سهام بوئینگ پس از سخنرانی ترامپ ریزش کرد؛

گروه حمل‌و‌نقل- سخنان جمعه‌شب دونالد ترامپ در مورد توافق هسته‌ای ایران، سهام شرکت آمریکایی بوئینگ را با افت 2/0 درصدی مواجه کرد؛ تهدید حلقه ترامپ برای برجام باعث ایجاد نگرانی در مورد قرارداد ایران‌ایر با بوئینگ شده است‌‌. اگرچه قرارداد این غول هواپیماسازی دنیا هنوز محرمانه باقی مانده است اما به احتمال زیاد در صورت لغو قرارداد خسارت هنگفتی متوجه این شرکت خواهد شد که بر اوضاع سهام این شرکت هم بی‌تاثیر نخواهد بود‌‌. بوئینگ پس از این تحولات رسما اعلام کرده است که اقدامات سیاسی تاثیری بر قرارداد این شرکت با طرف ایرانی نخواهد داشت؛ این واکنش از نگرانی مقامات این شرکت در مورد پیامدهای مالی لغو قرارداد حکایت می‌کند‌.
اوضاع در ایران نیز همین قدر بلاتکلیف شده است؛ اگرچه بخشی از سبد خرید ایرلاین‌های ایرانی از ایرباس فرانسوی با حمایت ماکرون، رییس‌جمهور این کشور باقی خواهد ماند اما خروج بوئینگ از قرارداد بخش زیادی از توان ناوگان هوایی ایران را که قرار است حرف اول را در منطقه بزند تحت‌تاثیر قرار می‌دهد‌‌. با این وجود برخی منابع خارجی اعلام کرده‌اند که قرارداد ایران‌ایر با بوئینگ فعلا دست‌نخورده است‌‌. از سوی دیگر در صورت لغو تمامی تفاهمنامه‌ها نیز تا شش ماه فرصت انتقال هواپیما باقی می‌ماند‌.
پایگاه خبری سی‌ان‌بی‌سی در گزارشی آورده است: با وجود سخنان دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا و قصد وی برای ایجاد تغییراتی در توافق هسته‌ای ایران، برنامه شرکت بوئینگ برای فروش هواپیماهای مسافربری به ایران فعلا به قوت خود باقی است.
تحریم‌های اقتصادی علیه ایران به موجب برجام در سال 2016 لغو شد و مسیر برای انعقاد قرارداد 80 فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ به شرکت ایران‌ایر به ارزش 6/16 میلیارد دلار فراهم شد‌.


فرزانه شرفبافی، مدیرعامل شرکت ایران‌ایر گفته، حتی اگر آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شود، سفارش خرید هواپیماهای مسافربری همچنان به قوت خود باقی است‌‌. وی اضافه کرده: «این امر تاثیری بر قرارداد شرکت بوئینگ با ما نخواهد گذاشت‌.» با این وجود امسال تلاش‌هایی در سطح کنگره آمریکا برای ممانعت از تحویل هواپیماها به ایران انجام شده است‌.
شرکت بوئینگ روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما به پیروی از دستورالعمل‌های دولت آمریکا در تمام معاملات‌مان با ایرلاین‌های مجاز ایرانی ادامه می‌دهیم و برای اطاعت از هرگونه دستورالعمل اضافی، همچنان در تماس نزدیک با رگولاتورهای آمریکایی خواهیم بود‌.» قرارداد شرکت بوئینگ با ایران‌ایر شامل 50 فروند هواپیمای باریک‌پیکر 737 و 30 فروند هواپیمای پهن‌پیکر 777 است‌.
ایران‌ایر همچنین در حال خرید 100 فروند هواپیمای مسافربری از رقیب شرکت بوئینگ یعنی ایرباس است‌‌. بوئینگ هنوز هیچ هواپیمایی به ایران تحویل نداده اما ایرباس تاکنون حداقل سه فروند از هواپیماهای خریداری‌شده را تحویل ایران‌ایر داده است‌‌. اگر توافق هسته‌ای از هم بپاشد، ممکن است تاثیرات منفی بر فرصت‌های شغلی موجود در خط تولید شرکت بوئینگ داشته باشد همچنین قراردادهای خرید هواپیما توسط ایران را به خطر بیندازد‌.
شرکت بوئینگ هنگام انعقاد قرارداد با شرکت ایران‌ایر گفته بود: «این توافق از ده‌ها هزار فرصت شغلی مرتبط با تولید این هواپیماها در آمریکا حمایت خواهد کرد‌.» در ماه آوریل، شرکت بوئینگ همچنین یک قرارداد سه میلیارد دلاری با شرکت آسمان ایران برای تحویل 30 فروند هواپیمای باریک پیکر 737 مکس به امضا رساند‌.
هاوارد روبل، تحلیلگر موسسه جفریز روز جمعه در یادداشتی نوشت: «نگرانی‌های سیاسی‌ای خارج از توافق هسته‌ای وجود دارد که بر این قراردادها سایه افکنده است اما این نگرانی‌ها نباید مانع تداوم قراردادهای فروش هواپیما و دیگر قراردادهای تجاری شود‌.»
افشای جزییات قرارداد
مقامات سیاسی اروپا از جمله امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی با رییس‌جمهور کشورمان پایبندی خود به برجام و قراردادهای تجاری این کشور با ایران را اعلام کرده‌اند‌‌. بنابراین ایرباس نیز به عنوان یکی از شرکت‌های فرانسوی طرف قرارداد با هواپیمایی جمهوری اسلامی به روند ساخت و تحویل هواپیماهای سفارشی ایران ادامه خواهد داد که این موضوع شکستی دیگر برای بوئینگ خواهد بود‌‌. گفتنی است ۱۰ درصد از سهام ایرباس متعلق به آمریکا بوده و براساس قوانین داخلی آمریکا، ایرباس نیز برای فروش هواپیما به ایران مجبور به اخذ مجوز از اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا) خواهد بود‌.
در کنار این تحولات افشای قرارداد محرمانه ایران‌ایر با بوئینگ نیز می‌تواند پرونده را وارد فاز جدیدی کند؛ بر اساس رای دادگاه فدرال شیکاگو جزییات قرارداد تا دو ماه دیگر افشا می‌شود تا در ازای غرامت برای یک پرونده سیاسی که در آن ایران مورد اتهام قرار گرفته است، از آن استفاده شود‌‌.