گروه راه و مسکن: صبح ديروز ( 28 مهر 96) رييس سازمان برنامه و بودجه كشور با اشاره به تاکيد رييس‌جمهوري براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده از ابلاغ برنامه جديد ساخت و ساز در اين بافت‌ها به نهادهاي ذي‌ربط از جمله وزارت راه و شهرسازي خبر داد. محمدباقر نوبخت در گفت و گو با خبرگزاري تسنيم با اشاره به برنامه‌ريزي‌هاي دولت براي احياي بافت‌هاي فرسوده شهري،‌ اظهار کرد: رييس‌جمهوري به دلايل مختلف براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده اولويت‌ قائل شده‌اند.

وي تصريح کرد:‌ بخش‌هايي از شهرها نيازمند مرمت است که بايد بتوانيم اين بافت‌هاي فرسوده را قطعه قطعه بازسازي کنيم. شايد اين کار خيلي به پول دولتي نيازي نداشته باشد،‌ لذا افرادي آمادگي سرمايه‌‌گذاري دارند تا در واحدهاي کوچک، برج يا ساختمان‌هاي بلند مرتبه‌اي بسازند.

معاون رييس‌جمهوري با بيان اينکه پس از ساخت، نيمي‌از واحدها را سازنده و نيمي‌ديگر از واحدها را به ساکنان مي‌دهند، گفت:‌ با اين کار شهر نوسازي مي‌شود و آقاي رييس‌جمهوري روي اين مسئله تاکيد دارند. اين يک اولويت ابلاغي از سوي رييس‌جمهوري به نهادهاي ذي‌ربط از جمله وزارت راه و شهرسازي است.

معمولا ساکنان بافت‌هاي فرسوده و ناکارآمد شهري به دو گروه عمده تقسيم مي‌شوند. گروه اول مهاجران روستاها و شهرهاي کوچک هستند که اين افراد بافت‌هاي ناکارآمد شهري يا سکونت‌گاه‌هاي غيررسمي‌را به‌وجود مي‌آورند و گروه دوم نيز در محله‌هاي قديمي‌شهرها ساکن هستند و دليل اصلي اينکه اين محله‌هاي قديمي‌تبديل به بافت‌هاي فرسوده شده‌اند درآمد كم اين ساکنان است، به عبارتي ساكنان محله‌هاي قديمي‌به دليل كمبود نقدينگي توانايي نوسازي واحدهاي مسكوني خود را ندارند، بنابراين وجه مشترک هر دو گروه ساکنان بافت‌هاي فرسوده و ناکارآمد شهري نداشتن درآمد كافي است.

عاملي اصلي كه منجر به ايجاد بافت‌هاي فرسوده در كشور مي‌شود، فقر است، زيرا فقر باعث مي‌شود كه نوسازي بافت‌هاي فرسوده صورت نگيرد و سکونت‌گاه‌هاي رسمي‌مطابق استانداردهاي ساخت و ساز ايجاد نشود. همچنين محله‌هاي قديمي‌كه بازسازي نشده‌اند از فقر خدماتي مانند مدرسه و فضاي سبز رنج مي‌برند، بنابراين معضل بدمسكني تبعات اجتماعي جبران ناپذيري به همراه دارد.

براساس آمار و ارقام رسمي‌كشور، حدود 77 هزار هکتار بافت فرسوده مصوب در کشور وجود دارد كه اين بافت‌هاي فرسوده بر اساس شاخص‌هايي مشخص شده‌اند که احتمالا به همين ميزان سکونت‌گاه‌هاي غير رسمي‌يا بافت‌هاي ناکارآمد شهري نيز وجود دارد، درنتيجه بيش از 130 هزار هکتار از مساحت کشور با معضل بافت‌هاي فرسوده و سکونت‌گاه‌هاي غير رسمي‌دست و پنجه نرم مي‌کنند، به عبارتي بيش از 19 ميليون نفر از جمعيت شهر نشيني كشور در بافت‌هاي فرسوده و سکونت‌گاه‌هاي غير رسمي‌زندگي مي‌كنند يعني حدود يک سوم از جمعيت کشور با پديده بد مسكني مواجه هستند. هرچند كه دولت براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده مصوبه‌هايي از جمله تخصيص وام بازسازي بافت‌هاي فرسوده با سود 8 درصد به ساكنان بافت‌هاي فرسوده در دستور كار خود قرار داده است، اما تاکنون اقدام قابل توجهي كه منجر به رفع معضل بافت‌هاي فرسوده و سكونت‌گاه‌هاي غير رسمي‌و جلوگيري از رشد بافت‌هاي فرسوده در كشور مشاهده نشده است. 

مطابق مصوبه دولت‌ يازدهم بايد يك ميليون و 200 هزار فقره وام نوسازي بافت فرسوده طي 4 سال گذشته پرداخت مي‌شد، اما طي اين مدت زمان تنها 38 هزار فقره وام نوسازي بافت فرسوده شهر تهران پرداخت شده است كه به عبارت ساده‌تر طي چهار سال اخير تنها 3.1 درصد برنامه نوسازي بافت‌هاي فرسوده شهر تهران محقق شده است. 

به گفته عبدالله فتح اللهي مديرعامل سازمان نوسازي تهران، با وجود مصوبه دولت مبني بر پرداخت سالانه 300 هزار فقره وام نوسازي بافت فرسوده به ساکنان بافت‌هاي فرسوده براي ساخت مسکن جديد، طي چهار سال گذشته تنها حدود 38 هزار وام نوسازي بافت فرسوده پرداخت شده است كه در تهران حدود 6000 نفر بيش از يکسال است که در صف بانک‌هاي عامل منتظر دريافت وام نوسازي بافت فرسوده هستند. 

در شهر تهران 149محله فرسوده وجود دارد که هر کدام از اين محله‌ها ويژگي‌هاي فرهنگي، اجتماعي، قومي‌و اقتصادي متفاوت و خاص به خود را دارند و روش‌هاي اقدام متفاوتي را در حوزه اجرا به سازمان نوسازي تهران ديکته مي‌کنند، لذا ضروري است در عين حفظ وحدت رويه عمومي، تکثر در روش‌هاي اجرايي را بتوان به نحو شايسته حين اقدام عملياتي کرد. به‌گفته مدير عامل سازمان نوسازي تهران، هنوز به بخشنامه، دستورالعمل يا شيوه‌نامه مدوني که وزارتخانه‌هاي عضو ستاد بازآفريني به‌منظور راهبري و راهنمايي به دستگاه‌هاي زير مجموعه خود ابلاغ کرده باشند، دسترسي پيدا نکرده‌ايم.

نوسازي بافت‌هاي فرسوده از اولويت‌هاي اصلي دولت دوازدهم به شمار مي‌رود كه با توجه به آنچه گفته شد در تهران حدود 6000 نفر بيش از يکسال است که در صف بانک‌هاي عامل منتظر دريافت وام نوسازي بافت فرسوده هستند، لذا رييس جمهوري براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده به دنبال روش ديگري براي نوسازي اين بافت‌‌ها است به عبارتي برنامه نوسازي بافت‌هاي فرسوده شهري به اين صورت است كه بسياري از سازندگاني كه خواهان برج‌سازي در مناطق مختلف شهر هستند، مي‌توانند در اين محله‌هاي قديمي‌ اقدام به برج‌سازي كنن دبه عبارتي زمين از ساكنان و ساخت با سازندگان باشد، لذا از اين طريق ديگر سازندگان نگران فروش واحدهاي مسكوني با توجه به ركود موجود در بخش مسكن پس از ساخت نيستند، زيرا پس از ساخت نيمي‌از واحدها به سازنده و نيمي‌ديگر از واحدها به ساکنان داده مي‌شود.