روزنامه اعتماد
1396/07/20
محاصره جنگي شكم‌هاي خالي
ميثم سليمانيدر طول 30ماه كه از جنگ يمن مي‌گذرد كشتي‌هاي حامل مواد غذايي كه به سمت يمن در حال حركت بودند، توسط كشتي‌هاي جنگي عربستان سعودي متوقف مي‌شوند و راه آنها براي پهلوگيري در بندر يمن گرفته مي‌شود. عربستان سعودي و متحدان آن از سال 2015 نيروهاي دريايي خود را در آب‌هاي يمن و اطراف آن مستقر كرده‌اند، هرچند بهانه اصلي آنها براي مسدود كردن راه ارسال سلاح به يمن بود. آنها توجيه كردند كه محاصره دفاعي يك ضرورت بشردوستانه است. اطلاعاتي كه رويترز به دست آورده نشان مي‌دهد، ائتلاف به رهبري سعودي از ورود مواد ضروري به يمن جلوگيري مي‌كنند و حتي در مواردي كشتي‌هايي بدون اينكه اسلحه حمل كنند متوقف مي‌شدند و طبق برخي گزارش‌هاي محرمانه سازمان ملل، عربستان به كشتي‌هاي سازمان ملل نيز اجازه عبور نداده است.
به طور مثال سازمان ملل گزارش داده است كه در ماه مه سال 2016 كشتي حامل كالاهاي تجاري كه براي تامين مايحتاج اوليه مردم يمن به اين كشور ارسال شده بود نيز متوقف شد. در حال حاضر انزوا و محاصره يمن هيچ نتيجه‌اي نداشته جز اينكه يك چهارم جمعيت 28 ميليون نفري اين كشور در گرسنگي كامل به سر ببرند. اين جنگ تاكنون بيش از 10 هزار نفر را به كام مرگ كشانده است و بيش از نيم ميليون كودك زير 5سال نيز از سوء تغذيه رنج مي‌برند و حداقل 2135 نفر كه اكثرا كودك بودند در شش ماه گذشته بر اثر بيماري وبا جان خود را از دست داده‌اند. هرچند سازمان‌هاي كمك‌كننده امسال توانسته‌اند محصولات غذايي خود را به برخي مناطق يمن برسانند، اما در حقيقت 85 درصد واردات مواد دارويي، غذايي و حمل و نقل تجاري در اين كشور كاهش يافته است؛ كشوري كه اكثر نيازهاي خود را در شرايط عادي نيز از طريق واردات تامين مي‌كرده است. طبق داده‌هاي برنامه جهاني غذا كه به دست رويترز رسيده، در هشت ماه نخست امسال، تنها 21 كشتي به بندر حديده رفتند. اين در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته كه 54 كشتي به اين منطقه آمدند قابل مقايسه نيست. اين در حالي است كه قبل از جنگ در هشت ماه اول سال 2014 بيش از 129 كشتي در ساحل يمن پهلو مي‌گرفتند. از طرفي شرايط نشان مي‌دهد كه نگه داشتن داروها و غذا بعد از مدتي همه آنها را از بين مي‌برد و همه آنها فاسد مي‌شوند و قابليت استفاده ندارند. از طرفي بعد از حمله هوايي عربستان سعودي در آگوست 2015 تمام جرثقيل‌هاي صنعتي بندر حديده تخريب شده و حتي محصولاتي كه اجازه پهلوگيري پيدا مي‌كنند نيز به سختي منتقل مي‌شوند. هرچند حوثي‌ها در اين باره امكان ارايه نظر ندارند و مقامات دولت مستعفي يمن نظري مستقيم در اين خصوص ندادند، اما سفير عربستان سعودي در سازمان ملل هفته گذشته اين موضوع را رد كرد و گفت كه ائتلاف سعودي حمل و نقل تجاري مواد غذايي، پزشكي و سوخت را به يمن مسدود نكرده است. وي افزود كه يمن كمك‌هاي بشردوستانه دريافت مي‌كند. وي به خبرنگاران گفت: من مي‌توانم به شما اطمينان دهم كه هيچ‌گونه حمل و نقل كمك‌هاي بشردوستانه مختل نشده است و از دسترسي به كمك‌ها نيز جلوگيري نشده است. وي مدعي شد كه ما بزرگ‌ترين كمك‌كننده به مردم يمن هستيم و اين براي ما قابل درك نيست كه از يك طرف كمك‌رساني و از سوي ديگر آن را مسدود كنيم. رويترز وضعيت 12 كشتي را كه توسط عربستان متوقف شدند و تحت محاصره عربستان سعودي به عقب رانده شدند، مورد بررسي قرار داد. تحقيقات نشان داد كه آنها كشتي‌هاي تجاري و كمك‌هاي انسان‌دوستانه بودند كه سازمان ملل آنها را ارسال كرده بود و حتي هيچ اسلحه‌اي روي عرشه كشتي نيز نبوده است. هفت كشتي تنها غذا و دارو و ديگر ملزومات مورد نياز را حمل مي‌كردند. طبق بررسي‌هايي كه انجام گرفت اين هفت كشتي آنتي‌بيوتيك‌ها و تجهيزات جراحي و دارو براي ضدعفوني و داروي ضد مالاريا به اندازه نياز سيصد هزار نفر حمل مي‌كردند. يك گروه پشتيبان كودكان كه مركز آن در بريتانيا قرار دارد، گزارش داده است كه با توجه به مسدود شدن مسير اين كشتي‌ها در طول مدت سه ماه به حدود 20 هزار دلار دارو آسيب وارد شد و تاريخ استفاده از آن نيز منقضي شد. در ماه جولاي نيز، چهار تانكر نفتي با 71 هزار تن سوخت، معادل 10 درصد نيازهاي ماهانه يمن از ورود به اين كشور منع شد و در نهايت پس از پنج هفته توانستند بار خود را خالي كنند. ديده‌بان حقوق بشر در گزارشي كه ماه گذشته منتشر كرد، اظهار داشت كه ائتلاف رهبري سعودي، 77 تانكر سوخت را به طور غيرمنتظره متوقف كردند و تحويل آن را به تعويق انداختند و تانكرها را از ماه مه تا سپتامبر متوقف كردند و سپس به منطقه تحت كنترل نيروهاي مردمي يمن ارسال كردند. در يك مورد يك كشتي در يك بندر عربستان سعودي بيش از پنج ماه نگه داشته شد. در اوايل تابستان امسال نيز دولت مستعفي يمن كه از نگاه عربستان و برخي كشورها كماكان دولت قانوني شناخته مي‌شود مدعي شد يك بندر نفت‌خيز در اختيار حوثي‌ها را به علت وضعيت غيرقانوني و آسيب‌هاي محيط‌زيستي بسته است. طبق گزارش سازمان ملل تمامي كشتي‌هاي حمل و نقل سيمان و آهن همگي به بندر عدن كه تحت كنترل دولت مستعفي قرار دارند هدايت مي‌شوند.
از سوي ديگر در نتيجه اين محاصره از تابستان گذشته هيچ پرواز تجاري به صنعا پايتخت يمن انجام نشده است و دو شركت حمل و نقل بزرگ كانتينري كه يكي درسوييس قرار دارد و ديگري در سنگاپور به دليل خطرات موجود حمل و نقل به يمن از اوايل سال 2017 ميلادي خدمات خود را به بندر تحت كنترل نيروهاي مردمي يمن متوقف كردند و هنوز خدمات خود را از سر نگرفته‌اند.
در گزارش محرمانه‌اي كه در ماه آوريل به شوراي امنيت ارايه شد، محققين سازمان ملل جزييات بسياري از تاخير كشتي‌ها از طريق محاصره ارايه دادند. در يك مورد، كشتي‌هاي يك شركت حمل و نقل حدود 396 روز منتظر بودند تا در اسكله حديده پهلو بگيرد، باري به ارزش 5/5ميليون دلار بود كه در آن مواد سوختي و مواد فريزري بود. طبق گزارش سازمان ملل به طور معمول در زماني كه ائتلاف عربستان سعودي و متحدان آن بخواهند مجوز كشتي‌ها را براي پهلوگيري صادر كنند حداقل 10 روز زمان مي‌برد.
از طرفي ديگر طبق گفته سازمان ملل، ائتلاف سعودي تنها دليل از بين رفتن واردات به يمن نيست. بانك‌هاي خارجي خطوط اعتباري را به شركت‌هاي تجاري براي ارسال محموله‌هاي تجاري به يمن محدود كرده‌اند، نگراني‌هاي زيادي در خصوص بازپرداخت و مشكلات مربوط به پردازش معاملات وجود دارد. چرا كه فعاليت بانك مركزي بين يك دولت شناخته شده مدعي در عرصه بين‌الملل و نيروهاي مردمي يمن در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته است. با اين حال دشوار است كه دقيقا بتوان اثرات عدم ارسال كمك‌هاي بشر دوستانه به يمن را مورد ارزيابي قرار داد. در بسياري از نقاط كشور يمن گروه‌هاي امدادي و خبرنگاران دسترسي كامل ندارند. با اين حال بيش از دوسال است كه سازمان ملل هشدار مي‌دهد كه يمن در يك قدمي قحطي قرار دارد. برنامه جهاني غذا تخمين زده است كه تعداد افرادي كه نيازمند كمك هستند تاكنون به 20 ميليون نفر افزايش يافته است. كه بيش از دو سوم جمعيت كشور را تشكيل مي‌دهد. با اين وجود رياض هرگز به صورت رسمي فهرستي از اقلام مجاز و غيرمجاز را منتشر نكرده است اما همواره اعلام كرده كه اقدامات مناسب را براي مقابله با تهديدات انجام مي‌دهد. مدير برنامه جهاني غذا پيش‌تر اعلام كرده بود، يمن يك مورد فاجعه بار است. اين منازعاتي ساختگي است كه گرسنگي شرايط را به سمت قحطي سوق مي‌دهد. اگر جنگ را پايان دهيم، گرسنگي را نيز تمام مي‌كنيم. برخي خبرها حاكي از آن است كه امريكا نيز انتقاداتي را در اين خصوص آغاز كرده است. برخي سناتورها از جمله تاد يانگ سناتور جمهوريخواه ايالت اينديانا در كميته روابط خارجي سنا گفت: عربستان سعودي ممكن است نقض قوانين بشردوستانه انجام داده باشد، چرا كه مانع جريان ورود كالاهاي مورد نياز به يمن شده است.
سایر اخبار این روزنامه
تلاش لندن براي حفظ توافق هسته‌اي
انتقاد دادستان كل كشور از قوه قضاييه
خشونت كلامي تا كي؟
حافظ وخروج از يكسويه نگري فرهنگي
چالش حفظ برجام و يك فرصت طلايي
ايران و افغانستان در مسير سند جامع راهبردي
وقت انسجام است، نه دعوا
محاصره جنگي شكم‌هاي خالي
راه حفظ نظام، محدود كردن آزادي بيان نيست
استاديوم امروز كليساي ديروز
رييس شوراي شهر يزد تهديد به استعفا كرد
دري‌اصفهاني خلافي مرتكب نشده است
مخالفت رسمي دولت با نظام پارلماني
