چگونگی فروش اموال راکد بانک‌ها

ایمان حسینی* - کرباسیان، وزیر اقتصاد در آخرین اظهارنظرهای خود معتقد است هرچه زودتر بانک‌ها باید از روند بنگاه‌داری خارج شوند و به وظیفه اصلی خود یعنی بانکداری بپردازند. این موضوع به طور اصولی امری کاملا صحیح است اما به این معنی نیست که این امکان وجود دارد که با کمترین سرعت و کاملا ضربتی این موضوع انجام خواهد شد.
بانک‌ها حجم بسیار بالایی دارایی ثابت دارند اما برای پایان دادن به روند بنگاه‌داری خود باید این دارایی را بفروشند. اما نکته اساسی این است که با توجه به بازار راکد امکان فروش اموال بانکی هم بسیار کاهش پیدا کرده و به دشواری انجام خواهد شد.
اموال بانک‌ها اگر از کیفیت مناسبی برخوردار باشد، امکان فروش اموال نیز ساده‌تر خواهد بود اما بانک‌ها اموالی با‌کیفیت بسیار پایین را قصد دارند با قیمت بسیار بالا به فروش برسانند که شرایط اقتصادی فعلی این موضوع را نیز پوشش نخواهد داد. برای مثال سوله‌ای بی‌کیفیت در یکی از جاده‌های فرعی شهر جذابیتی برای خریداران ندارد و طبیعی است که با قیمت‌هایی که از سوی کارشناسان بانک تعیین شده، به سادگی فروش نخواهد رفت.
اما تنها مساله بانک‌ها برای خروج از بنگاه‌داری، فروش اموال راکدشان نیست. بانک‌ها مطالباتی بسیار بزرگ از دولت دارند و لازم است دولت خود در امر خروج از بنگاه‌داری به آنها کمک کند. بنابراین نباید توقع داشت این امر به شکل ضرب‌الاجلی و صرفا با اظهارات سیاسی پیش رود. جدیت درباره کاهش نقش‌آفرینی بانک‌ها در بنگاه‌داری تا جایی اهمیت دارد که همه دولت‌های قبلی نیز بر این مهم صحه گذاشته‌اند اما این کرباسیان بود که به عنوان وزیر اقتصاد فعلی به طور جدی آن را مطرح کرد.


همان‌گونه که اشاره شد، مشکل اصلی برای خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری، فروش اموالی است که تا‌کنون شکل نگرفته است. یکی از راه‌های فروش هرچه سریع‌تر اموال بانک و به عبارتی رهایی از این اموال، کاهش قیمت بسیار شدید آنهاست. این کاهش قیمت خیلی زیاد نیز خود یک عامل مشکل‌ساز برای بانک‌ها خواهد بود.
تصور کنید در وضعیت کنونی رکود بازار املاک و مستغلات یک ملک چند میلیارد تومانی از آنجا که به فروش نمی‌رسد با پایین‌ترین قیمت از سوی بانک به عنوان مالک به فروش برسد. به هر روی برنامه‌ریزی بانک بر‌اساس قیمت تعیین‌شده اولیه است اما این کاهش قیمت برای فروش ملک در نهایت موجب از دست دادن حجم بالایی از سرمایه و پیرو آن کمبود و کسری مالی خواهد بود.
در همین راستا از بهترین روش‌هایی که نه‌تنها بانک‌ها را از روند بنگاه‌داری خارج می‌کند بلکه بیماری اقتصاد جامعه را درمان خواهد کرد، بازگشت رونق به بازار مسکن خواهد بود.
خروج از رکود موجب می‌شود املاک به قیمت واقعی به فروش برسد و بانک‌ها نیز ضرر جدی را متحمل نشوند.
اما تاکید بر این موضوع است که مسایل اقتصادی به شکل دستوری حل نمی‌شود و به‌طور کاملا جدی نیازمند برنامه‌ریزی و یافتن راهکارهای علمی و عملیاتی است.
* کارشناس اقتصاد بانک