روزنامه جهان صنعت
1396/08/17
زیر سایه تحولات ژئوپلیتیکی؛
گروه انرژی- سیر صعودی قیمت طلای سیاه ادامه دارد به طوری که بعد از ماه‌ها درجا زدن قیمت نفت‌خام در محدوده کمتر از 50 دلار به ازای هر بشکه در طول چند هفته گذشته تاکنون دست به دست هم دادن عوامل مختلف منجر به ثبت بالاترین قیمت برای فروش یکی از استراتژیک‌ترین کالاهای تجاری جهان شده است. دیروز قیمت هر بشکه نفت‌خام برنت دریای شمال به رقم بی‌سابقه 64 دلار و هشت سنت رسید که بالاترین قیمت برای طلای سیاه از ابتدای سال 2017 میلادی تاکنون به شمار می‌رود اما تشریح دلایل و عوامل تاثیرگذار در جهش قیمت نفت‌خام در جای خود جالب است. خانه‌تکانی در خاندان عربستان سعودی با برکنار کردن چندین شاهزاده و برخی از وزرای کابینه دولت سعودی، مهم‌ترین عامل در افزایش قیمت نفت‌خام به شمار می‌رود و همزمان با آغاز جابه‌جایی گسترده در خاندان آل‌سعود که تحلیلگران از آن به عنوان آماده‌سازی واگذاری قدرت به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان نام می‌برند بازار نفت واکنش سفت و سختی به این تغییر و تحولات در هرم قدرت عربستان سعودی نشان داده است. هفته جاری محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان با بازداشت‌های گسترده اعضای خانواده سلطنتی، وزرا و سرمایه‌گذاران بنام این کشور از جمله ولید بن‌طلال، میلیاردر سعودی و شاهزاده مطعب بن‌عبدالله، رییس قدرتمند گارد ملی این کشور در پی تقویت و تحکیم قدرت خود در خاندان سعودی است. البته قیمت نفت صرفا با این جابه‌جایی‌ها بالا نرفته و دومین عامل تاثیرگذار در افزایش قیمت طلای سیاه حمله موشکلی حوثی‌ها به ریاض است جایی که رییس‌جمهور آمریکا و ولیعهد عربستان سعودی انگشت اتهام این حمله بی‌سابقه موشکی یمن به ریاض را به سمت ایران نشانه گرفته‌اند. اتهام‌زنی و گزافه‌گویی‌های آمریکا و عربستان در متهم ساختن ایران در دست داشتن حمله موشکی یمنی‌ها به ریاض بیش از گذشته منجر به تنش در روابط سیاسی تهران- ریاض شده است. ائتلاف به رهبری عربستان که در یمن با جنبش حوثی‌ها در حال جنگ است گفته، تمام گذرگاه‌های هوایی، زمینی و دریایی یمن را بسته است. این اقدام پس از شلیک موشکی از خاک یمن به سوی ریاض صورت گرفته است. عربستان و متحدانش در منطقه خلیج‌فارس مدعی‌اند ایران در جنگ یمن نقش‌آفرینی می‌کند و وزیر امور خارجه سعودی نیز گفته کشورش حق پاسخ به «اقدامات خصمانه» ایران را برای خود محفوظ می‌داند. در پاسخ به این اظهارنظر وزیر امور خارجه عربستان سعودی، وزیر امور خارجه ایران هم گفته است: عربستان تهران را بابت تبعات «جنگ‌های تجاوزکارانه» خودش مقصر می‌داند. شین چانل، تحلیلگر بازار نفت در موسسه ولث ادوایزرز گفت: «وقوع یک درگیری احتمالی می‌تواند موجب محدود شدن عرضه نفت منطقه شود، پیش‌بینی ما این است که تا پایان امسال، قیمت نفت‌خام آمریکا به بالای 60 دلار و نفت برنت به بالای 70 دلار خواهد رسید.» به عبارت ساده‌تر قوت گرفتن احتمال تنش بیشتر بین ایران و عربستان و حتی وقوع یک جنگ تمام‌عیار منجر به بالا رفتن قیمت نفت‌خام در طول یک هفته گذشته تاکنون شده ضمن آنکه برخی از تحلیلگران بازار اعتقاد دارند که هدف از برکناری، بازداشت و خانه‌تکانی در آل‌سعود آماده‌سازی شرایط برای روشن کردن شعله جنگ با ایران است.رکورد گرانی نفت ایران شکسته شد
قیمت نفت‌خام سبک ایران در هفته منتهی به ۲۷ اکتبر (جمعه، ۵ آبان‌ماه) با افزایش بیش از یک دلاری از مرز ۵۷ دلار فراتر رفت. بر این اساس قیمت نفت‌خام سبک ایران در هفته منتهی به ۲۷ اکتبر (جمعه، پنج آبان‌ماه) با یک دلار و ۳۲ سنت افزایش به ۵۷ دلار و ۴۵ سنت برای هر بشکه رسید، میانگین قیمت نفت ایران از ابتدای سال ۲۰۱۷ تاکنون ۵۰ دلار و ۲۶سنت برای هر بشکه بوده است. قیمت نفت‌خام سنگین ایران نیز در هفته مورد بررسی ۴۰ سنت برای هر بشکه افزایش یافت و به ۵۴ دلار و ۹۵ سنت برای هر بشکه رسید. قیمت سبد نفتی اوپک نیز به ۵۶ دلار و ۳۴ سنت برای هر بشکه رسید که نسبت به هفته گذشته ۶۲ سنت افزایش یافته است. قیمت نفت‌خام شاخص دبلیو‌تی‌آی در هفته منتهی به ۲۷ اکتبر، ۷۸ سنت افزایش یافت و به ۵۲ دلار و ۴۹ سنت برای هر بشکه رسید. قیمت برنت یک دلار و ۲۱ سنت در هفته مورد اشاره، افزایش یافته است و به ۵۸ دلار و ۵۹ سنت برای هر بشکه رسیده است. همچنین قیمت نفت‌خام شاخص‌های دوبی و عمان نیز به ترتیب ۵۶ دلار و ۲۶ سنت و ۵۶ دلار و ۱۴سنت برای هر بشکه شد که نسبت به هفته گذشته به ترتیب ۳۵ و ۲۶ سنت افزایش را نشان می‌دهد.
چین بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران شد
همزمان با بالا گرفتن تنش‌ها به ویژه در روابط تهران با ریاض و واشنگتن و تلاش گسترده دونالد ترامپ برای براندازی توافق هسته‌ای برجام اما به نظر می‌رسد بازار نفت هنوز حسابی بر روی خط و نشان‌های ترامپ برای برجام باز نکرده است. وزارت نفت دیروز با انتشار گزارش کوتاهی درباره آخرین وضعیت فروش و صادرات نفت ایران اعلام کرد: ایران در ماه اکتبر موفق شد 63 درصد محموله‌های صادرات نفت‌خام خود را روانه بازار آسیا کند، چین بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران در آسیاست که بیش از 600 هزار بشکه نفت از ایران خریداری می‌کند. چین همچنین یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان بزرگ نفت جهان است که هم‌اکنون به طور میانگین روزانه 13 میلیون بشکه نفت مصرف می‌کند که از این مقدار، 9 میلیون آن وارداتی است که بخش اندکی از آن از طریق خط لوله تامین میشود. سهم شرکت‌های اروپایی از خرید نفت ایران در ماه اکتبر 37 درصد بوده است، شرکت‌های اروپایی از حدود دو سال گذشته، خرید محموله‌های نفت‌خام ایران را از سر گرفتند، اروپایی‌ها در دوران تحریم خرید نفت‌خام از ایران را به نزدیک صفر رسانده بودند. شرکت‌های انگلیسی- هلندی شل، توتال فرانسه، انی ایتالیا و ساراس ایتالیا، هلنیک پترولیوم یونان، رپسول اسپانیا، مول (MOL) مجارستان، برخی از مشتریان محموله‌های نفت‌خام ایران در اروپا هستند. آمارهای ماه اکتبر همچنین نشان می‌دهد، کره‌جنوبی همچنان بزرگ‌ترین دریافت کننده میعانات گازی ایران است و نیمی از میعانات گازی به این کشور و بقیه به کشورهای منطقه خلیج‌فارس صادر میشود. میانگین قیمت نفت‌خام سبک و سنگین ایران از ابتدای سال 2017 تا پایان 27 اکتبر (پنجم آبان‌ماه) به ترتیب 50 دلار و 26 سنت و 50 دلار و دو سنت بوده است. میزان صادرات نفت ایران به روزانه حدود 2/2 میلیون بشکه رسیده است.
واکنش بازار به خانه تکانی
سعودی ها
با مرور تغییر و تحولات بازار نفت در طول چند روز گذشته تاکنون شبکه سی‌ان‌بی‌سی با انتشار گزارشی به نقل از جان کیلداف، تحلیلگر بازار نفت اعلام کرد: هدف اصلی از اقدام تازه دولت عربستان برای دستگیری گسترده شاهزادگان و مسوولان سعودی، تلاشی برای بالا بردن قیمت نفت است اما این رشد قیمت دوامی نخواهد داشت. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در آغاز این هفته با توسل به یک شیوه مجرب برای حذف رقیبان خود در قدرت، یعنی شیوه متهم کردن آنها به فساد، جایگاه خود را در قدرت تثبیت کرد. این اقدام رویه قدیمی در دولت عربستان را تغییر می‌دهد که در آن، قدرت میان اعضای خاندان سعودی تقسیم شده بود. اکنون ولیعهد عربستان تلاش می‌کند قدرت را به‌طور مطلق در اختیار گیرد. بن‌سلمان برای تحقق برنامه‌های جاه‌طلبانه اقتصادی خود از جمله ساخت یک شهر جدید با هزینه ۵۰۰ میلیارد دلار به سرمایه بالایی نیاز دارد که با قیمت نفت کمتر از ۵۰ دلار برای هر بشکه، قابل دستیابی نیست. عربستان به همراه دیگر اعضای اوپک و روسیه از جمله حامیان اصلی توافق جهانی کاهش تولید نفت بود و برای تحقق اهداف این توافق، تولید خود را حتی بیش از سقف تعیین شده در آن کاهش داد. توافق یاد‌شده عربستان را وا داشت صادرات نفت به آمریکا را کاهش دهد و این کار به کاهش سطح ذخیره‌سازی نفت در ایالات متحده انجامید و در نهایت قیمت نفت را بالا برد. این کاهش تولید نشان‌دهنده خطری است که دولت عربستان به جان می‌خرد زیرا با این کار بخشی از سهم خود از بازار نفت را به ایران، عراق و تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا وامی‌گذارد. بن سلمان با تلاش برای تحکیم قدرت، همه مسوولیت و پیامدهای نقشه‌های جاه‌طلبانه را به تنهایی به دوش خواهد کشید. افزون بر دشمن‌تراشی در خاندان سلطنتی، او با سنت‌شکنی در زمینه حقوق زنان، رهبران مذهبی عربستان را نیز ناخرسند کرده است. با توجه به همه این دشمن‌تراشی‌ها، لازم است برنامه‌های ولیعهد عربستان دستاوردهایی سریع داشته باشند. عربستان برای کامیابی ممکن است تلاش برای محدود کردن تولید را شدیدتر کند. ولیعهد عربستان به درآمد ناشی از رشد قیمت نفت و فروش بخشی از سهام آرامکو به بالاترین قیمت ممکن به شدت نیازمند است. عربستان انگیزه‌ای شدید برای افزایش قیمت نفت دارد و این مساله، کار را برای طرفداران کاهش قیمت نفت دشوار می‌کند. قیمت شاخص نفت‌خام دبلیوتی‌ای آمریکا اکنون به ۶۰ دلار نزدیک‌تر شده است و شاخص نفت‌خام برنت نیز چندان از قیمت ۷۰ دلار دور نیست. با این همه خبر بد برای ولیعهد عربستان این است که افزایش قیمت نفت تنها موجب رشد تولید نفت‌خام شیل در آمریکا و کاهش پایبندی دیگر اعضای اوپک به سقف تولید خود و افزایش فشار از جانب روسیه برای پایان توافق خواهد شد. این مساله و همچنین تعیین تکلیف نهایی حکومت در عربستان در مقطع کنونی در کنار هم سبب میشود این جهش قیمت نفت دوامی نداشته باشد. به احتمال زیاد هنگام برگزاری نشست بعدی اوپک در پایان ماه نوامبر، قیمت‌ها دوباره کاهش خواهند یافت.
سایر اخبار این روزنامه
همکاری بانکی اروپا با ایران مطلوب نبوده است
انتقاد فائزه هاشمی از عدم حضور زنان در ورزشگاه‌ها؛
برخورد قضایی داخلی بر سرمایه گذاری ایرانیان خارج کشور تاثیر ندارد
آمادگی نظامی برای مقابله با پیونگ‌یانگ
ادامه قفل نماد معاملاتی ۱۹ بانک
از یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان گذشت
آسیب‌شناسی دلایل خودکشی دختران دانش‌آموز اصفهانی؛
گزارش دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن از وضعیت بازار در 7 ماهه امسال؛
نمره 20 کلاس!
رونق تولید با کدام منابع؟
زیر سایه تحولات ژئوپلیتیکی؛
شوک قیمت دلار در بازار کامپیوتر زیر ذره‌بین «جهان‌صنعت»؛
آدرس غلط ندهید
در نشست رییس سازمان بازرسی با فعالان بخش خصوصی تاکید شد؛
به داد بانک‌ها برسید
تیشه به ریشه‌ها
آدرس غلط ندهید
مهندسی معکوس برای تحقق خصوصی‌سازی
ولیعهد سعودی بار دیگر ایران را به «تهاجم نظامی مستقیم» متهم کرد
قانون وضعیت اضطراری در قبال ایران تمدید شد
