زنگ خطر به صدا درآمد

امیر واعظی‌آشتیانی - سال گذشته در برهه‌ای کوتاه به دلیل افزایش فروش نفت، رشد اقتصادی رو به فزونی رفت اما اگر رشد اقتصادی معطوف به فروش نفت و مشتقات آن باشد، به بیراهه رفته‌ایم و اقتصادمان دچار مشکل خواهد شد. معاون اول رییس‌جمهور چند روز قبل درباره میزان صادرات کشور به ارقامی بزرگ اشاره کرد در حالی که اشاره‌ای مستقیم به نوع کالاهای صادراتی نکرد.
اشاره نکردن به نوع کالاهای صادراتی با توجه به موقعیت فعلی اقتصاد کشور بیانگر آن است که این حجم از صادرات دولتی بوده و مختص حوزه نفتی است. در شرایطی که وزیر صنعت پیش از این اعلام کرده بود، 95 درصد از کارخانه‌های کشور قابلیت صادرات ندارند. نتیجه این دو اظهارنظر این خواهد بود که رقم اصلی صادرات کشور فقط در حوزه کالاهای نفتی است.
آمارهای بیان‌شده از سوی وزیر صنعت و معاون اول رییس‌جمهور هر دو بسیار نگران‌کننده است اما بهتر آن بود که مسوولان درباره اظهار‌نظرهای خود سنجیده‌تر عمل می‌کردند و اقتصاد کشور را با اظهارات خود ملتهب‌تر نمی‌کردند. طرف‌های مقابل اقتصادی و سیاسی کشور از این آمار و ارقام سوءاستفاده خواهند کرد.
این اظهارات اما در شرایطی مطرح می‌شود که چهار سال قبل هم صنعت راکد دچار آسیب بوده است و وزیر صنعت هیچ تلاشی برای بهبود شرایط آن نکرده است. متاسفانه وزیر صنعت اثربخشی خود را از دست داده و این زنگ خطری جدی در شرایط فعلی است.


همچنین نکته مهم و اساسی، حضور مسوولان باحوصله است که توانایی حل مشکلات فضای اقتصادی را داشته باشند نه اینکه در فضای اقتصادی حل شوند. اقتصاد ایران براساس بار روانی و سیاسی دستخوش تغییرات می‌شود. از همین رو است که گفتمان صنعتگران و بیان آمار و ارقام درباره موقعیت اقتصادی بسیار مهم و جدی است. تیم اقتصادی باید با آرامش و منطق پیشروی کند و مهم‌تر از همه به دنبال راهکارهای علمی و عملی اقتصادی باشد.
رشد اقتصادی مستلزم اجرای برنامه‌های اقتصادی مدون و دوری جستن از اظهارنظرهای بی‌پایه و اساس است. امروز اما برخی مسوولان فضایی ملتهب ایجاد می‌کنند و گویا قائل به این موضوع نیستند که اظهارنظرهای اینچنینی نمی‌تواند مشکلات اقتصادی کشور را حل کند یا شفابخش اقتصاد باشد.
آسیب‌شناسی مشکلات اقتصادی امری مثبت است اما تکرار آسیب‌ها نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه موجب تکرار آسیب‌ها نیز می‌شود. اما رشد اقتصادی سال‌جاری با توجه به عملکرد هشت ماه گذشته مثبت و قابل اعتماد نیست. در حقیقت باید گفت بعید است دولت به رشد اقتصادی تعریف‌شده در سال‌جاری دست یابد.
رشد اقتصادی حاصل فعالیت اقتصادی و خروج از رکود است. این در حالی است که رکود حاکم بر اقتصاد کشور این اجازه را نمی‌دهد تا روند رشد به طور استاندارد طی شود. بنابراین اولین گام، خروج از رکود است. همچنین مشکلات بین‌المللی و شرایط اقتصادی داخلی، جابه‌جایی قیمت ارز و آسیب‌هایی که بانک‌های کشور با آن مواجه شده‌اند، دست به دست هم داده تا از رشد اقتصادی فاصله بگیریم.
به هر روی رشد اقتصادی زمانی حاصل می‌شود که شاکله اقتصاد کشور پویا باشد و براساس صنعت و نه فروش نفت و فرآورده‌های آن رو به رشد حرکت کنیم. هرچند یکی از دلایل اصلی‌ای که تولیدات ایران قادر به رقابت در بازارهای جهانی در راستای صادرات نیست، پایین بودن کیفیت و نداشتن تکنولوژی هم‌راستا با جهان توسعه‌یافته است.
بهره بردن از دانش فنی کارآمد و به‌روز در صنعت و همچنین ایجاد حس امنیت در سرمایه‌گذار می‌تواند راهکارهایی جدی برای بهبود رشد اقتصادی باشد اما تا زمانی که برنامه‌های اقتصادی مشخص نباشد و حقوق صادرکنندگان نمونه در زمان تعیین‌شده پرداخت نشود، در بخش صادرات مشکل خواهیم داشت. نتیجه آسیب در بخش صادرات، کاهش آن و در نهایت دور شدن از هدف اصلی که رشد اقتصادی است، خواهد بود.
v.ashtiani37i@yahoo.com