نوسان نرخ ارز وارد معاملات ملکی می‌شود؛

گروه مسکن- بازار مسکن نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی حساسیت کمتری نسبت به تحولات سیاسی و نوسان نرخ ارز نشان می‌دهد اما تاثیر افزایش 300 تومانی نرخ دلار در سال‌جاری و تاثیر آن بر معاملات قابل ملاحظه است‌. نوسان قیمت ارز در ماه‌های اخیر و ورود نرخ دلار به بالای چهار هزار تومان قیمت برخی کالاهای وارداتی را افزایش داده است‌. تهدید برجامی ترامپ و حواله برجام به کنگره ایالت متحده بازار دلار را کمی تکان داده است و پیش‌بینی می‌شود تا زمانی که برجام در «تعلیق کنگره» است این تاثیر نیز باقی خواهد ماند‌.
بررسی‌ داده‌های آماری از نحوه نوسانات قیمتی ارز نشان می‌دهد قیمت دلار دست‌کم در سه ماه گذشته افزایش شدیدی داشته است و این افزایش ممکن است تا زمان تعیین تکلیف برجام توسط کنگره ادامه داشته باشد‌. کارشناسان معتقدند قیمت دلار ظرفیت افزایش تا 5200 تومان را دارد و بر همین اساس نمی‌توان نوسان سه ماهه اخیر و تاثیر آن در بازارهای دیگر را نادیده گرفت‌. از سوی دیگر رفتارشناسی بازار مسکن در پنج سال اخیر نشان می‌دهد که رابطه تنگاتنگی بین افزایش قیمت دلار و مسکن وجود داشته است‌. در سال 1390 متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در کشور معادل یک میلیون و 430هزار تومان بود که این رقم در سال 1394 به دو میلیون و 884 هزار تومان رسیده است‌. در همین بازه زمانی، قیمت دلار نیز از یک هزار و 400 تا یک هزار و 800 تومان به سه هزار و 150 تا سه هزار و 600 تومان افزایش یافته است‌.
تاثیر پذیری بازار مسکن از این تحولات در حوزه «تحولات روانی» و «جذابیت سرمایه گذاری» قابل بررسی است‌. یک واحد شوک مثبت در شاخص قیمت دلار تاثیرات متناقضی را در بازار مسکن به دنبال خواهد داشت؛ این تاثیرات به صورت بلندمدت و کوتاه‌مدت وارد بازار می‌شوند و شاخص‌های بازار مسکن را تحت تاثیر قرار می‌دهند‌. نرخ دلار در بازار آزاد تا این لحظه به 4028 تومان رسیده است، به نظر می‌رسد این تحول به صورت کوتاه‌مدت بر قیمت مسکن تاثیر منفی خواهد داشت چراکه به صورت تئوری با افزایش نرخ ارز حجم آورده صادرات هم افزایش یافته و با افزایش بهره‌وری در صنعت بخشی از سرمایه‌ها به سمت صنعت خواهد رفت‌. با این وجود در بلندمدت افزایش قیمت‌ها به بازار مسکن هم می‌رسد چراکه از طرفی برخی از شاخص‌های مسکن در ارتباط با نرخ ارز است و از طرف دیگر رونق اقتصادی شاخص قیمت‌ها را صعودی خواهد کرد‌.
تحقق این احتمالات اما به صورت عملی با چند مانع در بازار مسکن مواجه می‌شود؛ در حال حاضر تقاضای سرمایه‌گذاری در بازار مسکن به پایین‌ترین میزان خود رسیده و بر همین اساس تاثیرات کوتاه‌مدت تحولات برجام مانند آنچه در بازار ارز رخ می‌دهد در بخش مسکن قابل انتظار نیست‌. تاثیر دیگر اظهارات ترامپ، کاهش ثبات اقتصادی و تضعیف تمایل سرمایه‌گذاران به بازار دیربازده مسکن است، با این وجود اثر بلندمدت نوسان دلار ممکن است قیمت تمام شده مسکن را افزایش داده و تاثیر منفی کاهش تمایل سرمایه‌گذاران را خنثی کند‌.
در مقابل این شاخص‌ها «تغییر شرایط تسهیلات مسکن» و «تحولات نظام بانکی» با کاهش نرخ سود نسبت به عوامل سیاسی تاثیر بیشتری بر بازار معاملات مسکن خواهد داشت‌. مجموعه این تحولات نشان می‌دهد استراتژی تازه ترامپ در کوتاه‌مدت کمترین تاثیر را بر بازار مسکن خواهد داشت، در میان‌مدت نیز باید منتظر تصمیم کنگره نسبت به برجام ماند و در بلندمدت هرچقدر «قدرت برجام» در مواجهه با تهدید طرف آمریکا بیشتر باشد آسیب کمتری وارد اقتصاد ایران خواهد شد‌.