آسیب تحریم‌های جدید به صنعت کشور

ادوارد انجرقلی* - آینده اقتصاد ایران در شرایط کنونی بیشتر از هر زمانی با تحولات جهانی و به طور خاص با اوضاع منطقه گره خورده است که نشانه‌هایی از آن را می‌توان در نگرانی و تردیدی که این روزها در‌خصوص تجارت خارجی کشور وجود دارد، مشاهده کرد که بخشی از آن به امکان نزدیکی اروپا به سیاست‌های خاورمیانه‌ای واشنگتن برمی‌گردد.
از طرفی با تحریم شرکت‌هایی که سپاه پاسداران در آنها حضور دارد، از سوی واشنگتن، حتی خرید و فروش کوچک‌ترین قطعه صنعتی برای ایران دشوار خواهد شد. در چنین شرایطی هر شرکت خصوصی برای پیشبرد برنامه‌های اقتصادی خود باید نامه‌نگاری‌های متعدد انجام دهد و وارد پروسه طولانی و سیاست‌بازی شود که نتیجه نهایی آن روشن نیست.
امروز در شرایطی که شرکت‌های اروپایی که پیش از این برای تجارت با ایران اعلام آمادگی کرده بودند، کم‌انگیزه شده و حتی نشست‌هایی که با برنامه‌ریزی قبلی انجام شده بود، به تعویق افتاده است، اصلی‌ترین راهکاری که به نظر می‌رسد تا امکان بهبود شرایط بیش از پیش فراهم شود، خصوصی‌سازی واقعی شرکت‌هاست. باید بر اساس صلاحدید دولت، سپاه پاسداران از برخی شرکت‌ها و امور اقتصادی خرد که در آنها نقش اساسی ندارد، به طور کامل خارج شود تا با توجه به تحریم‌های آمریکا دچار چالش‌های جدی نشویم هرچند سیاست‌های رییس‌جمهور آمریکا قابل پیش‌بینی نیست و ممکن است همه اظهارات او فقط مصرف داخلی داشته باشد.
راهکار مهم دیگری که می‌تواند به شکل ضربتی آسیب‌های حاصل از این چالش سیاسی- اقتصادی را حل کند، شفاف‌سازی عملکرد اقتصادی سپاه پاسداران است. این موضوع کاملا واضح است که سپاه پاسداران در همه امور اقتصادی کشور نقش بازی نمی‌کند اما نقش‌آفرینی در برخی امور مثل راه‌سازی که توسط قرارگاه خاتم الانبیا انجام می‌شود، مشخص است.


در صورتی که با ارائه یک لیست کاملا روشن از فعالیت‌های اقتصادی سپاه دیگر بهانه‌ای باقی نمی‌ماند و این روشنگری نه‌تنها آرامش را به سرمایه‌گذاران داخلی برمی‌گرداند بلکه بانک‌ها و سرمایه‌گذاران اروپایی و حتی چین که امروز نگران سرمایه‌گذاری در ایران هستند، دیگر بهانه‌ای نخواهند داشت. ضمن اینکه راهکاری بلندمدت هم برای دستیابی به خصوصی‌سازی واقعی خواهد بود.
درباره اقتصاد داخلی ایران موضوع کاملا واضح است؛ شرکتی خصوصی همه سرمایه خود را وارد پروسه کاری می‌کند اما بعد از مدتی به دلیل مشکلات ناشی از تحریم‌های ناگهانی از سوی آمریکا و پیرو آن قطع رابطه اقتصادی اروپا شرکت مربوطه همه برنامه‌ریزی‌هایش تغییر می‌کند و حتی تا مرز ورشکستگی و آسیب جدی پیش خواهد رفت. این موضوع بی‌شک سرمایه‌گذاران را دچار سرخوردگی اقتصادی کرده و دیگر انگیزه‌ای برای همکاری نخواهند داشت.
نکته مهم دیگر اینکه بانک‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی رفتار خود را بر اساس عملکرد و تصمیمات دولت خود تنظیم می‌کنند. همان‌گونه که اقتصاد ایران با چالش‌هایی مواجه شده است، اقتصاد اروپا نیز نیازمند سرمایه‌گذاری است تا چرخ‌های صنعت بهتر و سریع‌تر دراروپا حرکت کنند همچنان که در ایران هم باید این‌گونه باشد. در واقع به همین دلیل سیاستمداران با توجه به روند اقتصادی کشورهایشان باید بهترین تصمیمات سیاسی را اتخاذ کنند تا بهترین نتایج حاصل شود.
* کارآفرین