روزنامه جهان صنعت
1396/08/07
حرکت معکوس صادرات کشور
مجیدرضا حریری* - با نوسان نرخ ارز و عبور دلار از مرز چهار هزار تومان اگرچه فرصت مناسبی برای فعالان اقتصادی به وجود آمد تا در زمینه توسعه صادرات گام بردارند اما واقعیت این است که برای افزایش صادرات غیرنفتی در این حوزه باید خانه‌تکانی اساسی انجام شود به این معنا که در زمینه تولید کالاهای صادرات‌محور که از لحاظ قیمت و کیفیت قابل عرضه در بازارهای جهانی هستند، برنامه‌ریزی اساسی داشته باشیم و در این تصور نباشیم که باید در آن واحد در زمینه صادرات تمام کالاها قدم برداریم.در حال حاضر اگرچه برخی واحدهای تولیدی در تلاش هستند در زمینه صادرات گام بردارند اما واقعیت این است که در شرایط فعلی، در زمینه تولید کالاهای صنعتی صادرات‌محور نتوانستیم کاری انجام دهیم و بیشتر از طریق خام‌فروشی، توانستیم همین میزان صادرات را هم برای کشور رقم بزنیم. این در حالی است که بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته در زمینه تولید چند کالا متمرکز شدند و در نهایت در این زمینه توانستند موفقیت‌های قابل توجهی به دست آورند. به عنوان مثال وقتی راجع به کره‌جنوبی صحبت میشود، ناخودآگاه شما به یاد برندهای مطرح این کشور در زمینه خودرو و لوازم خانگی می‌افتید چرا‌که این کشور توانسته در این زمینه کالاهای خود را به تمام نقاط دنیا صادر کند. البته در این میان موفقیت‌هایی در حوزه‌های مربوط به الکترونیک، کشتی‌سازی، فولاد و... هم در این کشور وجود دارد که به دلیل سر و کار نداشتن مردم با آن، اطلاعاتی در این زمینه به ذهن‌شان متبادر نمی‌شود.
به طور کلی منظور از این مثال این است که کشورهای مطرح صادراتی در دنیا به طور کلی روی 10 تا 12 رشته تمرکز کرده و در این زمینه قابلیت‌های تولید و صادرات خود را افزایش داده‌اند تا جایی که حتی در برخی زمینه‌ها مثال‌زدنی شده‌اند. اما در کشور ما شرایط به گونه‌ای است که می‌خواهیم همه چیز را صادر کنیم در حالی که صادرات نیاز به استراتژی دقیقی دارد که تا به آن توجه نداشته باشیم، نمی‌توانیم موفقیتی را به دست آوریم. در این راستا لازم است تمام فضای حاکمیتی کشور در فکر این باشند که برای رشد و توسعه ملی، استراتژی مشخصی را تدوین کنند که در آن نقش صنعت، کشاورزی و حوزه‌هایی از این دست در توسعه صادرات و رشد اقتصادی مشخص شود.
در این میان لازم است مطابق با استعدادهای تولید و صادراتی که داریم، جایگاه فعلی خود را در دنیا مشخص کنیم و سپس برای رسیدن از این نقطه به نقطه‌ای بالاتر برنامه‌ریزی مناسب انجام دهیم. این در حالی است که دولتمردان ما عادت کرده‌اند برای مباحث مهمی همچون صادرات، چشم‌انداز 20 یا 30 ساله را مد‌نظر قرار داده و در نهایت اعداد و ارقامی را اعلام کنند که دستیابی به آن غیر‌قابل باور به نظر می‌رسد. این هدف‌گذاری‌ها در حالی انجام میشود که به عقیده بنده باید هدف‌گذاری‌ها قابل اندازه‌گیری با متر ما یعنی همان استعدادهای صادراتی‌مان باشد در صورتی که در عمل چنین چیزی مشاهده نمی‌شود. به عنوان مثال هشت سال تا سال چشم‌انداز یعنی سال 1404 باقی مانده در حالی که وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم، حرکت رو به جلویی در این خصوص نداشته‌ایم و مدام دنده‌عقب حرکت کرده‌ایم که این مشکل به همان اصلی بر‌می‌گردد که ابتدا به آن اشاره شد.
بنابراین دولتمردان ما راه‌های دستیابی به چنین اعداد و ارقامی را مشخص نمی‌کنند و تنها اعداد و ارقامی مطابق با آمال و آرزوهای خود را بیان می‌کنند. همچنین با همان سیاست‌های قبلی، مسیر خود را ادامه می‌دهند. از این رو در حالی که مسوولان از بابت تراز تجاری مثبت در سال گذشته اظهار خوشحالی می‌کردند، آمارهای تجارت خارجی امسال جور دیگری رقم خورد به طوری که هر روز سهم ایران در تجارت جهانی کاهش پیدا می‌کند. این در حالی است که باید بدون اتکا به نفت، سهم ما از تجارت بین‌المللی که در حال حاضر یک‌چهارم سهم اقتصاد و جمعیت‌مان است، به چهار برابر ارتقا کند. البته در این میان باید توجه داشت که سهم کالاهای صادراتی در حوزه‌هایی مثل صنایع‌دستی، زعفران، فرش، پسته و... در بهترین حالت کمتر از سه میلیارد دلار خواهد بود. بر این اساس ضرورت دارد در شرایط فعلی در زمینه تولید کالاهای صنعتی صادرات، محور کار شود. همچنین با توجه به اینکه تجربه و آمارها نشان داده که ما در تجارت فرامرزی تنبل هستیم، باید با خانه‌تکانی در حوزه صادرات غیرنفتی، این مشکل را نیز حل کنیم.
* نایب رییس اتاق بازرگانی
ایران و چین
Hariri.m.r@gmail.com
سایر اخبار این روزنامه
ایران تشدید بازرسی ها را نمی پذیرد
ماجرای سپنتا نیکنام قابل مناظره نیست
آسیب‌شناسی عملکرد نظام مهندسی ساختمان کشور؛
کره‌شمالی هسته‌ای را نمی‌پذیریم
سفر سرباز هخامنشی، از ایران تا آمریکا؛
ممنوعیت ارائه خدمت به دانشجویان
اصفهان در صدر فهرست شهرهای گردشگری جهان از نگاه دیلی‌تلگراف
بررسی خشونت پنهان علیه زنان در مناطق محروم؛
عین خیار!
تولد محمود و کوروش و بیل!
پیش‌شرط توسعه اقتصاد ایران
سیاست‌های پولی زیر تیغ جراحی
بازگشت نفت 60 دلاری پس از 15 ماه به بازار؛
نگاه ویژه دولت به بورس
اقتصاد شهری حلقه مفقوده کارآفرینی در ایران؛
نیکنام زرتشتی و پرسش‌های بی‌پاسخ
حرکت معکوس صادرات کشور
حرکت معکوس صادرات کشور
نیکنام زرتشتی و پرسش‌های بی‌پاسخ
نیکنام زرتشتی و پرسش‌های بی‌پاسخ
نیکنام زرتشتی و پرسش‌های بی‌پاسخ
