ثبت‌جهانی کمانچه ‌و چوگان

در سال‌های اخیر بحث میراث فرهنگی ناملموس در سطح بین‌المللی و همین‌طور کشور ما مطرح شده و جامعه بین‌المللی به این نتیجه رسیده که فرهنگ‌های مختلف برای جلوگیری از زوال باید حفاظت از میراث فرهنگی و به‌ویژه میراث فرهنگی ناملموس خود را مورد توجه جدی قرار دهند. براساس آمار تاکنون در یونسکو 31اثر و میراث ملموس و ناملموس شامل 11اثر ناملموس و 20اثر مملوس از ایران در یونسکو ثبت شده بود که با اضافه شدن چوگان وکمانچه تعداد میراث ناملموس ایرانی به 13 رسید.
یونسکو به ثبت «چوگان ایرانی» رأی داد
در روزهای اخیر مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی اعلام کرد:‌ در نتایج کمیته بین‌الدول میراث ناملموس، یونسکو به ثبت «چوگان ایرانی» و «کمانچه» رأی داد. فرهاد نظری توضیح داد: پرونده ثبت جهانی «چوگان‌ بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی» که دو سال قبل در فهرست معرف میراث ناملموس جهانی پیشنهاد داده شده بود، با تایید یونسکو در دوازدهمین اجلاس میراث ناملموس جهانی به ثبت می‌رسد. او همچنین از تایید یونسکو برای بررسی پرونده‌ «هنر ساختن و نواختن کمانچه» خبر داد و افزود: این پرونده‌ به صورت مشترک با آذربایجان معرفی شده بود. مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی با بیان اینکه پرونده‌ «چوگان بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی» فقط متعلق به ایران است و با هیچ ‌کشوری به صورت مشترک ثبت نمی‌شود، ادامه داد: پرونده کمانچه نیز به صورت مشترک با آذربایجان معرفی شده است. به گفته‌ نظری، دوازدهمین اجلاس میراث ناملموس یونسکو یک ماه بعد در کره‌جنوبی برگزار می‌شود و این دو پرونده ایرانی در آن بررسی و براساس رأی یونسکو که در سایت این سازمان جهانی اعلام شده است، بدون هیچ‌ پرسش یا نقصی در فهرست میراث جهانی ناملموس به ثبت می‌رسد. او تاکید کرد: با جهانی شدن این دو اثر، آثار ثبتی ایران به 13مورد می‌رسد که سه اثر چندملیتی و 10اثر به صورت تک‌ملیتی و متعلق به ایران، جهانی شده‌اند. مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی فهرست‌های یونسکو برای ثبت در حوزه‌های میراث ناملموس نیز توضیح داد: فهرست «معرف یا نماینده» پرونده‌های اعلام‌شده را به صورت عادی بررسی و ثبت می‌کند. فهرست «میراث در خطر» همچون پرونده چوگان آذربایجان که در این فهرست به ثبت جهانی رسیده است و فهرست «اقدامات پاسدارانه نمونه» که به دلیل تلاش برای حفاظت آثار به ثبت می‌رسند. به گزارش ایسنا، نظری تدوین و ارسال پرونده چوگان را با همکاری وزارت ورزش‌وجوانان و حمزه ایلخانی‌زاده (رئیس سابق فدراسیون چوگان) دانست و افزود: پرونده کمانچه دو سال قبل با همکاری خانه موسیقی تدوین و به یونسکو ارسال شد. همچنین در هشتمین اجلاس سالانه‌ کمیته‌ میراث ناملموس یونسکو و در شرایطی که آن اجلاس در پایتخت‌ جمهوری آذربایجان برگزار شد، این کشور پرونده‌ بازی چوگان را با نام «چوگان بازی سنتی با اسب در قره‌باغ» در فهرست میراث در خطر یونسکو ثبت کرد. با بروز این اتفاق اعتراض‌هایی از سوی دوستداران میراث فرهنگی و برخی از مسئولان این حوزه نسبت به ثبت چوگان به صورت تک‌ملیتی توسط آذربایجان مطرح شد و حتی از چند ماه قبل از جهانی شدن چوگان آذربایجان، مسئولان میراث ‌فرهنگی کشورمان در نامه‌ای به یونسکو اعتراض خود را نسبت به این اتفاق نشان دادند و حتی از یونسکو درخواست کردند که این پرونده تک‌ملیتی ثبت نشود که پاسخی به آن داده نشد. تا دو سال گذشته که ایران نیز با همکاری فدراسیون چوگان و وزارت ورزش‌وجوانان پرونده‌ «چوگان بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی» را تهیه و به یونسکو ارسال کرد و در نهایت سایت یونسکو نام دو پرونده‌ ایرانی «چوگان» و «کمانچه» را در فهرستی که قرار است در دوازدهمین اجلاس میراث ناملموس خود بررسی و ثبت کند، قرار داد.
پروند بربط در دست بررسی قرار می‌گیرد


عضو هیات علمی پژوهشکده مردم‌شناسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره ثبت آثار ناملموس به «آرمان» می‌گوید: ‌کشور ایران از سال2003 عضو میراث فرهنگی ناملموس کنوانسیون یونسکو است. کشورهای عضو در این کنوانسیون می‌توانند براساس ضوابط موجود در این کنوانسیون آثار خود را به شکل یک پرونده به شکل مستقل یا مشترک با کشورهای دیگر تبیین کرده و به‌ یونسکو ارسال کنند. بهروز وجدانی می‌افزاید: هم‌اکنون پرونده چوگان به عنوان پرونده ملی کشور ایران به یونسکو ارسال و مورد قبول کارشناسان مربوطه قرار گرفته است، اما پرونده کمانچه به عنوان (هنر ساختن و نواختن کمانچه) با مشارکت ‌جمهوری آذربایجان قرار است ثبت شود. به گفته او طبق نظر یونسکو هرقدر کشورها بتوانند حول یک موضوع به توافق برسند، می‌توانند در اولویت تایید قرار گیرند. هم‌اکنون در پرونده کمانچه، شانس کشور ایران و ‌جمهوری آذربایجان در بررسی و توجه به پرونده افزایش یافته است. این مقام مسئول تاکید کرد: براساس قوانین مندرج در ثبت میراث ناملموس هر سال نمی‌توان پرونده به شکل مستقل و ملی به یونسکو برای ثبت ارسال کرد، بلکه هر سه سال یک بار کشورها می‌توانند آثار خود را ارسال کنند. وجدانی می‌افزاید: براساس ضوابط موجود در یونسکو، کشور ما هر سه سال می‌تواند دو اثر را به شکل مستقل و ملی به ثبت برساند. او با بیان ثبت آثار ناملموس به شکل مشترک در بین کشورها می‌تواند روند ثبت آثار را تسریع بخشد، درباره آثار ناملموس در نوبت ثبت می‌گوید:‌ بعد از اتمام پرونده‌های مذکور پرونده بربط در دست بررسی است.
تبریک به ‌کیهان کلهر برای ثبت‌جهانی کمانچه‌
نوید محمدزاده، بازیگر تئاتر و سینما، ثبت‌جهانی کمانچه در یونسکو را به کیهان کلهر و ایرانیان تبریک گفت. این بازیگر با انتشار عکسی از کیهان کلهر در اینستاگرام، ثبت‌جهانی ساز کمانچه‌ را در یونسکو تبریک گفت. نوید محمدزاده نوشت: «تبریک به کیهان کلهر، کمانچه‌اش به ثبت یونسکو رسید. افتخار كورد و ايرانى بژى.» کلهر یکی از بزرگ‌ترین کمانچه‌نوازان جهان است که آثارش مورد استقبال جهانیان قرار گرفته و جوایز معتبر فراوان دریافت کرده است. دریافت جایزه گرمی ازجمله مهم‌ترین افتخارات کلهر است. کیهان کلهر با آلبوم‌های بی‌تو به‌سر نمی‌شود، فریاد، باران و فراتر از نقشه جغرافیا که در آنها به ‌عنوان آهنگساز و نوازنده نقش داشته، نامزد جایزه گرمی شده‌ است. در پنجاه‌ونهمین مراسم جایزه گرمی، کیهان کلهر به همراه گروه جاده ابریشم به رهبری یویوما توانستند با آلبوم sing me home موفق به کسب جایزه گرمی بهترین موسیقی جهانی شوند. کلهر در سال۱۳۴۲ خورشیدی در خانواده‌ای کرد و موسیقی‌دوست در اسلام‌آباد غرب چشم به جهان گشود. کار موسیقی را از پنج‌سالگی به صورت آزاد شروع کرد. 12‌ساله بود که به صورت حرفه‌ای به موسیقی پرداخت و در 13سالگی با ارکستر رادیو تلویزیون کرمانشاه شروع به همکاری کرد. در 17سالگی مقیم ایتالیا شد و سپس به نیت ادامه‌تحصیل راهی کانادا شد و در رشته آهنگسازی از دانشگاه کارلتون اتاوا فارغ‌التحصیل شد.