پیش‌شرط‌های اشتغالزایی

زهرا کریمی*- حمایت از اشتغال روستایی بحث قابل‌توجهی است و با وجود مهاجرت‌های گسترده از روستاهای کشور به شهرها، همچنان شاهد بالا بودن نرخ بیکاری در روستاها هستیم و در شرایط کنونی نیازمند ایجاد فرصت‌های شغلی در این مناطق هستیم‌.
با این حال باید بررسی‌هایی صورت گیرد و مشخص شود در چه بخش‌هایی می‌توان به نحو موثرتری اشتغال ایجاد کرد و نمی‌توان تنها به اعطای وام به خانوار‌های روستایی برای ایجاد فرصت‌های شغلی بسنده کرد‌. در واقع دولت باید از طریق بررسی‌های کارشناسانه به دنبال طرح‌هایی باشد که دارای توجیه فنی و اقتصادی هستند و منابع مالی را به چنین بخش‌هایی اختصاص دهد؛ ضمن اینکه در ادامه آن نظارت کافی بر روی وام‌ها باید صورت پذیرد تا از هدررفت منابع مالی در بسیاری از طرح‌هایی که سودآوری قابل‌توجهی ندارند، جلوگیری شود‌.
در این میان توجه به بخش‌هایی همچون گردشگری روستایی و تلاش برای جذب گردشگران به مناطق دیدنی و باستانی در کشور می‌تواند فرصت‌های بسیاری را برای بهبود فضای اشتغال در چنین بخش‌هایی فراهم کند‌. هرچند باید توجه داشت مشکل اصلی امروز جامعه ما میزان بیکاری در شهرهاست که نیازمند توجه ویژه‌ای به آن هستیم ولی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت می‌توان با تمرکز بر روستاها و تخصیص منابع به این بخش‌ها به تولید و اشتغال پایدار دست یافت‌.
در زمینه اشتغالزایی در بنگاه‌های کوچک و متوسط نیز باید با دقت بیشتری عمل کرد تا شاهد مشکلات گذشته در دولت‌های پیشین نباشیم به‌طوری‌که جامعه اقتصادی کشور همچنان در شوک وام‌های زودبازده در دولت احمدی‌نژاد به سر می‌برد و بسیاری از بانک‌ها گرفتار مطالبات معوق بنگاه‌های کوچک و متوسطی هستند که توانایی بازپرداخت تسهیلات دریافت شده را ندارند‌.


اگر بخواهیم با تکرار اشتباهات،هزاران میلیارد تومان به طرح‌هایی اختصاص دهیم که هیچ گونه نظارتی بر آنها نمی‌شود، بسیار خطرناک خواهد بود و حجم بالایی از پول که از این طریق وارد اقتصاد می‌شود ممکن است از مسیر واقعی تولید و رشد و توسعه اقتصادی دور شود‌.
بنابراین می‌توان گفت شرط اول برای ایجاد اشتغال پایدار در کشور، نظارت کافی از سوی نهاد‌های مسوول است، پس از آن نیز باید تلاش گردد تا اقتصاد کشور به سمت ثبات، آرامش و اطمینان بیشتر به آینده پیش برود؛ از این طریق است که کارآفرینان و تولید‌کنندگان کشور می‌توانند نسبت به برآورده شدن تقاضای بازار و همچنین تامین نهاد‌های تولیدی خود اطمینان داشته باشند و به مدیریت هزینه‌ها و درآمد‌های خود بپردازند‌.
دولتمردان نیز در تلاش برای رفع موانع موجود و دستیابی به اهداف فوق هستند، هرچند باید توجه داشت تنها با دادن وام نمی‌توان این اطمینان را حاصل کرد که فعالیت بنگاه‌ها به سودآوری و اشتغال پایدار دست پیدا کنند، در واقع می‌توان گفت دادن وام از سوی دولت، لازم است ولی کافی نیست‌.
راهکار این موضوع نیز همان‌طور که اشاره شد در وهله اول ایجاد یک سازوکار نظارتی مناسب و در ادامه تلاش برای دستیابی به فضای آرامش در داخل کشور است‌. باید بر این موضوع اصرار داشت که برای حل معضل بیکاری، دولت به تنهایی نمی‌تواند معجزه کند و برای ایجاد چنین آرامشی نیازمند تفاهم و همکاری تمام نهاد‌های تصمیم‌گیرنده با یکدیگر هستیم‌.
*عضو هیات علمی دانشگاه مازندران