آسیب‌شناسی دربی 85؛

پنجشنبه شب یکی از مهم‌ترین و هیجان‌انگیز‌ترین بازی‌های فصل در استادیوم آزادی با حضور سیل سرخپوشان و آبی‌پوشان برگزار شد؛ شهرآوردی که نه‌تنها دو تیم استقلال و پرسپولیس منتظر آن بودند بلکه بخش بزرگی از جوانان جامعه همه احساسات و هیجانات خود را در آن به نمایش می‌گذارند. صدای جیغ شادی و فریادهایی که خشم تماشاچیان را نشان می‌دهد هر کدام نشان‌دهنده اهمیت و جدیت این بازی برای جامعه ورزشی است.
پیروزی و باخت دربی تفاوتی جدی با پیروزی و شکست در دیگر بازی‌های فصل دارد و همین موضوع نه‌تنها گاه موجب ایجاد آسیب‌هایی جدی در روند رفتاری جوانان بلکه درهم ریختگی شهر می‌شود. جوانانی که همه با امید به استادیوم می‌روند و با پایان بازی خروشان به خیابان‌ها می‌آیند. دربی نشان‌دهنده آن است که ورزش جایگاهی بسیار مهم و حیاتی در روند رفتاری جوانان دارد.
شکست فنی دربی
رضا فراهانی، کارشناس ورزشی درباره بازی دربی پنجشنبه شب به «جهان‌صنعت» گفت: بازی دربی را باید در دو بحث فنی و اخلاقی مورد بررسی قرار داد که البته نه در بحث فنی این بازی از استانداردهای لازم دربی بهره‌مند بود و نه در بحث اخلاقی قابل توجه. از منظر فنی بازیکنان پرسپولیس بسیار ضعیف‌تر از بازی‌های قبلی خود ظاهر شدند و فقط بیرانوند در پست دروازه‌بانی توانست با دفاع خوب خود نگرانی در مورد عملکردش را کاهش دهد. بازی خوب بیرانوند نه تنها نگرانی‌های تیم پرسپولیس را کاهش می‌دهد بلکه از نگرانی‌های تیم ملی هم کم خواهد کرد و این موضوع موفقیت هر دو را در پی خواهد داشت.


فراهانی در ادامه با تحلیل فنی بازی استقلال افزود: حضور مربی جدید در روند تمرینات یک تیم شاید بعد از دو فصل نتیجه‌بخش باشد. البته برخی مربیان نیز بعد از مدت کوتاهی برای تیم نتیجه‌بخش خواهند بود اما به هر حال روند فوتبال ما نباید شبیه روند فوتبال اعراب نتیجه‌گرا باشد. اما به طور کلی شفر در بازی دربی نشان داد که در این مدت کوتاه عملکرد خوبی داشته است. استقلال دفاع سردرگمی داشت و از خط دفاع به حمله روند خیلی خوبی نداشت. البته این موضوع ایرادی به عملکرد شفر نیست.
به اعتقاد وی، دربی پنجشنبه‌شب برخلاف دربی‌های قبل روند هیجان‌انگیز و خاصی نداشت و حتی روی دروازه‌ها حمله‌های جدی را شاهد نبودیم. متاسفانه حتی بخش‌هایی از بازی کاملا کسالت‌آور بود. این در حالی است که شهراورد 85 بسیار جذاب‌تر و با‌تکنیک‌تر از این بازی برگزار شد.
این کارشناس ورزشی درباره افول اخلاق در این بازی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که این بازی فقط در ایران پخش نمی‌شود و در شبکه‌های ماهواره‌ای مخاطب دارد. همچنین به طور قطع فیلم بازی در فدراسیون جهانی بررسی خواهد شد.
اما بازیکنان متاسفانه به این امر واقف نیستند و ساده‌ترین مسایلی که باید در مورد اخلاق رعایت می‌کردند را زیر پا گذاشتند. کمتر بازیکنی از تیم استقلال کارت زرد دریافت نکرد و نکته نگران‌کننده اینکه بازیکنان استقلال گویا بر این امر واقف نیستند که نباید بر تصمیم داور اعتراض کنند.
فراهانی افزود: عدم اعتراض به تصمیم داور از ساده‌ترین مسایلی است که یک فوتبالیست حرفه‌ای باید در مورد آن آگاه باشد. این یک قانون است که اعتراض به تصمیم داور نتیجه‌ای نخواهد داشت مگر دریافت کارت زرد. بازیکنان ایرانی اما فقط در روند حرفه‌ای بودن و بازی حرفه‌ای دریافت پول‌های کلان و در رده حرفه‌ای را باور دارند و توجهی به بازیگری حرفه‌ای و اخلاق حرفه‌ای در فوتبال ندارند. این موضوع به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست که بازیکنان یک تیم با تکرار اعتراض خود نسبت به داور شرایط دریافت کارت زرد برای خود را فراهم کنند و نتیجه آن هم آسیب به تیم باشد.
به اعتقاد وی، یکی از مسایل عجیب دربی پنجشنبه‌شب واکنش‌های عصبی و تند همه بازیکنان استقلال، حتی بازیکنان آرام این تیم بود. شرایط عدم آرامش در بازی تا جایی پیش رفته بود که عصبیت از بازیکنان استقلال به بازیکنان پرسپولیس هم منتقل شده بود و خشونت را در بازی آنها نیز شاهد بودیم. در چنین شرایطی اگر داور توانایی اداره و مدیریت مستحکم بازی را نداشت به‌طور قطع بازی از روند عادی خارج می‌شد و حواشی بسیار تند‌تری را شاهد بودیم. شاید عملکرد هیجانی برای بازیکنان جوان عادی باشد اما هیچ‌وقت این انتظار از بازیکنان با تجربه نمی‌رود که در بازی‌های حساس هیجانات خود را کنترل نکنند.
فراهانی همچنین در ادامه افزود: البته عملکرد شفر و برانکو هر دو نشان داد برخوردی جدی و قاعده‌مند با بازیکن‌ها خواهند داشت که البته پیش از این چنین رفتاری هم در تیم ملی و هم در پرسپولیس از سوی برانکو شاهد بودیم. شفر نیز به عنوان اولین برخورد جدی با بازیکن‌ها و نشان دادن اهمیت دیسیپلین در ورزش حرفه‌ای مهدی قاعدی را که امکان تبدیل شدن به جوان‌ترین ستاره دربی را داشت از بازی در تیم استقلال محروم کرد.
تماشاچیان آسیب دیده‌اند یا آسیب می‌زنند
فراهانی در ادامه افزود: اما با گذر کردن از بحث حرفه‌ای فنی و اخلاقی دو تیم استقلال و پرسپولیس، قدم به بحث مهم‌تری با عنوان تماشاچیان خواهیم گذاشت. عملکرد تماشاچیان در بازی دربی بسیار غیرقابل منتظره و دور از انتظار بود. ما مدعی هستیم که قصد داریم تیم‌های خود را در مقامات بالای آسیایی به اوج برسانیم و این در حالی است که هیچ‌یک از نکات اخلاقی در رفتارهای بازی‌های مهم جهان حرفه‌ای فوتبال را مورد توجه قرار نمی‌دهیم که از میان آنها یکی از مهم‌ترین مسایل اخلاق تماشاچیان است.
این تحلیلگر ورزشی معتقد است: عملکرد بسیار هیجان‌زده و تند تماشاچیان موجب می‌شود تا کشورهای دیگر این فضا را به خود دهند که اعلام کنند که در ایران احساس امنیت نمی‌کنند و حاضر نیستند در ایران بازی کنند. البته این اظهار‌نظر را از سوی تیم الهلال شاهد بودیم و در نهایت همین موضوع موجب شد تا تیم پرسپولیس در یک کشور سوم به بازی با الهلال بپردازد و در نهایت چنین روندی به ضرر تیم پرسپولیس تمام شد.
همچنین وی با اشاره به رفتارهای عجیب بازیکنان و پرتاب سنگ و چوب به داخل زمین افزود: این رفتارها حتی در دهه 50 و 60 هم تا این اندازه شدید دیده نمی‌شد و در شرایطی که پلیس و نیروی انتظامی همه تلاش خود را برای کنترل امنیت بازی کرده بودند عجیب است که چگونه تماشاچیان به گونه‌ای با این حجم از وسایل خطرناک وارد استادیوم شدند و امنیت خود، عکاس و بازیکن و داور را با خطر مواجه کردند. چگونه می‌توان باور کرد که در یک بازی دربی، عکاس مجروح شود و تماشاچیان به گونه‌ای رفتار کنند که گویی وارد صحنه جنگ شده‌اند؟
جای خالی فرهنگ‌سازی در ورزش
فراهانی به موضوع فرهنگ و بی‌توجهی نسبت به آن تاکید کرد و ادامه داد: در این شرایط است که نتیجه بیهوده بودن کمیته‌هایی مثل کمیته اخلاق را درک خواهیم کرد. اگر حضور و وجود کمیته اخلاق در فرهنگ‌سازی ورزش واقعا نقش مثبتی بازی کرده بود هرگز دچار چنین آسیب‌های شدیدی نمی‌شدیم. جوانان برای تماشای فوتبال و لذت بردن از فوتبال باید وارد استادیوم شوند و نه برای جنگ و ستیز. رفتار جوانان به گونه‌ای است که این جنگ در نهایت باید یک پیروز داشته باشد.
به اعتقاد این تحلیلگر ورزشی، آبشخور این حجم از آسیب اخلاقی و رفتاری در ورزش کشور چیزی نیست مگر بی‌توجهی به فرهنگ‌سازی واقعی و ضعف جدی وزارت ورزش و جوانان. تاکید بر وزارت ورزش و جوانان‌مان از آن جهت است که پیش از این سازمان ملی جوانان را مقصر می‌دانستیم که فضای فرهنگی درستی برای جوانان در نظر نگرفته است تا در نهایت بتوانند هیجانات و تفریحات خود را به ثمر رسانند اما از زمانی که بخش جوانان نیز به وزارت ورزش افزوده شد و با نزدیکی اهداف و برنامه‌های این دو باید خروجی مثبتی را در جامعه لمس می‌کردیم که تا امروز چنین نشده است.
وی در پایان با تاکید بر اهمیت برنامه‌ریزی برای جوانان و ایجاد فضای شاد و تفریحات سالم برای آنها افزود: این موضوع بر کسی پوشیده نیست که جوانان تفریح خاصی با هزینه مناسب ندارند و باید هیجانات درونی خود را تخلیه کنند اما تخلیه این هیجانات باید بر اساس تعالی و پیشرفت جامعه باشد. مسوولان و رسانه‌ها نباید بر میدان جنگ بودن دربی‌ها دامن بزنند و باید موقعیت آرام و فرح‌بخشی را ایجاد کنند.