روزنامه جهان صنعت
1396/07/25
توافق جدید به جای اصلاح برجام
«جهان صنعت»- چندی پیش سناتورهای ارشد آمریکایی از طرحی درباره توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که با راهبرد جدید دولت این کشور درباره برجام مرتبط است رونمایی کردند. رییس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود روز جمعه گفت که پایبندی ایران به توافق هسته‌ای برجام را تایید نمی‌کند. وی همچنین گفت که کنگره با تدوین یک طرح قانونی، قوانین داخلی قبلی درباره ایران را اصلاح خواهد کرد. ترامپ گفت: «کنگره همین الان اقدامات لازم برای رفع این مشکلات برجام را آغاز کرده است. سران کلیدی مجلس نمایندگان و مجلس سنا در حال تدوین یک طرح قانونی هستند که قانون بررسی توافق هسته‌ای ایران را به منظور جلوگیری از ساخت موشک قاره‌پیما توسط ایران اصلاح می‌کند.» شبکه خبری «سی‌ان‌ان» نوشته طرحی که باب کورکر، رییس کمیته روابط خارجی سنا در حال تهیه پیش‌نویس آن است، در صورتی که ایران «محدودیت‌های فعلی و ارتقا یافته وضع شده علیه برنامه هسته‌ایش را نقض کند»، تحریم‌ها علیه این کشور را بازخواهد گرداند.کورکر، نماینده ارشد جمهوریخواه گفت: «در طول چند ماه گذشته با وزارت خارجه، شورای امنیت ملی و تام کاتن (سناتور جمهوریخواه) برای تدوین یک راهبرد قانونی جهت پرداختن به نگرانی‌های مربوط به برجام، بدون نقض تعهدات آمریکا همکاری نزدیک کرده‌ایم.» در متنی که در وبسایت سنای آمریکا با تیتر «اصلاح توافق با ایران، پیش‌زمینه و جزییات کلیدی» منتشر کرده است، نکته کلیدی طرح این گونه بیان شده است: «بازگشت فوری و خودکار تحریم‌های ایران به شرط این که زمان گریز هسته‌ای ایران به کمتر از یک سال برسد.» کورکر و کاتن، که طراحان این طرح هستند، سه ایراد کلی برای برجام برشمرده‌اند: منقضی شدن محدودیت‌های هسته‌ای ایران، راستی‌آزمایی و تحقیق و توسعه. سناتورهای آمریکایی در توضیح این نقایص برجام از دید مخالفان آن نوشته‌اند: در سال هشتم برجام، محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران شروع به انقضا می‌کند و به ایران اجازه داده شده است که به یک برنامه غنی‌سازی صنعتی دست پیدا کند در سال پانزدهم اجرای برجام، همه محدودیت‌ها از بین می‌رود و ایران می‌تواند به آستانه گریز هسته‌ای برسد. از طرفی برجام نتوانسته است اختیار کافی به آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای راستی‌آزمایی تعهد ایران به این توافق را فراهم کند. علاوه براین برجام به ایران اجازه توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته‌ای را داده که زمان دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را به شدت کاهش خواهد داد.
بنا به ادعای سناتورهای آمریکایی، تصویب طرح پیشنهادی آنها باعث اعمال دوباره و خودکار تحریم‌های ایران خواهد شد، به شرط اینکه ایران برخی محدودیت‌های مشخص را رعایت نکند. این محدودیت‌ها عبارتند از: دائمی شدن محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران و خلاص کردن توافق از بند مربوط به انقضای محدودیت‌ها، تقویت توانایی راستی‌آزمایی آژانس و محدود کردن برنامه سانتریفیوژهای پیشرفته ایران.
به نوشته سی‌ان‌ان، هدف این طرح پرداختن به آن چیزی است که کاخ سفید آنها را «نقایص برجام» خوانده است. بندهای موسوم به غروب آفتاب، برنامه موشکی ایران و برخی موارد دیگر، نگرانی‌هایی هستند که مخالفان برجام در آمریکا به همراه رژیم صهیونیستی خواستار رفع آنها هستند.سران حزب جمهوریخواه در مجلس نمایندگان آمریکا هنوز درباره حمایت یا عدم حمایت از رویکرد کورکر نظری ابراز نکرده‌اند، اما اعضای ارشد حزب جمهوریخواه در کمیته‌های مرتبط با امنیت ملی آمریکا در بیانیه‌ای روز جمعه اعلام کردند مجلس نمایندگان آمریکا صرفنظر از برجام به تدابیر تحریمی علیه برنامه موشکی ایران و حمایت ادعایی از تروریسم رای خواهد داد. کورکر همچنین گفت که او با متحدان آمریکا در اروپا که تمایلی به تغییر توافق هسته‌ای ندارند، لابی کرده و امیدوار است ترامپ نیز چنین کاری انجام دهد.
حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسایل بین‌الملل در گفت‌وگو با روزنامه «جهان صنعت» پیش از آنکه درباره مفاد اصلاحیه قانون کنگره بر برجام سخن بگوید درباره چرایی ایجاد وظیفه از سوی کنگره آمریکا برای رییس‌جمهور این کشور در زمینه ارائه گزارش‌های 90روزه مبنی بر پایبندی ایران به برجام توضیح داد. وی در این باره گفت: «زمانی که باراک اوباما و جان کری موضوع برجام را دنبال می‌کردند به طور کلی تلاش آنها این بود که برجام به کنگره ارائه نشود چراکه می‌دانستند اگر این موضوع به کنگره برود یا این توافق اصلا حاصل نمی‌شود یا آنکه زمان آن بسیار طولانی میشود بنابراین آنها بدون تصمیم کنگره از اختیارات رییس‌جمهور آمریکا استفاده کردند. طبق قانون اساسی آمریکا، رییس‌جمهور این کشور می‌تواند توافقنامه یا قراردادی را که رسمی نیست راسا خودش امضا و اجرا کند. در همین زمینه هم کنگره آمریکا برای آنکه اختیارات رییس‌جمهور این کشور را محدود کند، قانونی وضع کرد که براساس آن رییس‌جمهور آمریکا را موظف کرد هر 90 روز گزارشی ارائه کند که آیا ایران تعهدات خود در برجام را انجام داده است یا نه. اصل قضیه این قانون برای محدودیت‌سازی اختیارات رییس‌جمهور بوده و قانون داخلی ایالات متحده آمریکاست و ربطی به برجام ندارد و در برجام هم اشاره‌ای به این قانون نشده است.»
وی افزود: «از یکسو آقای ترامپ دنبال این بود که از برجام خارج شود و آن را پاره کند اما متوجه شد که اشتباه فاحشی کرده است چراکه برجام یک توافق بینالمللی است که تحت قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل مورد تایید قرار گرفته است. این توافق، قراردادی دو‌طرفه نیست که آمریکا بتواند به راحتی آن را ملغی کند. از آنجا که بر طبق عرف بینالمللی همه دولت‌ها حتی با تغییر رژیم کشورشان در برابر تعهدات بینالمللی که پیش از آن امضا شده است مسوول هستند، دولت ترامپ نمی‌تواند توافق دولت قبلی ایالت متحده آمریکا را نادیده بگیرد. از سوی دیگر هم وزیر دفاع، هم وزیر خارجه و هم مشاور امنیت ملی آمریکا تاکید کردند که به نفع آمریکا نیست از این توافق خارج شود. اما ترامپ به دنبال ماجراجویی و ایجاد سرو صداست؛ او پیمان ناتو، پاریس و پیمان نفتی با کانادا و مکزیک را زیر سوال برده است بنابراین با برجام هم همین رفتار را انجام می‌دهد. با آنکه ترامپ پیش از این مجبور شد در دو نوبت گزارش پایبندی ایران به برجام را تایید کند اما برای اینکه حرفش روی زمین نماند این گزارش را برای سومین بار تایید نکرد و تصمیم‌گیری درباره آن را به کنگره آمریکا محول کرد. حالا کنگره آمریکا اگر بخواهد اصلاحیه‌ای به این قانون بدهد این یک قانون داخلی برای آمریکاست که ربطی به برجام ندارد یعنی برای اعضای حاضر در توافق هسته‌ای برجام لازم‌الاجرا نیست بلکه برای خود ترامپ و تیم همراهش لازم‌الاجراست.»
بهشتی‌پور درباره مفاد اصلاحیه برجام از سوی کنگره هم اظهار داشت: «سوال مهم این است که اصلاحات کنگره در برجام در چه زمینه‌هایی است؟ یکی از مسایلی که رسما اعلام کرده‌اند این است که در برجام برای انجام امور تعیین شده دوره‌های هشت ساله،10 ساله، 15 ساله و 25 ساله در نظر گرفته اند. آنها می‌خواهند این دوره‌ها را به یک مدت زمان نامحدودی تبدیل کنند. این ماده اول است که مهم‌ترین خواسته آنها برای اصلاح برجام است. بخش دیگر این است که می‌خواهند غنی‌سازی اورانیوم در ایران متوقف شود که البته خواب و خیالی بیش نیست. این اصلاحیه‌ها دقیقا همان مواردی بود که اوباما می‌گفت ما نمی‌توانستیم به آن برسیم در حالی که کنگره می‌خواهد در خارج از مذاکرات و در قانون مجلس خودشان این موارد را تصویب کنند حال آنکه اساسا اینها ضمانت اجرایی ندارد چراکه قانون داخلی آمریکاست.»
این کارشناس مسایل بین‌الملل در ادامه افزود: «محدودیت‌سازی قدرت موشکی ایران موضوع دیگر مورد نظر آنها برای اصلاح برجام است. آنها می‌خواهند ایران تعهداتی بدهد که اساسا موشک‌های بالستیک نسازد چراکه در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل از ایران درخواست شده موشک‌هایی که قادر به حمل کلاهک هسته‌ای باشند نسازد و نکته مهم آن است که درخواست به شکل دستوری نیست و صرفا توصیه شده است. اکنون در دکترین نظامی ایران اساسا ساخت سلاح هسته‌ای و از جمله طراحی کلاهک هسته‌ای جایگاهی ندارد و مطرح نیست. بنابراین مساله ساخت موشک‌های بالستیک از نظر ایران جزو مسایل دفاعی کشور است و ایران بر سر مسایل دفاعی خود منتظر اجازه از هیچ قدرتی نخواهد بود و در این مورد وارد مذاکره نمی‌شود. موضوع چهارم و مهمی که می‌خواهند در تبصره‌های تکمیلی وارد کنند این است که ایران متعهد شود آنچه را که اقدامات بی‌ثبات‌کننده در منطقه می‌خوانند متوقف کند. در این مورد باید گفت آمریکایی‌ها واژه‌ای جعل کرده‌اند که در قانون کاتسا هم آمده است؛ گفته میشود ایران عامل بی‌ثبات‌سازی در منطقه است. آنها تحرکات ایران در سوریه، عراق و یمن را به نام بی‌ثبات‌سازی می‌شناسند و می‌خواهند هیچ ردپایی از ایران در سوریه، عراق، یمن و بحرین نباشد. در حالی که ایران در حال مبازره با تروریست در منطقه است این هم از اقدام‌های تبلیغاتی عجیب غرب است که با جعل لغت می‌کوشند تعریف جدیدی از عملکرد کشورها در رسانه‌ها در راستای تحریف واقعیت ارائه کنند.»به گفته وی آمریکایی‌ها با این چهار مورد می‌خواهند برجام را بی‌خاصیت کنند اگر این چهار مورد به عنوان اصلاحیه به ایران داده شود و ایران این اصلاحیه‌ها را نپذیرد ممکن است بگویند ما تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع می‌کنیم. در آن زمان باید دید این تحریم‌ها چیست؟ اگر هسته‌ای باشد نقض برجام محسوب میشود و اگر غیر‌هسته‌ای باشد باید دید آیا از طرف متحدان اروپایی پذیرفته میشود یا نه؟ براساس گفته این کارشناس باید منتظر باشیم و ببینیم کنگره آمریکا چه تصمیمی می‌گیرد تا متناسب با این تصمیم ایران اقدام‌های قاطع خود را انجام دهد.با این وجود رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا در جدید‌ترین اظهار‌نظرش گفته است: بر اساس این توافق هسته‌ای با ایران امکان دارد بتوان توافق جدید دیگری با ایران امضا کرد. وی اضافه کرده است: قصد داریم تلاش‌هایی را برای حذف بسیاری از کاستی‌های این توافق هسته‌ای که در حال حاضر بسته شده انجام دهیم و شاید بتوانیم توافق دیگری را به عنوان توافق دوم هسته‌ای تنظیم کنیم. او ادامه داده است: ممکن است توافق دوم مرتبط با توافق اول نبوده و شامل طیف وسیعی از تهدیدات ایران از جمله برنامه‌های موشکی و حمایت و سازماندهی ایران از تروریسم در منطقه باشد.این سخنان تیلرسون به خوبی نشان می‌دهد که آمریکا پذیرفته نمی‌تواند در برجام تغییری دهد با این حال دولت ترامپ که قصد ندارد بازیگر بازنده این ماجرا باشد با کشاندن بحث توافق دوم می‌خواهد ماجرا را به نفع خود تمام کند. با این حال به نظر می‌رسد کشورهای 1+5 نیز پس از سال‌ها مذاکره درباره برجام دوباره پای میز مذاکره ننشینند.
سایر اخبار این روزنامه
مصونیت اقتصاد ایران در مقابل
دولت در انتخاب وزیر پیشنهادی علوم مستقل عمل کند
توافق جدید به جای اصلاح برجام
بالا گرفتن تنش در نقطه مرزی
معمای عرضه نفت‌خام در بورس
معاون وزیر راه و شهرسازی به کاهش معاملات در شهریور واکنش نشان داد؛
تقابل پرسپولیس- الهلال در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان؛
سود سهام عدالت؟... میدیم حالا!
کفش طلا !
خداکند شهردار
پیش‌شرط‌های اشتغالزایی
ضرورت برنامه‌ریزی برای تعادل عرضه و تقاضا در بازار؛
شهردار تهران درمورد نتیجه پیگیری املاک نجومی اعلام کرد؛
گزارش «جهان‌صنعت» از گشایش هجدهمین نمایشگاه تلکام تهران؛
از حرف تا عمل
بهره‌وری، حلقه گمشده اقتصاد کشور
بهره‌وری، حلقه گمشده اقتصاد کشور
فرار هزاران شهروند کرکوک در پی حمله ارتش عراق
بد‌ترین شهرهای جهان برای زندگی زنان
از حمایت اروپا ذوق‌زده نشویم!
از حمایت اروپا ذوق‌زده نشویم!
از حمایت اروپا ذوق‌زده نشویم!
