اسپانیا در بیم و امید

همزمان با اینکه فرانسه و آلمان حمایت خود را از یکپارچگی و اتحاد اسپانیا اعلام کرده‌اند، رهبر جدایی‌طلب کاتالونیا برای کنار گذاشتن برنامه‌های اعلام استقلال تحت فشار بسیاری قرار گرفته است. دولت مادرید که با بزرگ‌ترین بحران سیاسی اسپانیا از زمان کودتای نظامی سال ۱۹۸۱ روبه‌رو شده، اعلام کرده که به هرگونه اعلام یک‌جانبه استقلال کاتالونیا از اسپانیا فورا واکنش نشان خواهد داد.
اسپانیا چهارمین اقتصاد بزرگ منطقه یورو را دارد و تحولات کاتالونیا می‌تواند تاثیر زیادی بر اوضاع اقتصادی این کشور و سایر کشورهای عضو یورو داشته باشد. کاتالونیا بخش مهمی از درآمدهای مالیاتی اسپانیا را تشکیل می‌دهد و شرکت‌های بزرگ داروسازی و خودروسازی در این منطقه فعالیت دارند.
تعداد شرکت‌هایی که در حال خروج از کاتالونیا و انتقال دفاتر خود به سایر شهرهای اسپانیا هستند، رو به افزایش‌اند. چند شرکت بزرگ ساختمانی و بانک و موسسه مالی و سرمایه‌گذاری نیز تهدید کرده‌اند که در صورت اعلام استقلال از کاتالونیا خارج خواهند شد.
برخی از ساکنان کاتالونیا در حال انتقال سپرده‌های بانکی خود به سایر موسسات مالی و بانکی در شهرهای دیگر اسپانیا هستند. مردم کاتالونیا که به شدت نگران تبعات سیاسی و اقتصادی استقلال این منطقه از اسپانیا هستند، سپرده‌های بانکی خود را به سایر حساب‌ها در بانک‌های شهرهای دیگر اسپانیا منتقل کرده‌اند.


دو بانک بزرگ کاتالونیا یعنی کایخا بانک و بانکو سابادل پیش از این دفاتر و شعبه‌های اصلی خود را به سایر مناطق اسپانیا منتقل کرده‌اند. دولت اسپانیا نیز اعلام کرده است در برابر جدایی کاتالونیا اقدام مناسبی اتخاذ خواهد کرد و به سپرده‌گذاران اطمینان داده است که پول‌های آنها امن خواهد بود. بانک مرکزی اروپا هنوز نسبت به بحران کاتالونیا واکنشی نشان نداده است.
کاتالونیا با جمعیت 5/7 میلیون نفری، یکی از ثروتمندترین مناطق اسپانیاست که یک‌پنجم از تولید اقتصادی این کشور را به خود اختصاص می‌دهد. با این همه بحران اقتصادی اسپانیا و اعمال سیاست ریاضت اقتصادی و تنگناهای مالی، باعث افزایش درخواست‌های جدایی‌طلبانه در کاتالونیا شده است. یکی از موارد اختلاف دولت محلی کاتالونیا با دولت مرکزی میزان مالیات پرداختی است.
مقامات کاتالونیایی معتقدند تعهدات مالی این ایالت به دولت مرکزی باعث شده کاتالونیا با وجود توان اقتصادی بالایی که دارد، به مقروض‌ترین ایالت اسپانیا بدل شده و ده‌ها میلیارد یورو به دولت مرکزی بدهی داشته باشد. در این حال عملکرد دولت‌‌های سوسیالیست و محافظه‌‌کار مادرید در قبال اقتصاد این ایالت، انتقاد و خشم شهروندان کاتالونیا را به شدت برانگیخت. به باور تحلیلگران، کاتالونیای مستقل به ویژه اگر در اتحادیه اروپا پذیرفته نشود به لحاظ اقتصادی قادر به ادامه حیات نیست.
ساکنان کاتالونیا باوجود تهدیدات جدید دولت اسپانیا اعلام کرده‌اند همچنان به نتایج همه‌پرسی پایبند هستند. آنها معتقدند اسپانیایی‌ها آنها را شهروندان درجه دو می‌دانند و اظهارات فیلیپه ششم پادشاه اسپانیا گواه شفاف این موضوع است. یک هفته پس از برگزاری رفراندوم در کاتالونیا که دولت اسپانیا نهایت تلاش خود را برای جلوگیری از برگزاری آن انجام داد، این تنش‌ها تاثیر و عوارض خود را بر بخش تجاری منطقه ثروتمند اسپانیا گذاشته است.
سه کمپانی دیگر مستقر در کاتالونیا به سیل خروج تجاری از این منطقه پیوستند که از زمان برگزاری رفراندوم اول اکتبر به راه افتاده است. بسیاری از کمپانی‌های تجاری در منطقه کاتالونیا به دنبال برگزاری این رفراندوم دفاتر خود را به مادرید انتقال داده‌اند. وزیر دارایی اسپانیا گفت: دولت کاتالونیا مقصر خروج این کمپانی‌ها از این منطقه است. این در حالی است که رهبر منطقه کاتالونیا دیروز در پارلمان منطقه‌ای سخنرانی کرد. این مساله به شدت منطقه کاتالونیا و همچنین ملت اسپانیا را دچار تفرقه و دودستگی کرده است.
با این حال حزب حامی استقلال کاتالونیا موسوم به CUP ضمن تاکید بر فشارهای بسیار بر پوگدمون گفت: نتیجه رفراندوم باید اعمال شود. نمی‌خواهیم اعلام جمهوری کاتالونیا به تعویق بیفتد. سخنگوی حزب حاکم اسپانیا اظهار کرد، رهبر جدایی‌طلب کاتالونیا می‌خواهد با اعلام استقلال سرنوشتی همانند سلف خود در دهه هشتاد قرن گذشته پیدا کند.
پاپلو کاسادو گفت: امیدواریم هیچ چیزی اعلام نشود چراکه کسی که جدایی را اعلام کند، سرنوشت کسی را می‌یابد که ۸۳ سال پیش این کار را کرد. اشاره وی به لوئیس کومپانیس است که در سال ۱۹۳۴ استقلال کاتالونیا را اعلام کرد اما به سرعت بازداشت شد و بعد از شش سال نظام حاکم دیکتاتوری اسپانیا تحت رهبری فرانسیسکو فرانکو او را اعدام کرد. کاسادو تصریح کرد اشاره‌اش به بازداشت کومپانیس است نه اعدامش اما این اظهارات خشم سیاستمداران کاتالونیا را به همراه داشت.
این در حالی است که جمعیت ملی کاتالونیا که حامی جدایی است، خواستار برگزاری تظاهرات مقابل پارلمان شده در حالی که اسپانیا اعلام کرده به هرگونه تجمعی پاسخ می‌دهد.
حمایت آلمان و فرانسه از اسپانیای واحد
صدراعظم آلمان در تماسی تلفنی با نخست‌وزیر اسپانیا گفت از اسپانیای واحد پشتیبانی می‌کند. دولت فرانسه هم از استقلال‌طلبان کاتالونیا حمایت نخواهد کرد. سخنگوی آنگلا مرکل دوشنبه گذشته اعلام کرد رییس دولت آلمان با همتای اسپانیایی خود ماریانو راخوی در یک تماس تلفنی درباره تازه‌ترین تحولات کاتالونیا و راه‌حل بحران اسپانیا تبادل‌نظر کرده است. به گفته دولت محلی کاتالونیا که خواهان جدایی این منطقه از اسپانیاست، هیچ‌گونه حمایتی از جانب صدراعظم آلمان دریافت نخواهد کرد بلکه برعکس، مرکل به طور قطع از اسپانیای واحد حمایت کرده و می‌کند. دو سیاستمدار همچنین درباره گفت‌وگوی صلح میان دو طرف در چارچوب قانون اساسی اسپانیا گفت‌وگو کرده‌اند.
موضع فرانسه
وزیر امور اروپای فرانسه همچنین تاکید کرد که دولت فرانسه از هر گونه کمکی به یک کاتالونیای مستقل پرهیز خواهد کرد. او گفت: همه‌پرسی کاتالونیا نباید برای سرنوشت اسپانیا تعیین‌کننده باشد. لوئیزو در ادامه تاکید کرد: این بحران باید از طریق گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز در سطوح گوناگون سیاسی حل شود.
وزیر امور اروپای فرانسه تاکید کرد اگر با وجود تلاش‌ها برای حل بحران، دولت محلی کاتالونیا استقلال خود از اسپانیا را اعلام کند، باید بی‌درنگ از اتحادیه اروپا خارج شود. در همه‌پرسی کاتالونیا حدود ۹۰ درصد از شرکت‌کنندگان به ایجاد یک کاتالونیای مستقل رای دادند. البته در این همه‌پرسی تنها ۴۲ درصد از واجدین شرایط شرکت کردند.
مخالفت از همه سو
تاکنون سیاستمداران زیادی از طرح استقلال کاتالونیا انتقاد کرده‌اند و آن را حرکتی به سوی بحرانی فراگیر خوانده‌اند. علاوه بر این پیوسته گروه‌ها و احزاب گوناگون در مخالفت با این اقدام دست به حرکت‌های اعتراضی زده‌اند. بزرگ‌ترین واکنش یکشنبه گذشته رخ داد. در این روز صدها هزار نفر از طرفداران اسپانیای واحد در بارسلون تظاهرات کردند. یکی از شرکت‌کنندگان این تظاهرات رییس پیشین پارلمان اتحادیه اروپا بود. او که خود اهل کاتالونیا‌ست، از دولت محلی این منطقه خواست، کشور را به ورطه نکشاند. او تاکید کرد یکپارچگی اسپانیا باید دوباره هر‌چه سریع‌تر برقرار شود. یکی دیگر از سخنرانان این تظاهرات کوفی عنان، دبیرکل پیشین سازمان ملل بود. او نیز ضمن حمایت از یکپارچگی اسپانیا خواستار گفت‌وگو میان دولت مرکزی و دولت محلی کاتالونیا شد. شمار زیادی از هنرمندان و فرهنگیان اسپانیایی نیز با تقسیم کشورشان مخالفند. یکی از برجسته‌ترین چهره‌های مخالف استقلال کاتالونیا، ماریو بارگاس یوسا، نویسنده و روزنامه‌نگار پرویی- اسپانیایی است که در تظاهرات روز یکشنبه نیز شرکت داشت. به گفته پلیس حدود ۳۵۰ هزار نفر در این حرکت اعتراضی شرکت داشتند اما برگزارکنندگان آن شمار شرکت‌کنندگان را ۹۳۰ هزار نفر برآورد کردند.
حمایت ناسیونالیست‌های اسکاتلند از استقلال کاتالونیا
از طرفی به گزارش خبرگزاری فرانسه، حزب ملی اسکاتلند در قطعنامه‌ای در کنفرانس سالانه‌اش از دولت اسپانیا خواست به رای قاطعانه آری در رفراندوم استقلال کاتالونیا احترام بگذارد. اعضای حزب ملی اسکاتلند با تصویب قطعنامه‌ای رفراندوم کاتالونیا را ابراز خواست دموکراتیک مردم کاتالونیا خواندند. در این قطعنامه همچنین از سازمان ملل و اتحادیه اروپا خواسته شده بن‌بست سیاسی به وجود آمده در پی رفراندوم استقلال کاتالونیا را حل کنند. ناسیونالیست‌های اسکاتلند در جریان سری راهپیمایی‌ها همبستگی خود را با مردم کاتالونیا ابراز کردند و نیکولا استورجن، وزیر اول اسکاتلند از حق دولت کاتالونیا برای برگزاری رفراندومی درخصوص جدایی از اسپانیا حمایت کرد. به دنبال برگزاری این رفراندوم، استورجن گفت: با دیدن تصاویر منتشرشده از کاتالونیا که نشان می‌دادند نیروهای پلیس اسپانیا با زور وارد حوزه‌های رای‌گیری شده و به طرف معترضان گلوله پلاستیکی شلیک کردند، بسیار نگران شدم. در این قطعنامه آمده است: تصمیم‌گیری درخصوص مسیر آینده کاتالونیا موضوعی است که به مردمی که در این منطقه زندگی می‌کنند، مربوط می‌شود اما ما نسبت به اقدامات هر دولتی که قصد دارد حق مردم برای بیان خواست‌شان به صورت دموکراتیک را پایمال کند، نگران هستیم. در این قطعنامه پلیس اسپانیا به استفاده بیش از حد و غیرضروری زور علیه شهروندان کاتالونیا متهم شده و تلاش‌های اسپانیا برای خرابکاری در این رفراندوم محکوم شده است.