روزنامه تفاهم
1396/07/16
ضرورت ساماندهی ساخت ساز در ایران
«ساخت ساز در ایران سلیقه‌ای است و از اصول واحد و استانداردی پیروی نمی‌کند، بنابراین برای ساماندهی این کار باید مرجعی برای سازنده‌های ساز تشکیل شود.»به گزارش تفاهم به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه سازمان میراث‌فرهنگی «ایلدار ژاله»، از اساتید سازنده‌ی ساز ایرانی در نشست تخصصی ضرورت و نحوه ارتقا کیفیت سازهای موسیقی ایرانی (نواحی و ردیف دستگاهی ) با اعلام این مطلب و با تاکید بر لزوم تشکیل مرجعی برای سازنده‌های ساز گفت: متاسفانه در کشور ما ساخت ساز سلیقه‌ای است و از اصول واحد و استانداردی پیروی نمی‌کند، در حالی که با تشکیل یک مرجع می‌توان به مرور برای ساخت سازها به استانداردها ی مشترکی رسید.«ژاله» که به گفته‌ی خودش تا کنون ۱۳۸۳ ساز ساخته و چهار هزار و ۶۰ دستگاه ساز را تعمیر کرده، گفت: من همواره تلاش کرده‌ام نقاط ضعف سازها را برطرف و تقویت کنم.او در ادامه از ابداع شانزده تا هفده ساز خبر داد و افزود: وقتی در ساز تار بم کار می‌کنیم، ۹ پرده پایین بدون استفاده باقی می‌ماند و به همین دلیل من با ایجاد یکسری تغییرات؛ تاری در محدوده صدای بم ساختم.
کشوری که تصویر پولش «تار» است، اجازه تدریس موسیقی ندارد
این استاد سازنده ساز ایرانی با بیان این نکته که سازهای آرشه‌ای ما کم هستند، گفت: من بیشترین تراکم کاری خود را روی سازهای آرشه‌ای گذاشتم و سازی را طراحی کردم که از نظر طول ارتعاش مانند کمانچه است و نوازنده مانند قیچک در نواختن راحتی عمل را دارد، از نظر صدا هم نه کمانچه و نه قیچک است.او با انتقاد از این که بسیاری از سازنده های ساز حاضر به تبادل اطلاعات و انتقال دانش خود به دیگران نیستند گفت: از سوی دیگر در کشوری که روی پولش عکس تار و کمانچه است در دانشگاه‌ها اجازه تدریس موسیقی را نمی‌دهند و به طور حتم همین محدودیت‌ها باعث افول موسیقی خواهد شد.
تغییرات ایجاد شده در سازها به واسطه نیاز نوازنده بوده
رامین جزایری، سازنده سازهای تار و سه تار نیز گفت: همواره در طول زمان به وسیله سازنده ساز تغییراتی ایجاد شده و سازها در طول تاریخ روند تکامل داشته‌اند.او با اشاره به تغییراتی که در ۳۰سال گذشته در سازها به طور مثال در تار ایجاد شده است، گفت: همه این تغییرات برحسب نیاز نوازنده بوده است.وی با تاکید بر این‌که در سازهای جدید هم تلاش می شود که به صداهای جدیدتر برسیم و این مسیری است که همواره ادامه دارد، افزود: فن ساز سازی در ایران هنوز سطح بالایی ندارد و نحوه کار هنوز ایرادهای زیادی به علت تجربه کم سازنده های ساز و نبود کلاس های ساز سازی با رویکرد استاد و شاگردی دارد. جزایری افزود: معمولا ساخت ساز فردی و با توجه به استعداد و توانمندی فرد سازنده است و شیوه‌های ساخت چندان به دیگران منتقل نمی‌شود.وی با اشاره به این که ساختِ ساز به دوره طولانی نیاز دارد گفت: یک سازنده ساز باید مهارت‌های زیادی اعم از شناخت ابزار و موسیقی را بیاموزد که بسیار زمان‌بر است.
او افزود: در طول تاریخ سازنده‌های قوی و تاثیرگذار ساز در ایران، همواره کسانی بوده‌اند که معمولا به صورت خانوادگی ساز ساخته و می نواختند و به همین دلیل تجربه چند نسل را با خود داشتند.
تغییر لازمه بقای پدیده های اجتماعی و فرهنگی
در ادامه نشست بهروز وجدانی، مدرس موسیقی سنتی و نواحی ایران با تاکید بر ضرورت تغییر گفت: تغییر لازمه بقا برای همه پدیده‌های فرهنگی و اجتماعی است، اما تغییر باید با توجه به شرایط زمان و مکان انجام شود .
او با اشاره به اهمیت میزان تغییر گفت: ابزار موسیقی فقط بیان کننده هویت ما و هویت موسیقی ایرانی نیست بلکه هنرمندان ایرانی در طول تاریخ در همه رشته ها به مسائل زیباشناسی توجه کرده اند و این مسائل همواره در هر عصر و دوره ای در حال تغییر بوده و هست.او بابیان این‌که برای حفظ ساز باید به مسائل مالی هم توجه کرد گاهی زیبایی باعث گرانی ساز شده و تعداد زیادی از خرید و آموزش آن محروم می شوند، افزود: تکنولوژی باعث شده، مهاجرت‌ها و تبادل اطلاعات بسیار سریع‌تر باشد و همین امر خود عامل تغییر در هر حوزه ای از جمله ساز خواهد بود.
بین اقوام مختلف ایران تقریبا بیشتر آیین‌ها با موسیقی و ساز همراه است
احمد صدری نیز در ادامه این نشست گفت: امروزه بحث تکنولوژی اطلاعات باعث آشنایی بیشتر افراد با سایر فرهنگ‌ها شده است و به همین دلیل ضرورت دارد که به صورت خودآگاه و ارادی درباره فرهنگ خودمان شناخت داشته باشیم، وقتی افراد در منطقه‌ای به صورت ایزوله و به دور از سایر فرهنگ‌ها زندگی می کنند شاید کمتر نیاز به شناخت باشد، ولی وقتی با سایر فرهنگ ها مواجه می‌شویم لازم است که به صورت خودآگاه و ارادی فرهنگ خود را شناخته و به داشته‌های فرهنگی خودمان توجه کنیم.وی تاکید کرد: در دنیای معاصر باید به صورت ارادی و خودآگاه نیازهای فرهنگی خودمان را بشناسیم تا بتوانیم با تکیه بر این شناخت کار جدیدی را ارائه کنیم در غیراین‌صورت تحت تاثیر سایر فرهنگ ها قرار گرفته یا فقط به سنت‌ها چسبیده و همان‌ها را تکرار می‌کنیم. او حوزه موسیقی در ایران را چند پاره دانست که به صورت فرهنگ‌هایی چهل تیکه کنار هم قرار گرفته و یک هویت ویژه ایرانی را تعریف کرده است.وی با اشاره به تنوع بسیار زیاد در حوزه موسیقی اقوام مختلف در ایران گفت: در میان اقوام مختلف ایران تقریبا بیشتر آیین‌ها با موسیقی و ساز همراه است حتی برخی نواحی آیینی مثل تشییع جنازه نیز با ساز انجام می شود.او فرهنگ‌های سنتی را بسیار پویا و متحرک دانست و گفت: با این حال این فرهنگ‌ها به سبب سنت‌های کهن، حرکت کندی دارند و نیاز به دید نازک بینی برای تشخیص این حرکت است.به گفته وی، یکی از نکات جالب در حوزه موسیقی اقوام این است که اغلب نوازنده‌ها خود سازنده سازهای‌شان هستند و این مورد در سایر هنرهای سنتی هم دیده میشود.صدری با تفکیک صوت از شکل ظاهری ساز، بر ضرورت داشتن گوش موسیقیایی و شناخت انواع سبک‌های برای ساخت ساز تاکید کرد و گفت: اساس و ذات و علت قایی ساز، تولید صدا است و به همین دلیل ما باید فرهنگ موسیقیایی را بشناسم.او با اشاره به این که سازها در فرهنگ پویا و متحرک و در حال تغییر هستند، گفت: در دوران معاصر گاهی تجربه‌ها به عنوان غایت کار معرفی می‌شوند، در حالی که باید زمان آزمون، خطا و اجرا داده شود، چون بسیاری از سازهای ابدایی در عمل با مشکلات زیادی روبرو هستند
سایر اخبار این روزنامه
تکه چهارم از پازل رونق مسکن
دوبرابر شدن سالمندان کشور تا ۱۵ سال آینده
ضرورت ساماندهی ساخت ساز در ایران
بازاریابی جهانی برای صنایع‌دستی ایرانی
باید همه را به نقد و مشارکت آزادانه تشویق کنیم
فعالیت صرافی‌های غیر مجاز ناشی از ضعف نظارت است
پرداخت وام ۱۰۰ میلیونی به مدال آوران مسابقات جهانی مهارت
افزایش صادرات محصولات پتروشیمی به کشورهای اروپایی
سنتی یا مدرن
رقابت نابرابر قاچاق در برابر تجارت قانونی!
