روزنامه جهان صنعت
1396/08/03
گازهای ترش پارس‌جنوبی، ریاض را ناکام می‌گذارد؛
گروه انرژی- با افزایش سهم گاز طبیعی در سبد انرژی جهان حالا این روزها لوله‌های گاز بیش از هر حامل انرژی دیگری در جهان انرژی حرف برای گفتن دارند. شاید اهمیت و جایگاه استراتژیک یک خط لوله انتقال گاز بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در جهان به ویژه در مناسبات و ارتباط دیپلماتیک کشورها تا چند سال گذشته خیلی برای کشورهای مختلف فروشنده و خریدار این حامل انرژی پاک مشخص نبود اما اقدام روس‌ها در بستن شیرهای صادرات گاز به اوکراین به بهانه اختلاف حساب در روزهای سخت و سرد زمستانی اروپا بیش از هر زمان دیگری به گاز طبیعی در جهان سیاست جایگاه و اعتبار داد. در شرایط فعلی سبد نفت‌خام‌های جهان بسیار متنوع بوده و در صورت توقف تولید نفت از یک میدان یا اعمال تحریم خرید نفت از یک کشور در مدت زمان کوتاهی قابل جبران بوده و می‌توان نفت‌خام را به عنوان خوراک یک پالایشگاه با سایر نفت‌خام‌های موجود در بازار با اعمال تغییراتی در واحدهای فرآیندی پالایشگاه‌های مقصد جایگزین کرد. براساس این قانون نانوشته هم در دوران تحریم حجم صادرات نفت‌خام ایران از دو میلیون و 200 هزار بشکه در روز در مدت زمان کمتر از سه سال به کمتر از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافت و چه‌بسا اگر تحریم‌ها ادامه پیدا می‌کرد، حجم صادرات نفت ایران حتی صفر شده بود. اما فلسفه صادرات گاز از مسیر خط لوله با نفت‌خام و حتی محموله‌های LNG کاملا متفاوت است. قراردادهای صادرات گاز به صورت سنتی 20 تا 30 ساله امضا میشود و سپس کشورها یا شرکت‌های فروشنده و خریدار گاز طبیعی با صرف چند میلیارد دلار سرمایه‌گذاری اقدام به ساخت تاسیسات و خطوط لوله برای تبادل گاز می‌کنند. ساخت خط لوله گاز بین خریدار و فروشنده گاز یعنی این دو طرف معامله باید دست‌کم برای یک دوره 25 تا 30 ساله برای برقراری پایدار جریان گاز ارتباط و همکاری داشته باشند. در کنار این وابستگی 25 تا 30 ساله بین خریدار و فروشنده گاز طبیعی، با تحویل گاز از طرف فروشنده به خریدار عملا زنجیره‌ای از وابستگی‌های اقتصادی و تجاری بین دو کشور برقرار خواهد شد. گاز (متان) به دلیل ماهیت خود می‌تواند در صنایع مختلف به عنوان سوخت و حتی خوراک در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد. نیروگاه‌های برق، صنعت پتروشیمی، صنایع فولاد، ذوب‌آهن، سیمان و ... همگی می‌توانند از گاز به عنوان سوخت استفاده کنند که البته همین گاز متان به عنوان خوراک هم در صنایع پتروشیمی تولید اوره، آمونیاک، متانول و حتی راه‌اندازی طرح‌های تبدیل متانول به انواع الفین و پلیمرها دارای کاربردهای گسترده است. حالا این وابستگی‌های گسترده گاز طبیعی تقریبا به حریفی بدون رقیب در سبد سوخت و انرژی جهان تبدیل شده و به دلیل همین قابلیت‌ها بوده که تحلیلگران بازار از آغاز عصر گازی در جهان خبر می‌دهند.«گاز» محور احیای روابط سیاسی تهران-آنکارا
مقامات تهران- آنکارا آگوست ۱۹۹۶ میلادی قرارداد ۲۵ ساله‌ای امضا کردند که بر اساس این توافق، مقرر شد سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز ایران به ترکیه صادر شود. با گذشت بیش از دو دهه از آغاز این معامله گازی بین ایران و ترکیه، دولت‌های مختلفی در دو کشور با سیاست‌ها و برنامه‌های متفاوت سیاسی و اقتصادی بر سر کار آمدند اما با وجود تمام اختلافات سیاسی، اقتصادی و تجاری همین لوله صادرات گاز ایران به ترکیه موجب شد هیچ‌گاه رشته روابط بین دو کشور با وجود اختلافات گسترده و متعدد بر سر تحولات سوریه، عربستان و مسایل مختلف سیاسی و بین‌المللی نه‌تنها پاره نشود که حتی این روزها ایران و ترکیه بیش از هر دوره دیگری به یکدیگر نزدیک شده‌اند. نکته قابل توجه آن است که حتی شکایت شرکت بوتاش ترکیه به عنوان خریدار از شرکت ملی گاز ایران به عنوان فروشنده و محکومیت نزدیک به دو میلیارد دلاری ایران به دلیل گران‌فروشی گاز هم بر روابط سیاسی و اقتصادی بین دو کشور نه‌تنها تاثیری نداشته بلکه در بسیاری از جبهه‌های سیاسی و اقتصادی، مواضع دو کشور را تلطیف و حتی نزدیک به یکدیگر کرده است. در این معامله دو‌سر سود از یک سو ترکیه می‌داند که پشت کردن به گازهای ترش ایران یعنی زیر بار فشار اهرم گازی روسیه و جمهوری آذربایجان رفتن و ایران هم می‌داند با استمرار قرارداد فروش گاز می‌تواند روی بازار گاز کشورهای اروپایی حساب باز کند.
تعلیق «کرسنت» و تحریم اقتصادی دوبی
ایران و ترکیه در طول 21 سال گذشته هرچقدر با امضای یک قرارداد خرید و فروش گاز سود برده‌اند که در قرارداد جنجالی دیگری به نام «کرسنت» به نظر می‌رسد نه‌تنها سودی عاید دو طرف نشده است که تعلیق در اجرای این قرارداد زیان‌های اقتصادی را هم شامل حال اقتصاد ایران و امارات متحده عربی کرده است. با تعلیق اجرای این قرارداد با ادعای وجود فساد و پایین بودن نرخ فروش گاز در دوره تحریم دوبی به عنوان پایتخت تجاری و اقتصادی ایرانیان در حوزه خلیج‌فارس اولین بندری بود که درهای همکاری با بازرگانان و تجار ایرانی را بست. از سوی دیگر امارات هم به دلیل عدم دریافت گاز طبیعی از ایران مجبور شده با هزینه چند برابری دست به دامن سایر کشورها برای جبران کسری گاز خود به ویژه در فصول گرم سال شود. حالا بماند که با تاخیر در اجرای این قرارداد گازی تا چند سال قبل میلیون‌ها مترمکعب گاز ایران به دلیل آماده نبودن خط لوله سیری به عسلویه در خلیج‌فارس سوخت و به جمع گازهای گلخانه‌ای جهان پیوست. از سوی دیگر همزمان با رجوع کرسنت امارات به داوری بین‌المللی به دلیل عدم دریافت به موقع گاز طبیعی ایران، رویای دریافت غرامت چند میلیارد دلاری را در سر می‌پروراند، رویایی که به نظر می‌رسد با هوشیاری مسوولان وزارت نفت فعلا نقش بر آب شده است. در همین حال علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اخیرا در گفت‌وگو با انرژی‌نیوز با اشاره به آماده‌سازی تاسیسات تولید، انتقال و صادرات گاز طبیعی ایران به امارات در قالب قرارداد کرسنت گفته است: در شرایط فعلی از نظر فنی و عملیاتی کوچک‌ترین مشکلی برای تامین گاز امارات نداریم و این موضوع به اطلاع نمایندگان این شرکت اماراتی رسیده است. معاون وزیر نفت با بیان اینکه آماده ازسرگیری فروش گاز ایران به کرسنت امارات با قیمت‌های روز هستیم، درخصوص محکومیت ایران در داوری بین‌المللی هم اظهار داشت: محکومیت ایران در داوری بابت شکایت کرسنت صحت ندارد و آمادگی ایران برای فروش گاز هم ارتباطی به داوری نداشته و نخواهد داشت.
این عضو هیات مدیره شرکت ملی نفت از صادرات گاز به عنوان فاز دوم توسعه صنعت نفت در دولت دوازدهم یاد کرد و افزود: پس از تعیین تکلیف توسعه میادین نفتی، فاز جدید توسعه با محوریت صادرات گاز خواهد بود.
در همین حال بیژن زنگنه، وزیر نفت مرداد‌ماه امسال در گفت‌وگویی درباره آخرین وضعیت قرارداد فروش گاز به امارات در قالب قرارداد کرسنت گفته بود: «به کرسنت پترولیوم اعلام رسمی کردیم که آماده صادرات هستیم و تمام فرآیندهای فنی و مهندسی طی شده است. طبق قرارداد اگر برداشت نکنند، باید از این به بعد از آنها مطابق بند take or pay در قرارداد غرامت دریافت کنیم.» این اظهارنظر در حالی مطرح شده که مقامات این شرکت اماراتی بعد از حدود یک دهه وضعیت نامشخص اجرای قرارداد خرید گاز طبیعی از ایران دست به دامن داوری بین‌المللی شده بودند و حتی اخبار غیررسمی و منتشر‌شده از سوی برخی از نمایندگان سابق مجلس از پیروزی کرسنت در داوری و محکومیت شرکت ملی نفت ایران برای پرداخت غرامت چند میلیارد دلاری حکایت می‌کرد.
با این وجود بیژن زنگنه، وزیر نفت با صدور دستوراتی خواستار آماده‌سازی شرایط صادرات گاز ایران به امارات در قالب قرارداد کرسنت و با اجرای این دستور، تغییراتی از نظر فنی در برخی از خطوط لوله، تاسیسات و سکوهای تامین‌کننده گاز قرارداد کرسنت انجام شد. این در حالی است که شرکت نفت فلات قاره ایران هم از آماده‌سازی سکوی KBB برای آغاز صادرات گاز پس از انجام تعمیرات اساسی خبر داده است.
آماده‌سازی تاسیسات صادرات گاز به امارات در قالب قرارداد کرسنت درحالی با دستور هوشمندانه وزیر نفت انجام شده که تا چند ماه قبل مدیران این شرکت اماراتی خود را برای دریافت غرامتی چند میلیارد دلاری آماده می‌کردند اما با تغییر شرایط هم اکنون نه‌تنها خبری از غرامت نیست که حالا شرکت ملی نفت ایران از کرسنت امارات طلبکار هم شده که چرا گاز را دریافت نمی‌کنند.
گازهای ترش پارس‌جنوبی «پادشاه سلمان» را ناکام می‌گذارد؟
به گزارش «جهان‌صنعت»، منطقه خاورمیانه اخیرا تحولات جدید سیاسی و منطقه‌ای را تجربه می‌کند؛ تحولاتی که تحلیلگران حوزه سیاست و روابط بین‌الملل از آن به عنوان کلید خوردن طرح «جدایی ایران از عراق» یاد می‌کنند.
شاید پرداختن به روابط تقویت‌شده سیاسی و اقتصادی ایران و عراق و به ویژه پس از حمایت تمام‌قد جمهوری اسلامی ایران از دولت و مردم عراق برای مقابله با گروه تروریستی داعش ارتباطی با موضوع این گزارش نداشته باشد اما در کنار تمام سایه‌روشن‌های روابط سیاسی و اقتصادی «تهران و بغداد» از تابستان سال‌جاری یک بازیگر جدید برای بهبود روابط دو کشور قد علم کرده و این بازیگر کسی نیست جز یک خط لوله 40 اینچی انتقال گاز طبیعی که از مسیر نفت‌شهر (واقع در استان کرمانشاه) به طور روزانه حدود 10 میلیون مترمکعب گازهای ترش پارس‌جنوبی را برای تامین سوخت نیروگاه‌های حومه بغداد به عراق منتقل می‌کند. حالا قرار است با توافق دو کشور تا چند روز آینده با آمادگی طرف عراقی صادرات گاز از دومین مسیر یعنی این بار از مسیر شلمچه و خرمشهر به بصره در جنوب عراق آغاز شود.
حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» ضمن بیان اینکه به زودی مشعل گاز در شلمچه روشن میشود، از آمادگی ایران برای صادرات روزانه هفت میلیون مترمکعب گاز به بصره عراق خبر داده و تاکید کرده است: با تکمیل زیرساخت‌های دریافت گاز عراق، ایران آماده است حتی تا سقف 50 میلیون مترمکعب گاز طبیعی از دو مسیر بصره و بغداد گاز به این کشور همسایه صادر کند. حالا این بار ایران برخلاف ترکیه قصد دارد به جای یک مسیر، از دو مسیر و دو برابر حجم گاز صادراتی به ترکیه، این حامل انرژی پاک را به عراق صادر کند.
باید دید آیا زور خط لوله‌های گاز ترش ایران به پادشاه سلمان سعودی و دولت دونالد ترامپ می‌رسد و این لوله‌های ساده می‌تواند پروژه جدایی ایران از عراق را برای همیشه زمین بزند؟
سایر اخبار این روزنامه
صدور حکم اعدام برای یک عامل موساد
ابراهیم آشتیانی، بهترین مدافع راست تاریخ ایران درگذشت؛
انتقاد مجلس از سیاست‌های دولت در مدیریت عرضه و تقاضا؛
شانسی برای تکمیل کابینه
شی‌جین‌‌پینگ هم‌تراز مائو
مشکلات برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب همچنان ادامه دارد؛
تلاش برای اصلاح برداشت عمومی از عمر کوتاه آسفالت؛
گازهای ترش پارس‌جنوبی، ریاض را ناکام می‌گذارد؛
وزیر ارتباطات اجرای طرح رجیستری موبایل را توجیه کرد؛
تلاش برای افزایش درآمد بانک ها
ورود 13 شرکت به لیست ممنوع‌المعامله‌ها
اگر بازنده، برنده شده بود
تصمیم کنگره چه خواهد بود
سخنان معاون ترامپ بهانه‌ای تازه برای حمله به ایران؛
اگر بازنده، برنده شده بود
مولدسازی دارایی‌های دولت
خون‌چکان!
تصمیم کنگره چه خواهد بود
تصمیم کنگره چه خواهد بود
