هشدار «زنگنه» به غول های نفتی روسیه؛

«جهان‌صنعت»- در آستانه سفر ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه به تهران، دور جدید گفت‌وگوها بین شرکت ملی نفت ایران و پنج شرکت بزرگ نفت و گاز روسیه شامل لوک‌اویل، روس‌نفت، زاروبژنفت، تات‌نفت و گازپروم به صورت فشرده آغاز شده تا با سفر پوتین به تهران اولین قرارداد همکاری نفتی ایران و روسیه در پسابرجام امضا شود‌. روس‌ها در طول بیش از دو دهه گذشته فعالیت‌های پر فراز و نشیبی را در ایران آغاز کرده‌اند به‌طوری‌که مشارکت گازپروم در طرح توسعه فازهای 4 و 5 پارس‌جنوبی و سپس کشف بلوک نفتی اناران شامل میادین نفتی آذر و چنگوله، سطح همکاری‌های نفتی تهران- ریاض را تا اوج شکوفایی ارتقا داد‌. با تحمیل تحریم‌های هسته‌ای بر صنعت نفت ایران اما ورق برگشت و روس‌هایی که تا پیش از اعمال تحریم‌ها به یک شرکت مطمئن برای شرکت ملی نفت ایران تبدیل شده بودند، در طول دوره تحریم موجی از ناامیدی و عدم اطمینان را در صنعت نفت ایران به راه انداختند‌. جرقه اولین اقدام توسط گازپروم روسیه زده شد و این غول گازی جهان پس از ماه‌ها معطل گذاشتن مذاکرات توسعه میدان مشترک آذر و با وجود آنکه اطلاعات مخزنی این میدان مشترک نفتی را از شرکت ملی نفت ایران گرفته بود، با چرخشی 180 درجه‌ای از آذر به میدان بدری (نیمه مشترک آذر در خاک عراق) اسباب‌کشی کرد و با مشارکت شرکت‌هایی از ترکیه، کره‌جنوبی و تایلند در عراق توسعه میدان مشترک نفتی با ایران را آغاز کرد‌. البته این اقدام روس‌ها در پسابرجام با واکنش شرکت ملی نفت ایران روبه‌رو شد تا آنجا که برخی از مدیران نفتی از روس‌ها به عنوان «جاسوس» یاد کردند‌. البته دامنه این اختلافات تا امروز هم گسترش یافته به‌طوری‌که پس از امضای تفاهمنامه‌های مطالعاتی توسعه 15 میدان نفت و گاز ایران شامل منصوری، آب‌تیمور، کیش، یاران، مارون، لایه نفتی پارس‌جنوبی، کوپال، آبان، اسفندیار، پایدار غربی، دهلران، پارس شمالی، آذر، چنگوله و چشمه‌خوش، سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف و عضو هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با اسپوتینگ روسیه با انتقاد از پیشنهادهای شرکت‌های روسی برای توسعه میادین نفتی ایران می‌گوید: «پیشنهادات ارائه‌شده توسط شرکت‌های روسی برای توسعه میادین نفتی و گازی ایران بیش از حد محافظه‌کارانه، نه‌چندان اقتصادی و بسیار پرهزینه است و باید ارتقا یابد‌.» همزمان با رد و بدل شدن این اظهارنظرها و مرور مسیر مذاکرات شرکت ملی نفت ایران و شرکت ONGC هند، خالی از لطف نیست و در گفت‌وگوهای متعدد دو طرف در دوران پسابرجام، در نهایت به دلیل عدم توافق دو طرف درباره مدل اقتصادی توسعه این میدان مشترک گازی، شعله‌های اختلاف نفتی بین تهران- دهلی روشن شد و حتی طرف هندی، طرح تلافی‌جویانه‌ای را به دلیل عدم واگذاری توسعه میدان فرزاد B به شرکت‌های هندی شامل کاهش واردات نفت توسط پالایشگران این کشور را اجرایی کرد‌. حالا در آستانه سفر پوتین به تهران رمزگشایی اظهارات یکی از مدیران ارشد شرکت ملی نفت نشان می‌دهد هنوز راهی طولانی برای تبدیل دوباره روس‌ها به یک شریک مطمئن برای صنعت نفت ایران باقی مانده است‌. در این بین بیژن زنگنه وزیر نفت با انجام مکاتباتی با الکساندر نواک خواستار اصلاح پیشنهادهای نفتی روس‌ها و انعطاف آنها برای امضای قرارداد جدید نفتی با ایران شده است‌.
مذاکره ایران و روسیه بر سر توسعه 15 میدان نفتی
سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف و عضو اصلی هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با اسپوتنیک درباره آخرین وضعیت گفت‌وگوهای نفتی ایران با پنج شرکت بزرگ نفتی روسیه گفت: شرکت‌های روسی می‌توانند با تشکیل اتحادهای استراتژیک با شرکت‌های اروپایی، چینی و جنوب شرقی آسیا، سهم بیشتری از بازار نفت و گاز را به خود اختصاص دهند‌. این مقام مسوول افزود: شرکت‌های ایرانی و روسی در حال مذاکره در مورد مشارکت‌شان در اکتشاف میادین نفت و گاز در ایران هستند‌. مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: «شرکت ملی نفت ایران قبلا یادداشت تفاهم‌های لازم را با شرکت‌های روسی منعقد کرده و اکنون ما منتظر امضای قرارداد آغاز اجرای پروژه‌ها هستیم‌. براساس گزارشی که دریافت کرده‌ام، شرکت ملی نفت ایران یادداشت تفاهم‌هایی با شرکت‌های لوک اویل، روس‌نفت، زاروبژنفت، تات‌نفت و گازپروم نفت به امضا رسانده و ما در حال مذاکره برای قراردادهای توسعه بیش از 10 میدان نفتی و گازی هستیم‌.» این مدیر ارشد شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد که همکاری‌ها هم در میادین ساحلی و هم میادین فراساحلی در حال بررسی است‌. وی همچنین فهرستی از میادین نفتی ارائه کرد که بین ایران و شرکت‌های روسی در حال مذاکره است‌. این میادین شامل منصوری، آب‌تیمور، کیش، یاران، مارون، لایه نفتی پارس‌جنوبی، کوپال، آبان، اسفندیار، پایدار غربی، دهلران، پارس‌شمالی، آذر، چنگوله و چشمه‌خوش است‌. «در عین حال شرکت‌های روسی می‌توانند با تشکیل اتحادهای استراتژیک با شرکت‌های اروپایی، چینی و جنوب شرقی آسیا سهم بیشتری از بازار نفت و گاز ایران را به خود اختصاص دهند‌.»
هندی افزود: «از زمانی که ایران تصمیم گرفته از توانمندی‌های شرکت‌های روسی استفاده کند، شرکت ملی نفت ایران‌.‌.‌. در حال مذاکره با دیگر شرکت‌هاست و در صورتی که (شرکت‌های خارجی و ایران) قراردادی منعقد کنند، آنها با شرکت لوک‌اویل روسیه یک شراکت ایجاد خواهند کرد‌.» وی خاطرنشان کرد: مذاکرات فنی با لوک اویل در مورد میادین نفتی منصوری و آب تیمور نهایی شده و شرکت لوک اویل نظرات شرکت ملی نفت ایران و نسخه نهایی پیشنهادات برای طرح توسعه این میدان تحویل این شرکت خواهد شد‌. پس از آن مذاکرات حقوقی و مالی آغاز خواهد شد‌. براساس زمان‌بندی مشخص‌شده این مذاکرات باید طی 45 روز نهایی شود که برنامه زمانی فشرده و دشواری است و این برنامه فشرده به دلیل فوریتی است که شرکت ملی نفت ایران برای امضای این قرارداد دارد‌.» به گفته سیدصالح هندی، شرکت ملی نفت ایران راه‌حل‌های پیشنهادی توسط شرکت‌های نفتی روسی برای توسعه ذخایر ایران را به اندازه کافی موثر تشخیص نداده و خواستار ارتقای این پیشنهادات شده است‌. این عضو هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران تاکید کرد: «تاکنون هیچ پروژه اجرایی جدی‌ای با شرکت‌های روسی در بخش بالادستی نداشته‌ایم، اما در مورد پیشنهادات دریافت شده و مذاکرات اخیر، متاسفانه باید خاطرنشان کرد که شاخص‌های کلیدی پیشنهادات ارائه‌شده توسط شرکت‌های روسی بیش از حد محافظه‌کارانه، نه‌چندان اقتصادی و بسیار پرهزینه هستند‌.» به گفته این مقام مسوول «وزیر نفت ایران به وزیر انرژی روسیه و شرکت‌های روسی در مورد این مسایل اطلاع داده و یک گزارش مقایسه‌ای نیز ارائه شده است که مقامات و شرکت‌های روس را متقاعد ساخته که باید پیشنهادات خود را بهبود بخشند و آنها باید در پروژه‌های خود انعطاف داشته باشند‌.


«جئولوجیا» روسیه هم مشتری صنعت نفت ایران شد
رومن پانوف، مدیر شرکت روس جئولوجیا گفت: این شرکت دولتی روسیه در حال مذاکره با شرکت‌های زاروبژنفت، گازپروم نفت و لوک اویل در مورد اجرای مشترک پروژه‌های نفتی در ایران است‌. وی افزود، میزان کل سرمایه‌گذاری‌ها 5/1میلیارد دلار برآورد شده است‌. به گزارش خبرگزاری تاس، پانوف افزود: «البته ما در حال مذاکره هستیم، این خط مشی امکان‌پذیر است‌. شرکت‌های بزرگ قبلا مشارکت خود در پروژه‌های مشترک در ایران را اعلام کرده‌اند‌. بر این اساس می‌توانیم درخصوص اکتشافات زمین‌شناسی و عملیات خدمات با همکاری هم عمل کنیم و اکنون وارد این روند شده‌ایم‌.» وی در پاسخ به این سوال که کدام شرکت‌ها در این مذاکرات حضور دارند گفت: این مذاکرات مربوط به «همه شرکت‌هایی است که نسبت به حضور در ایران ابراز علاقه‌ کرده‌اند» و همچنین شرکت‌هایی که هم‌اکنون با ایران همکاری می‌کنند‌. پانوف در مورد نام این شرکت‌ها گفت: «این شرکت‌ها شامل زاروبژنفت، گازپروم نفت و لوک‌اویل هستند‌.» به گفته مدیرعامل شرکت روس جئولوجیا پروژه‌هایی که قرار است توسط شرکت روس جئولوجیا در ایران اجرا شوند، قبلا مشخص شده‌اند‌. وی افزود: «تا این لحظه طرف‌ها در حال توافق بر سر شرایط تامین مالی هستند‌.» پانوف ادامه داد: سال گذشته شرکت ما یک برنامه بلندپروازانه «اکتشافات زمین‌شناسی به ارزش مجموعا 5/1 میلیارد دلار به امضا رساند». این طرح برای اجرای برنامه مذکور است که شامل تحقیقات لرزه‌نگاری ساحلی و فراساحلی، عملیات حوزه‌های ترانزیتی و حفر چاه در طول پنج تا هفت سال است‌.