روزنامه جهان صنعت
1396/08/13
آسیب‌شناسی حق پخش در فوتبال ایران؛
شیدا ملکی- اقتصاد ورزش این بار در چالش حق پخش دچار نوسان شده و فوتبال‌دوستان در آخرین اقدام عجیب صداوسیما با نوع خاصی از تصویر‌برداری مواجه شدند. در پی این نوع پخش عجیب مسابقات ورزشی موافقان روش صداوسیما بر این باورند که پخش رایگان مسابقات به گونه‌ای یارانه ورزشی مردم است و گروهی دیگر این روند را توهین به درک مخاطب می‌دانند.اما نقش وزیر ورزش و جوانان و همچنین رییس سازمان صداوسیما در این روند به چه میزان است؟ به راستی اگر صداوسیما نفعی جدی از حق پخش به دست نمی‌آورد چرا این چالش را زودتر حل نمی‌کند؟ این در حالی است که باشگاه‌های بزرگ با مشکلات مالی جدی روبه‌رو هستند و صداوسیما حاضر به توافق بر سر این موضوع نشده است. در این میان گفتنی است، گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن بود که این موضوع تا پایان سال 95 به نتیجه خواهد رسید. سال 95 به پایان رسید و در نهایت مخاطبان از تماشای فوتبال با‌کیفیت بی‌بهره ماندند. در این رهگذر نظر دو کارشناس ورزشی را در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» درباره این موضوع از نظرتان می‌گذرانیم.
امیر واعظی‌آشتیانی: قانون اساسی اجازه نمی‌دهد
مدیر عامل سابق تیم استقلال درباره روند حق پخش می‌گوید: طبق قانون اساسی تلویزیون ایران متعلق به حاکمیت است و هرگونه خصوصی‌سازی نفی شده و اجازه اینکه بخش خصوصی تلویزیون یا رادیو فعال شود بر اساس قانون مجاز نیست. حال آنکه گروهی تلاش می‌کنند ذائقه آحاد مردم را به سمتی ببرند که تلویزیون‌های خصوصی فعال شوند.
به اعتقاد آشتیانی، مدیران فوتبال مدعی می‌شوند که طبق مباحث فیفا که در آن موارد درآمدزایی باشگاه‌ها تعیین شده، حق پخش تلویزیونی هم علاوه بر کپی‌رایت، بلیت‌فروشی و جذب اسپانسر به باشگاه تعلق دارد اما باتوجه به اینکه باشگاه‌ها در سه مورد دیگر ضعیف عمل کرده‌اند، سعی دارند به حتم حق پخش را به دست آورند و این موضوع عجیب است.
این در حالی است که رضا فراهانی، کارشناس ورزشی نظری خلاف واعظی‌آشتیانی دارد و می‌گوید: حق پخش تلویزیونی بر اساس قوانین حرفه‌ای‌گری در فیفا و همچنین بر اساس قانون متعلق به باشگاه‌هاست. از همین رو است که تعریف نشدن تلویزیون خصوصی در قانون اساسی هیچ تضادی با حق پخش ندارد. این دو موضوع کاملا جدا از یکدیگر هستند.
به گفته فراهانی، بودجه صداوسیما از سوی دولت تعیین میشود و وزارت ورزش به عنوان بخشی از دولت که امور ورزش و جوانان را نیز عهده‌دار است باید به طور جدی پیگیر دریافت حق پخش بازی‌های خاص برای باشگاه‌ها باشد. دست‌اندازی به قانون اساسی و منکر شدن حق قانونی باشگاه‌ها به گونه‌ای فرار رو به جلو صدا‌و‌سیماست. البته بهتر آن است که در جلسات رسمی هیات دولت با حضور رییس صداوسیما بر سر این موضوع توافقی دو جانبه صورت گیرد.
پخش، حق صداوسیما یا وظیفه فدراسیون؟
مدیر عامل سابق استقلال درباره نحوه توافق بر روش‌های حق پخش می‌گوید: پخش فوتبال سود هنگفتی برای تلویزیون ندارد، در حالی که رقم‌های مختلفی مطرح و به سودهای پخش نسبت داده میشود. در چنین شرایطی لازم است صداوسیما امکانات پخش را به طور کامل در اختیار فدراسیون قرار دهد و همه امور به فدراسیون سپرده شود.
وی ادامه داد: فدراسیون فوتبال نیز درآمدهای حاصل از تبلیغات محیطی را با صداوسیما تقسیم کند و به توافقی دوجانبه برسند. عدم تمایل فدراسیون برای عهده‌دار شدن مسوولیت کامل پخش بازی‌ها نشان از گزاف بودن سودهای میلیاردی است. به نظر می‌رسد فدراسیون فوتبال و همچنین مدیران ورزش سعی دارند با موضوع حق پخش تلویزیونی توجه را از کوتاهی مدیریت خود در سیستم ورزشی دور کنند.
این در حالی است که به اعتقاد فراهانی، این روش فقط نوعی دیگر از فرافکنی‌های صداوسیما برای عدم همکاری با فدارسیون فوتبال است و اگر بناست درآمدهای حاصل از حق پخش و تبلیغات محیطی با مدیریت و برنامه‌ریزی بین فدراسیون و صداوسیما تقسیم شود هیچ نیازی نیست صداوسیما وظیفه اصلی خود را به فدراسیون فوتبال محول کند. به هر روی بار مسوولیت فدراسیون فوتبال در حدی است که قادر نیست زمانی را هم به این کار اختصاص دهد. همچنین وظایف هر نهادی مشخص است و نیازی نیست برای آرام شدن موقعیت وظایف سازمان دیگری را عهده‌دار شوند.
وی در ادامه با تاکید بر سیستم پیچیده بوروکراسی مالی در صداوسیما افزود: در حال حاضر برخی برنامه‌های تلویزیونی که به صورت خصوصی تهیه و تولید می‌شوند از آنجا که برای انجام امور خود به اسپانسر نیاز دارند بعد از جذب اسپانسر، چک و پرداخت‌های مالی باید در وجه صداوسیما باشد. دریافت وجوه پرداختی در نهایت با پروسه‌ای بسیار طولانی و دشورا روبه‌رو میشود و برنامه‌ساز را دچار مشکلات بسیار جدی می‌کند.
مدیران فوتبال حرفه‌ای نیستند
واعظی‌آشتیانی در نقد رفتار مدیریتی فوتبال کشور افزود: در عرصه فوتبال که مدیران مدعی ورزش حرفه‌ای‌گری هستند هیچ نمادی از حرفه‌ای‌گری وجود ندارد و تنها نشانه‌ای که با آن سعی در اثبات فوتبال حرفه‌ای دارند به دست آوردن حق پخش تلویزیونی است. در حالی که هیچ یک از مدیران به طور جدی توانایی محقق کردن نیازهای ورزش را ندارند.
وی افزود: اسپانسرهای استقلال و پرسپولیس توصیه شده از سوی دولت هستند و این تیم‌ها که تیم‌های بزرگی هستند خود قادر به جذب اسپانسر نیستند. در حالی که درباره درآمدهای حاصل از حق پخش ارقام متناقضی را مدام تکرار می‌کنند و این موضوع خود نشان‌دهنده هرج و مرج جدی در فوتبال است. به دست آوردن آمارهای واقعی و آنالیز درآمدهای باشگاه‌ها در جهان کار ساده‌ای است که مدیران حتی این کار را هم انجام نمی‌دهند و ارقام غیررسمی و غیر‌واقعی مطرح می‌کنند.
رضا فراهانی: چرخ‌های ورزش باید بچرخند
این کارشناس اما معتقد است همان‌طور که ورزش در جهان توسعه‌یافته تبدیل به صنعتی رو به پیشرفت است و به آن نگاهی متفاوت با یک تفریح ساده دارند باید به معانی آن ارزش گذاشته شود و برای چرخیدن چرخ‌های این صنعت نوین همه نهاد‌ها و سازمان‌ها گذشته از سود و منفعت شخصی به نفع ورزش قدم برداشته و در راستای تنومند شدن آن قدم بردارند.
وی با اشاره به مسابقات المپیک افزود: همان‌طور که صداوسیما برای پخش مسابقات المپیک حق پخش را به کمیته المپیک و پخش‌کننده تلویزیونی پرداخت می‌کند، همچنین هزینه مسابقات فوتبال خارجی را نیز پرداخت می‌کند چرا باید در مقال مسابقات داخلی که درآمد آن به بدنه ورزش کشور تزریق میشود تا این حد مقاومت کند؟ این موضوع باید در اولین فرصت حل شود. فوتبال در کشورهای توسعه‌یافته حجم بالایی از درآمد خود را از حق پخش، بلیت‌فروشی و اسپانسرینگ دریافت می‌کند اما فوتبال ایران تا جایی فقیر شده است که تیم‌های بزرگ در آخرین لحظه‌ها باید از دولت کمک بگیرند.
سایر اخبار این روزنامه
کوتاه‌آمدن درمقابل آمریکا آنها را گستاخ می‌کند
چاپ «شناخت‌نامه علی‌اشرف درویشیان» توسط ارشاد ممنوع اعلام شد؛
37 درصد کل معاملات در 3 منطقه انجام میشود؛
نشست ویژه مدیران ارشد صنعت پتروشیمی برگزار شد؛
بررسی نابرابری جنسیتی در 144 کشور در 2017؛
دادستان کل در معرض اتهام
خلیج فارس یا نام جعلی «خلیج عربی»؛
بخش‌خصوصی از کمیت روابط تجاری ایران و روسیه انتقاد کرد؛
نیسان آبی ارزها!
دورهمی مطبوعاتی!
نظارت؛ حلقه گمشده واردات کشور
دولت بی تقصیر نیست
دیپلماسی جلوی تخاصم را می گیرد؟
تصویر شفاف بورس
آسیب‌شناسی حق پخش در فوتبال ایران؛
راه عبور از قانون کاتسا
رییس کل بانک مرکزی آمریکا عوض شد
پادرمیانی رییس‌جمهور فرانسه برای دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا
پادرمیانی رییس‌جمهور فرانسه برای دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا
پادرمیانی رییس‌جمهور فرانسه برای دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا
