روزنامه جهان صنعت
1396/08/14
انتقاد بخش خصوصی از کاهش صادرات محصولات کشاورزی در نیمه اول سال 96؛
گروه بازرگانی- به گفته کارشناسان، صنعت غذا نقش بزرگی در صادرات و جایگاه صنعت ایران دارد که جامعه را از خطرات بسیار زیادی حفظ می‌کند اما صنایع غذایی کشور ما به دلیل قیمت‌گذاری دستوری، معمولا از رقابت در صادرات باز می‌ماند. این در حالی است که به گفته شاهرخ ظهیری، پیشکسوت حوزه صنایع غذایی، برای همین است نصف ظرف ماست خالی است، یا رب رقیق به دست مشتری داده میشود. یا صنعت غذایی با این مشکلات توان رقابت خود را با کالاهای مشابه از دست می‌دهد. همچنین وقتی دولت برای محصولات کشاورزی، قیمت معین نمی‌کند و صنعت بر اساس نرخ روز متغیر، محصولات کشاورزی را می‌خرد ولی بعد از فرآوری، سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده قیمت دستوری معین می‌کند، نتیجه آن ورشکستگی صنعت غذایی است. در حالی که با حذف قیمت دستوری، قیمت و کیفیت محصولات بهتر میشود و در عین حال کسب و کار هم رونق و سامان می‌گیرد.در حال حاضر قیمت‌های دستوری مواد اولیه، تورم بالا در دهه اخیر، بهره‌وری پایین و سایر عوامل موجب افزایش قیمت تمام شده تولیدات شده است. این امر به علاوه نظام توزیع ناکارآمد در بازار داخل، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، ضعف بسته‌بندی و برندسازی در تجارت خارجی، کاهش سطح رقابت‌پذیری صنایع غذایی در بازارهای جهانی را به همراه داشته است. بر همین اساس در هفتمین نشست از دور دوم فعالیت کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق بازرگانی تهران، چالش قیمت تمام‌شده در بخش مواد غذایی و محصولات کشاورزی مورد نقد و بررسی قرار گرفت و در این نشست، گزارشی از سوی کمیسیون در خصوص چالش‌های قیمت تمام‌شده در صنایع غذایی و کشاورزی ارائه شد. سپس دبیر انجمن صنایع لبنی توضیحاتی در ارتباط با مشکلات این بخش مطرح کرد. همچنین در این جلسه تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در مدت شش‌ماهه ابتدای سال‌جاری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.
خالی ماندن ظرفیت‌های تولیدی
در این نشست، رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران یکی از مشکلات اصلی صنعت غذا را بالا بودن قیمت تمام شده فرآورده‌های غذایی عنوان کرد و با بیان اینکه یکی از چالش‌های اساسی پیش روی بنگاه‌های صنعتی در کشور از جمله صنایع غذایی، عدم تطابق ظرفیت تولیدی شکل گرفته با نیازهای بازار است، افزود: اعطای بیش از حد مجوز به بنگاه‌های صنعتی و تایید طرح‌های غیراقتصادی، باعث خالی ماندن بسیاری از ظرفیت‌های تولیدی و در نتیجه کاهش بهره‌وری عملکرد بنگاه‌ها و کاهش توان رقابت‌پذیری آنها در بازارهای بین‌المللی شده است. کاوه زرگران همچنین یکی از چالش‌های جدی در تجارت خارجی مواد و فرآورده‌های غذایی را نبود هماهنگی، سازگاری و یکپارچگی در سیاست‌های دولت در استفاده از اهرم‌های ایجاد تعادل در تجارت خارجی دانست و گفت: اهرم‌هایی نظیر تعرفه‌های وارداتی، عوارض صادراتی، جوایز صادراتی و نرخ ارز که در اختیار دولت برای ایجاد تعادل در تجارت خارجی مواد و فرآورده‌های غذایی است، در بخش‌های مختلف دولت پراکنده‌اند و هماهنگی میان آنها در جهت سیاست‌های کلان تجارت خارجی دشوار است.
رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران در عین حال، افزود: تعداد زیاد واحدهای خرده‌فروشی، کوچک بودن مقیاس آنها، استقلال خرده‌فروشان از سایر حلقه‌های تامین و توزیع کالا، از ویژگی‌های خرده‌فروشی کالا در کشور است که هزینه‌های زیادی را به شبکه توزیع و در نهایت مصرف‌کنندگان تحمیل می‌کند.زرگران در ادامه با اشاره به اینکه طبق بررسی‌های انجام شده، شاخص مزیت نسبی محصولات کشاورزی و غذای کشور در دهه اخیر رو به افول بوده است، افزود: قیمت تمام شده بالای محصولات کشاورزی، شرایط واردات، عدم ثبات تولیدات کشاورزی، قیمت‌های خرید تضمینی، فرسودگی ماشین‌آلات، مصرف انرژی و پایین بودن بهره‌وری نیروی کار در صنعت غذا، از جمله مهم‌ترین عوامل اثرگذار در قیمت تمام شده در صنعت غذا کشور است.
کاهش صادرات در بخش کشاورزی
رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران در ادامه، به تجارت شش ماه کشور در بخش کشاورزی و محصولات غذایی اشاره کرد و افزود: صادرات صنایع غذایی و تبدیلی کشور از حدود یک میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار در شش ماهه نخست سال ۹۵ به حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار در شش ماهه نخست سال ۹۶ صعود کرده است که نشان‌دهنده افزایش ۱۰ درصدی صادرات صنایع غذایی به لحاظ ارزشی است.
به گفته وی، صادرات صنایع غذایی به لحاظ وزنی نیز با رشدی حدود ۲۳ درصد از ۷۴۸ هزار تن در شش ماهه نخست سال ۹۵ به ۹۲۳ هزار تن در شش ماهه نخست سال ۹۶ رسیده است. زرگران با بیان اینکه صادرات کل محصولات کشاورزی و غذایی کشور در شش ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل هم به‌لحاظ وزنی و هم به لحاظ ارزشی 5/2 درصد کاهش یافته است، گفت: این کاهش عمدتا به دلیل کاهش صادرات محصولات خام کشاورزی چون پسته و سیب بوده است.
به گفته وی، صادرات پسته کشور در نیمه نخست سال 95 بیش از 382 میلیون دلار بوده است که با 63 میلیون دلار کاهش به کمتر از 219 میلیون دلار در نیمه نخست امسال رسیده است. او افزود: در واقع صادرات پسته کشور به لحاظ ارزشی 43 درصد کاهش داشته است.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران افزود: صنایع لبنی، شیرینی و شکلات، رب گوجه‌فرنگی و آبمیوه و کنستانتره به ترتیب بیشترین صادرات را در شش ماهه نخست امسال در میان گروه‌های کالایی صنایع غذایی کشور داشته‌اند که صنایع لبنی با صادرات نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار پیشتاز صادرات بین گروه‌های دیگر صنایع غذایی است. زرگران همچنین تصریح کرد: برنج، دانه ذرت، دانه سویا، روغن، کنجاله و گوشت از جمله عمده اقلام وارداتی در این دوره بوده‌اند.
جانمایی نامناسب صنایع تبدیلی
همچنین حسن فروزان‌فرد، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران نیز در سخنانی گفت: شکل‌گیری صنایع تبدیلی در کشور، در اندازه و محل استقرار مناسب نبوده و باعث شده است تا تولیدات این بخش همچنان از شرایط مناسبی برخوردار نباشد.
وی افزود: متوسط تولید محصولات در صنعت غذایی ایران، در حدود 4 تا 50 محصول در دقیقه است در حالی‌که در جهان این میزان در پایین‌ترین سطح رقمی معادل 300 تا 400 محصول در دقیقه است. عضو هیات نمایندگان اتاق تهران اظهار کرد: صنایع تبدیلی می‌تواند ظرفیت‌های لازم برای تغییر و تحول در بخش کشاورزی کشور را ارتقا دهد.
کاهش سرانه مصرف لبنیات
دبیر انجمن صنایع لبنی ایران نیز مهم‌ترین چالش صنعت لبنیات کشور را عدم تمایل عمومی به مصرف و پایین بودن سرانه مصرف محصولات این بخش عنوان کرد. رضا باکری با بیان اینکه پروژه مطالعاتی و تحقیقاتی این انجمن در خصوص دلایل کاهش مصرف سرانه خانوار در بخش لبنیات آغاز شده است، افزود: استاندارد اجباری شیر خام در کشور باید هرچه سریع‌تر به اجرا در‌آید؛ زیرا تنها در این صورت است که محصولات ما می‌تواند بدون مرز به تمام نقاط دنیا حرکت کند.
باکری در ادامه با انتقاد از انتقال هزینه‌های مربوط به سیاست‌های حمایتی دولت از دامداران به صنایع لبنی و تاثیر آن بر قیمت تمام‌شده محصولات لبنی، گفت: علت اصلی تغییر قیمت محصولات لبنی، سیاست‌های کلان اقتصادی دولت است.
سخت‌گیری‌های دولت
وی همچنین دخالت‌ها و سخت‌گیری‌های دولت در جذب سرمایه‌گذاری خارجی به کشور را یکی دیگر از عوامل اثرگذار بر صنعت لبنیات کشور عنوان کرد و گفت: سرمایه‌گذاران خارجی که تاکنون برای حضور در صنایع لبنی کشور اعلام آمادگی کرده‌اند به دلیل قوانین و مقررات دشواری که پیش روی آنان قرار گرفته موفق به سرمایه‌گذاری نشده‌اند.
دبیر انجمن صنایع لبنی کشور دسترسی صادرکننده به قیمت‌های مواد اولیه و بسته‌بندی جهانی را یکی از اصول بدیهی صادرات دانست و عدم ثبات در قوانین حمایتی و پیچیدگی این قوانین را از عوامل موثر بر رقابت‌پذیری این صنعت عنوان کرد.
وی در ادامه به محدودیت‌های ایجاد شده برای عبور موقت شیرخشک اشاره کرد و گفت: وجود چنین قوانین دست و پاگیری برای تولیدکننده که با هدف صادرات تولید می‌کند، توجیه‌پذیر نیست.
در حالی که صنعت غذایی از صنایع استراتژیک است و باید موانع محیط کسب‌وکار این حوزه به زودی رفع شود اما هنوز اقدام کارگشایی در این خصوص انجام نشده است. بر این اساس نه تنها بازار داخلی اوضاع مناسبی ندارد بلکه حتی با وجود ظرفیت بالای صادراتی در این حوزه، همیشه فرصت‌های طلایی صادرات که پیش روی ایران قرار می‌گیرد، به راحتی از دست می‌رود. از این رو انتظار می‌رود که دولتمردان هرچه زودتر برای توسعه صنایع غذایی در کشور و پر‌رنگ شدن حضور آنها در بازارهای صادراتی اقدامات لازم را انجام دهند.
سایر اخبار این روزنامه
دشمنی ها ایران را قوی تر کرده است
مهار کره‌شمالی و گسترش مبادلات اقتصادی
«طرح پیشگام» برای نوسازی بافت فرسوده تهران اجرا میشود؛
جمع روس‌ها در صنعت نفت کامل شد؛
اجرای فیلترینگ هوشمند کشور با رمزنگاری شبکه‌های اجتماعی متوقف شد؛
انتقاد بخش خصوصی از کاهش صادرات محصولات کشاورزی در نیمه اول سال 96؛
در‌‌های پلاستیکی به ویلچیر تبدیل می‌شوند؛
کی‌روش: اعتراض من به خاطر عقب افتادن حقوقم نیست؛
ساعت سعد، جادوگر نحس!
ابتکار تسخیر لانه جاسوسی!
حال اقتصاد وخیم تر می شود
140 میلیون یورو در راه بورس ایران
رویارویی مرد هسته‌ای با مرد موشکی
دولت اعتدال و بحران هویت
استعفای نخست‌وزیر لبنان یک روز پس از دیدار با ولایتی؛
دولت اعتدال و بحران هویت
فهم مشترک ملی از پیامدهای تحریم
زنگ خطر به صدا درآمد
زنگ خطر به صدا درآمد
زنگ خطر به صدا درآمد
زنگ خطر به صدا درآمد
