تصمیم کنگره چه خواهد بود

مجید عابدینی‌راد* - تحلیل شرایط سیاسی موجود در آمریکا نسبت به طرح جدید دو سناتور جمهوریخواه ضدایرانی با هدف مشروط کردن پیمان برجام توسط کنگره نشان می‌دهد که این اقدام به هیچ جمع‌بندی و تصمیمی نخواهد انجامید. مفاد این طرح در حال پیش‌نویس را آسوشیتدپرس 28 مهر‌ماه منتشر کرده است با اینکه به اعتقاد برخی کارشناسان تصویب آن قبل از موعد دو ماهه تعیین‌شده صورت خواهد گرفت در حالی که به احتمال زیاد اعضای کنگره آن را معلق باقی خواهند گذاشت.
یکی از دلایل مهم واپس زدن تقاضای ترامپ در این رابطه یعنی تعیین تکلیف و اعمال محدودیت‌های جدید از جمله فعالیت‌های موشکی و تغییر شرایط پیمان موجود برای اعمال فشار بیشتر به ایران، نزدیک شدن انتخابات مجلس نمایندگان در سال 2018 در آمریکاست.
در آخرین آمار نظر‌سنجی سی‌ان‌ان 67 درصد مردم آمریکا خواستار ماندن و عمل کردن به تعهدات برجامی کشورشان هستند و آن را بهترین حافظ امنیت آمریکا تلقی می‌کنند و تنها 27 درصد به خروج از برجام تمایل نشان داده‌اند و از هر 10 نفر، تنها سه نفر آن را تهدید بسیار جدی برای منافع آمریکا می‌دانند.
از این رو هر گونه تصمیم جمهوریخواهان مغایر با خواست اکثریت مردم به اعتبار آنان ضربه خواهد زد. در جایی که این حزب در وضعیت فعلی در جایگاه ضعف قرار دارد و احتمال پیروزی دموکرات‌ها و کسب اکثریت کرسی‌های کنگره بیشتر از جمهوریخواهان است غیرمعقول به نظر می‌آید که اکثریت فعلی با تصویب طرح جدید در مورد مساله برجام پایگاه مردمی‌اش را متزلزل‌تر از اینکه هست کند. در صورت به تصویب رسیدن و به قانون تبدیل شدن این طرح، آن به خودی خود عامل به خطراندازی توافق اتمی به امضا رسیده توسط شش کشور به‌علاوه ایران در تیرماه دو سال پیش خواهد بود.


از این رو بهترین راهکار برای جمهوریخواهان ضدایرانی کنگره یافتن یک راه گریز در مقابل این گره با موکول کردن تصمیم‌گیری به بعد و هیچ کار نکردن است! تازه علاوه بر آن رسانه‌های آمریکا از ایجاد دو‌دستگی در بین جمهوریخواهان نسبت به تصویب این طرح جدید خبر می‌دهند یعنی روی این مساله اتفاق‌نظر لازم برای تایید طرح موسوم به کروکر- کاتن به کل وجود ندارد و راضی کردن سایر اعضای کنگره کار بسیار ساده‌ای نیست و به رای گذاشتن آن می‌تواند به شکست و عدم تصویب نهایی منتهی شود.
بنابراین در وضعیت موجود و به عقب انداختن برای جمهوریخواهان بهترین راه‌حل است. تازه در سنای آمریکا برای دموکرات‌ها هم امکان تعویق این رای‌گیری وجود دارد چون آنها هم بارها ابراز کرده‌اند که مخالف هر نوع اقدامی برای تغییر در برجام و به خطر انداختن آن هستند.از طرف دیگر پیش‌بینی می‌شود در انتخابات آینده کنگره آمریکا، موفقیت با دموکرات‌ها باشد که در این صورت کار رییس‌جمهور ترامپ را به سمت استیضاح روی مساله دخالت‌های روسیه در انتخابات گذشته ریاست‌جمهوری خواهد کشاند؛ استیضاحی که به نظر ما به برکناری ترامپ و روی کار آمدن معاون فعلی او در کاخ سفید منجر خواهد شد!در چنین شرایطی موثرترین راهکار برای ایران استحکام بیشتر بخشیدن به روابط با جامعه اروپا و تلاش برای رفع نگرانی‌های اروپاییان در دو مورد مساله موشکی و مشکلات مربوط به اقتدار ایران در کشورهای خاورمیانه است. تنها راه پایان دادن به درخواست جدید این اتحادیه مبتنی بر مذاکره نسبت به این دو موضوع حساس برای ایران شرط و شروط نهادن برای طرف آمریکایی است که او هم خواسته‌اش، رسیدن به توافقنامه‌های دیگری با ایران بر سر همین مسایل است. در واقع ایران باید وانمود کند که از مذاکره هیچ باکی ندارد اما برای شرکت دادن آمریکا در آن باید آن کشور عملا پایبندی به تعهدات گذشته‌اش را به اثبات رساند یعنی چون در وضع فعلی امضای رییس‌جمهور آمریکا پای قرارداد‌های بین‌المللی برای ما بی‌اعتبار شده است، نمی‌توان تعهد دیگری را با این کشور بست در واقع این مخالفت ربطی به جامعه اروپا ندارد و صرفا در ارتباط با آمریکاست؛ شرطی که ترامپ به حتم زیر بار آن نخواهد رفت!با چنین راهکاری چه بسا بتوان راه گفت‌وگو با فرانسه، آلمان و بریتانیا به‌عنوان متحدان اصلی و حامیان برجام را هموار کرد. در غیر این صورت اروپا که از لحاظ امنیتی وابسته به آمریکاست، می‌تواند به حمایت از موضع ترامپ در مورد مسایل موشک‌های بالستیک و نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه برخیزد و در رابطه‌اش با کشورمان شکافی ایجاد شود.
* تحلیلگر مسایل سیاسی در فرانسه