آمریکا تاکنون حواشی زیادی را به وجود آورده است، کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا به فعالان اقتصادی ایران این اطمینان را داد که اروپا به توافقات چندجانبه پایبند است‌. بر این اساس فیل هوگان، کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا گفت: فارغ از موضع آمریکا، اتحادیه اروپا کاملا متعهد به برجام است‌. همچنین در هفته گذشته جلساتی در این مورد برگزار شده و سران اروپا به‌طور مکرر پایبندی این اتحادیه به برجام را اعلام کرده‌اند‌.
با توجه به صحبت‌هایی که در این نشست مطرح شد، به نظر می‌رسد که اروپا قصد شانه خالی کردن از توافق چندجانبه برجام را ندارد و هر طور که شده می‌خواهد در راستای توسعه همکاری‌های خود با ایران گام بردارد‌.
افزایش حجم تجارت
رییس اتاق بازرگانی تهران در جمع فعالان اقتصادی اتاق بازرگانی تهران با هیات تجاری کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتحادیه اروپا گفت: حجم تجارت ایران و اروپا پس از توافق هسته‌ای 60 درصد افزایش یافته و می‌توان این حجم را هم افزایش داد‌.
مسعود خوانساری گفت: در دو سال بعد از برجام مشکلات بانکی به قوت خود باقی است ولی با حل این مشکل می‌توان فعالیت‌های تجاری را گسترش داد‌. رییس اتاق بازرگانی تهران افزود: اتحادیه اروپا دومین هدف صادراتی ایران است و سالانه 13 درصد سهم صادراتی ایران را تشکیل می‌دهد که البته این سهم می‌تواند بیشتر شود‌.
رییس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه بعد از توافق هسته‌ای بیش از 200 هیات تجاری و اقتصادی به ایران آمدند گفت: این هیات‌ها بیشتر از کشورهای اروپایی به ایران آمدند اگرچه در بین آنها هیات‌هایی هم از آسیا،‌ آفریقا و سایر کشورها حضور داشتند‌.
خوانساری اظهار داشت: ایران و اتحادیه اروپا می‌توانند در زمینه محصولات کشاورزی مکمل یکدیگر باشند و ایران با جمعیت بیش از 80 میلیون نفر و با جمعیت کشورهای همسایه که حدود 400 میلیون نفر را تشکیل می‌دهند می‌تواند علاوه بر نیازهای داخلی نیازمندی‌های سایر کشورهای همسایه خودش را هم تامین کند‌.
وی با بیان اینکه اتاق بازرگانی ایران پس از توافق هسته‌ای دفتری را به عنوان دفتر سرمایه‌گذاری خارج ایجاد کرد، گفت: هدف از ایجاد این دفتر تامین نیازهای داخلی کشور و همچنین مشخص کردن مشکلات بر سر راه سرمایه‌گذاری و شناسایی پروژه‌های با قابلیت سرمایه‌گذاری بود‌. وی اظهار داشت: همچنین ایران مسیر خوبی برای ترانزیت کالا از شمال به جنوب و از شرق به غرب این کشور است‌.
به دنبال تحکیم‌بخشی روابط هستیم
فیل هوگان، کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا نیز در این نشست گفت: من به نمایندگی از اتحادیه اروپا برای بازدید از ایران آمده‌ام و اتحادیه اروپا و ایران باید روابط تجاری بیشتری با هم داشته باشند‌. وی با بیان اینکه ما به دنبال تحکیم‌بخشی به روابط ایران و اتحادیه اروپا هستیم گفت: 40 شرکت از 19 کشور اتحادیه اروپا در این همایش حاضرند که این شرکت‌ها ظرفیت‌های بسیار بالایی برای همکاری‌های تجاری دارند‌.
وی افزود: باید چارچوب خوب برای همکاری‌های مختلف به‌خصوص در بخش‌های صنایع غذایی و همچنین مسیرهای خوب برای همکاری بین ایران و اتحادیه اروپا ایجاد شود و باید شرکت‌های اروپایی بتوانند نیاز مشتریان خود را بشناسند‌.
هوگان با بیان اینکه در بخش ایجاد زنجیره غذایی، اتحادیه اروپا قوانین و مقررات دست‌وپاگیری دارد گفت: این اتحادیه با جمعیت بیش از 500 میلیون نفر از بالاترین سطح استاندارد و سختگیری‌ها در بخش تولیدات صنایع غذایی برخوردار است‌. وی افزود: ما در این جلسه می‌خواهیم بخش جدیدی را برای فعالیت ایران و اتحادیه اروپا فراهم کنیم و امیدوارم این جلسه فرصت‌های همکاری را فراهم کند‌.
هوگان با بیان اینکه اروپایی‌ها باید ظرفیت سرمایه‌گذاری را در ایران بشناسند، گفت: همچنین لازم است شرکت‌های اروپایی قوانین و مقررات ایران را بشناسند و دو طرف به هم اعتماد داشته باشند‌.
وی با اشاره به صحبت‌های ظریف و نماینده اتحادیه اروپا در 16 آوریل که باید سطح ارتباطات بین اروپا و ایران افزایش یابد، گفت: این گسترش همکاری‌ها می‌تواند به صورت ویژه در بخش صنایع غذایی باشد‌. هوگان اظهار داشت: زمینه‌های خوبی برای ایجاد همکاری در بخش‌های لبنیات، گوشت، سبزیجات، شکلات و دانه‌های گیاهی با ایران وجود دارد‌. وی افزود: ایران با وجود نیروهای جوان و تحصیل‌کرده که نیمی از جمعیت آن زیر 35 سال است، می‌تواند مصرف‌کننده خوبی برای شرکت‌های اروپایی باشد‌.
تلاش برای حذف موانع تعرفه‌ای
کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا همچنین در دیدار با وزیر کشاورزی گفت: در تلاشیم تا موانع صادرات ایران به اروپا از جمله موانع تعرفه‌ای و بانکی را به زودی بررسی و برطرف کنیم‌. فیل ‌هوگان از باز شدن دفتر اتحادیه اروپا در ایران خبر داد و گفت: امیدواریم شما نیز به عنوان عضو کابینه به این مهم کمک کنید تا بتوانیم همکاری‌های خود را از این طریق به صورت مستمرتر و روان‌تر با حمایت ایران انجام دهیم‌.
هوگان همچنین به مشکلات پیش‌رو در تبادلات تجاری به ویژه در حوزه کشاورزی بین ایران و اتحادیه اروپا اشاره کرد و گفت: در همین راستا بیانیه مشترکی نوشته‌ایم تا مشکلات خود را برطرف کنیم که یکی از موضوعات، موانع بانکی و خطوط اعتباری است که بدون آنها قادر به همکاری نیستیم‌.
کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا همچنین به ضرورت یکسان‌‌سازی استانداردها بین دو طرف تاکید کرد و گفت: حفظ امنیت غذایی برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد و ما به دلیل همین اهمیت 20 عضو از هیات‌های اروپایی را به همراه داریم که می‌توانیم موانع تعرفه‌ای را از میان برداشته و با شفافیت و ثبات بیشتری به ویژه در بخش قوانین حرکت کنیم‌.
وی همچنین به حمایت‌های اتحادیه اروپا برای ترویج تحقیقات به ویژه در بخش کشاورزی ایران اشاره کرد و گفت: در همین راستا هفته آینده کنفرانسی در دهلی برگزار می‌شود که از ایران نیز برای شرکت در آن دعوت می‌کنیم‌.
استانداردسازی
هوگان به بخش‌هایی از تفاهمنامه مشترک بین ایران و اتحادیه اروپا در حوزه محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: ما نگرانی‌هایی در بخش‌های آزمایش و بررسی سلامت محصولاتی همچون پسته ایران که به عنوان یکی از محصولات مهم صادراتی در دنیا شناخته شده هستیم که امیدواریم بتوانیم با کنترل استاندارد، موانع صادراتی آن را برطرف کنیم‌.
کمیسیونر کشاورزی اتحادیه اروپا در مورد تاییدیه سلامت شترمرغ و ماهی قزل‌آلا برای صادرات از ایران به اتحادیه اروپا گفت: جلسات زیادی را در این زمینه برگزار کرده‌ایم و از ایران نیز می‌خواهیم اطلاعات لازم را در اختیار ما قرار دهد تا بتوانیم موانع صادراتی را برطرف کنیم‌. همچنین واردات اسب از ایران به عنوان یکی از کشورهای پرورش‌دهنده اسب‌های اصیل در دستور کار ماست‌. وی همچنین در مورد صادرات بذر به ایران هم گفت: تقاضاهایی از ایران در این حوزه دریافت کرده‌ایم که باید دید روند پارلمانی ایران تا چه حدی می‌تواند به توافقنامه UPOV بپیوندد‌.
هوگان همچنین به تمایل اتحادیه اروپا مبنی بر همکاری‌های مشترک در حوزه زعفران اشاره کرد و گفت: ما برنامه‌های زیادی در این حوزه داریم که امیدواریم در این زمینه نیز به توافق برسیم‌.
توافقنامه تجاری ایران و اوراسیا
قائم‌مقام وزیر جهاد کشاورزی نیز در نشست مشترک با فعالان بخش خصوصی با بیان اینکه توافقنامه تجاری ایران و اوراسیا در مراحل نهایی قرار گرفته است، گفت: ۶۰ نوع میوه ایرانی در سیکل تجاری قرار گرفته است‌. علی‌اکبر مهرفرد اظهار کرد: جمعیت شهری جهان روز به روز در حال توسعه است و در حال حاضر حدود نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود این روند ادامه یابد و همواره تقاضا برای غذا و به خصوص غذای سالم در دنیا رو به رشد باشد، پس توسعه همکاری‌ها برای تامین غذای جامعه جهانی و مردم به یک امر مهم و استراتژیک در دنیا تبدیل شده است‌.
قائم‌مقام وزیر جهاد کشاورزی افزود: در منطقه خاورمیانه تامین غذای حلال امر مهمی به شمار می‌رود که مورد توجه قرار دارد، همچنین در ایران، تاریخ کشاورزی دنیا با ایران شروع می‌شود و مهد کشاورزی دنیا بوده‌ایم و در اسناد و مدارک اهمیت زیادی به توسعه کشاورزی داده شده است‌.
مهرفرد با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین موانع تجارت، مشکلات و موانع بانکی است که مسایل زیادی را برای فعالان اقتصادی ایرانی به وجود می‌آورد و حاصل آن افزایش هزینه است، گفت: نکاتی که باید توجه و از سر راه برداشته شود، همین مسایل بانکی، توسعه زیربناها و استانداردهاست، به این معنا که در بخش‌های مختلف از جمله ارگانیک باید استانداردها توسعه یابد‌.
وی اظهار داشت: تعرفه‌های واردات مواد غذایی ایران در اتحادیه اروپا، بسیار بالاست و لازم است در این زمینه تجدیدنظر شود. ایران نیز این عزم را دارد که وارد عضویت سازمان تجارت جهانی شود، البته امروز توسعه منطقه‌ای در موافقتنامه‌ها در نظر گرفته شده است که مذاکرات بین ایران و اوراسیا به توافق نهایی نزدیک شده و امیدواریم موافقتنامه مشابهی با سایر کشورها نیز امضا شود که شرایط را برای تسهیلات تجاری فراهم کند‌.
به دلارهای نفتی نمی‌توان اتکا کرد
همچنین رییس کانون انجمن‌های صنایع غذایی کشورمان در این نشست با تاکید بر ضرورت استفاده اروپا از ظرفیت خاکی ایران گفت: نمی‌توان با اتکای دلارهای نفتی تازه به دوران رسیده‌های منطقه، خاورمیانه را به دست نابخردان داد‌.
وی تصریح کرد: پوپولیسم سیاسی از حرکت عاقلانه به سمت توسعه پایدار جلوگیری می‌کند، این در حالی است که بازگشت به مدار دانایی و اعتماد به عقلا و فرهیختگان جهان است. نمی‌توان با اتکای دلارهای نفتی تازه به دوران رسیده‌های منطقه، این بخش از جغرافیای جهان را به دست برخی نابخردان داد. البته زمان به سرعت در حال از دست رفتن است و برای تضمین آسایش و آرامش در این منطقه پراهمیت از جهان، نیاز به همکاری، همفکری و همنشینی عقلای جهان و پرهیز از ناشی‌گری‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بدون فوت وقت است‌.
در روابط بانکی باید تجدیدنظر کرد
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران نیز در ادامه در جمع فعالان اقتصادی اتحادیه اروپا خواستار تحول در روابط بانکی ایران و اروپا شد و گفت: ایران آماده جذب سرمایه خارجی است‌. کاوه زرگران اظهار کرد: اتحادیه اروپا می‌تواند شریک اقتصادی و تجاری مناسبی برای تولیدکنندگان ایرانی باشد، این در حالی است که ایران در سال‌های بعد از انقلاب، رشد قابل توجهی را در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی به دست آورده است، ضمن اینکه سطح تولید بسیاری از محصولات غذایی و کشاورزی تا جایی افزایش یافته که مازاد نیاز داخلی صادر می‌شود‌.
کاوه زرگران افزود: شش میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار صادرات محصولات غذایی در سال ۲۰۱۲ داشته‌ایم، همچنین عمده اقلام صادراتی و کشاورزی در سال‌های آینده نیز تعریف شده است‌. سهم اتحادیه اروپا از واردات محصولات کشاورزی ایران اندک است و ایتالیا، اسپانیا، آلمان و فرانسه عمده‌ترین واردات مواد غذایی را دارند‌.
وی تصریح کرد: تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند در زمینه‌های انتقال تکنولوژی و دانش، استانداردهای به روز بین‌المللی مواد غذایی، تشکیل تیم‌های مشترک تحقیق و توسعه و نیز تجارت محصولات کشاورزی و غذایی و تامین مواد اولیه، در کنار تامین ماشین‌آلات تولیدی با اعضای اتحادیه اروپا همکاری مشترک داشته باشند‌.
به گفته زرگران، باید در روابط بانکی و مالی ایران و اروپا تجدیدنظر کرد و بنابراین باید زمینه‌ساز تحول در این حوزه بود و هزینه‌های بین دو طرف را نیز کاهش داده و مناسبات تجاری را افزایش دهیم‌. این در حالی است که ثبات اقتصادی ایران در سال‌های اخیر و سطح جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در حوزه‌های مختلف، نشان می‌دهد که ایران یک کشور امن برای سرمایه‌گذاری خارجی است؛ ضمن اینکه نرخ تورم از نیمه دوم سال ۹۲، روندی نزولی را طی کرده است و نرخ ارز با وجود کاهش قابل توجه قیمت نفت و استمرار تحریم‌ها در برخی از حوزه‌ها، با کمترین نوسانات مواجه بوده است‌.