ثانیه شمار تخریب خانه سپهبد احمد امیر احمدی روشن شد؛

محمد تاج‌الدین - سوم اسفند
نود و شش سال پیش کودتای رضا شاه به ثمر رسید و دودمان خاندان قاجار بر چیده شد. احمد امیر احمدی از نزدیکان رضا شاه و مسببان کودتا به دلیل نقش آفرینی‌اش در آن قائله تا پایان عمر حضوری موثر در سیاست داشت و به عنوان اولین سپهبد ایرانی به وزارت جنگ رسید.
امیر احمدی در تاریک‌ترین تصوراتش هم خیال نمی‌کرد خانه هفت هزار متر مربعی اش در میانه شهر تهران، 96 سال بعد از کودتای رضا خان تیتر یک خبرگزاری‌ها شود. خانه‌ای متروک و ویران شده که با داشتن معماری قاجاری باید جزو میراث فرهنگی ثبت شده شهر تهران باشد اما امروز بنا به اراده کمیته امداد به مزایده گذاشته شده و سرنوشتی مانند خانه «ملکه توران» در انتظارش است.
چند ماه پیش بود که با وجود پیگیری‌های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، حضور یگان ویژه این سازمان، تمهیدات شهرداری و پیگیری‌های شورای شهر و سر آخر ثبت اضطراری خانه «ملکه توران»، این بنای تاریخی شبانه با خاک یکسان شد. هرچند که سازمان میراث فرهنگی و مسوولانش مدعی شدند مالک این بنا باید آن را آجر به آجر بازسازی کند اما با گذشت زمان گویی همه چیز به فراموشی سپرده شده است.


سکونی که باری دیگر با حرکت بولدوزرها و زیر رو کردن تکه‌ای از تاریخ تهران شکسته می‌شود و اینبار قربانی خانه قزاق بد اخلاقی است که در سال 1344 در سن 77 سالگی فوت کرده است.
سرنوشت غم‌انگیز خانه امیر احمدی
امیر احمدی در تهران دو خانه داشت. خانه اول در محله شمیران بود و امروزه به عنوان «باغ موزه هنر ایرانی» شناخته می‌شود. خانه دوم نیز همان ملکی است که امروز در معرض تخریب است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این ملک توسط کمیته امداد مصادره شد و در این سال‌ها محل اقامت کارکنان این نهاد بوده است.
کمیته امداد بعد از تخریب خانه «ملکه توران» و تلاش برای تبدیل ویلای ارزشمند پناهی اثر معمار فرانسوی دوبرول به مجتمع تجاری، حالا به سراغ خانه تاریخی خیابان حافظ رفته است. مسوولان کمیته امداد در اقدامی عجیب خانه‌ای با این تاریخ و متراژ را با رقم اندک 24 میلیارد تومان با کاربری مسکونی- تجاری به مزایده گذاشته‌اند و قصد فروشش را دارند.
خانه امیر احمدی طی این سال‌ها با بی‌توجهی مسوولان کمیته امداد و عدم بازسازی به موقع کم از ویرانه‌ای در حال تخریب ندارد. بناهای قاجاری این ملک فرسوده شده و اراده‌ای برای نجات‌شان نیست. ضربه آخر را نیز به بدن نیمه جان این بنا فروشش به عنوان ملکی تجاری
می زند. سرنوشتی که دیر یا زود تکه‌ای از تاریخ تهران را به آسمانخراشی بد شکل تبدیل می‌کند که نمونه‌اش در پایتخت زیاد است.
حکیمی‌پور: امانتدار بناهای تاریخی باشید
چند نهاد و سازمان در وضعیت‌های اینچنینی مسوول هستند. ابتدا صاحب ملک که در مورد خانه امیر احمدی کمیته امداد است. از طرف دیگر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز وظیفه ثبت و کنترل وضعیت خانه‌های تاریخی را بر عهده دارد. شهرداری تهران نیز به عنوان مرجع اعطای مجوز برای تخریب بناهای تاریخی، نهاد دیگری است که باید پاسخگو باشد. شورای شهر نیز به عنوان ارگانی که از طرف مردم برای پیگیری معضلات شهری پدید آمده است وظیفه نظارت بر امور را بر عهده دارد.
احمد حکیمی‌پور، مسوول کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران در جواب «جهان صنعت» در مورد وضعیت خانه امیر احمدی و بناهای مشابه، می‌گوید:
«در مورد خانه‌های قدیمی مسوولیتی بر عهده شورای شهر و شهرداری تهران نیست. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید این خانه‌ها را شناسایی و ثبت کنند تا مورد طمع سوداگران ساخت و ساز قرار نگیرند. نمونه این خانه‌ها در تهران کم نیست. امروز دیگر در شهر زمین خالی نداریم و برای سودبردن در ساخت و ساز به سراغ این بناها و فضاهای سبز می‌روند.
ما به عنوان شورای شهر وظیفه داریم اطلاع رسانی کنیم و هشدار دهیم. انتظار داریم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با سرعت عمل بیشتری این خانه‌ها را شناسایی و ثبت کنند. در این مورد نیز باید ثبت اضطراری صورت بگیرد تا خانه در معرض تخریب نباشد.»
حکیمی پور در مورد چگونگی اطلاع از وضعیت خانه امیر احمدی می‌گوید:
«همانطور که می‌دانید این خانه با هفت هزار متر بنا، دارای ارزش معماری و تاریخی است. کمیته امداد در سالیانی که خانه را در اختیار داشته نتوانسته آنطور که باید و شاید از آن حفاظت کند و امروز بنا رو به نابودی است. وضعیت این خانه توسط انجمن‌های مردم نهاد میراث فرهنگی به گوش ما رسید. وقتی سازمان‌های مربوط در کارشان تعلل می‌کنند مردم می‌توانند با اطلاع از رویدادهای اینچنین نقش مثبتی در حفاظت از بناهای تاریخی ایفا کنند.»
مجوز تغییر کاربری این بنا صادر شده است. حکیمی‌پور در این مورد توضیح می‌دهد:
«اینطور که مشخص است شهرداری برای این بنا مجوز تغییر کاربری صادر کرده است. ما به شهرداری بارها گفتیم که قبل از اعطای مجوز در مورد بناهای اینچنینی با شورای شهر و سازمان میراث فرهنگی مشورت کند تا بازرسان این سازمان در محل حضور پیدا کنند و در صورت لزوم خانه به ثبت برسد.
متاسفانه در مورد این بنا، روند مذکور طی نشده است. از طرف دیگر ارگان‌هایی که املاک مصادره‌ای را در اختیار دارند باید امانت‌دار مردم باشند.
این بناها جزو بیت‌المال است و ارزش تاریخی دارد. این وضعیت در مورد خانه «ملکه توران» نیز پیش آمد. البته در آن مورد، حتی ثبت اضطراری خانه هم کار به جایی نبرد و شاهد ویرانی بنا بودیم.»
او در مورد راهکار سر و سامان دادن به وضعیت فعلی و توجه بیشتر به بناهای تاریخی شهر تهران، می‌گوید:
«برای ساماندهی این روند قرار شد نقشه تفصیلی شهر تهران مورد بازنگری قرار گیرد. در این نقشه فضاهای سبز و مسکونی و تجاری در نظر گرفته شده اما فکری به حال بناهای تاریخی نکرده‌اند. اگر این کار به سرعت اجرایی شود شناسایی خانه‌های تاریخی و حفظ آنها سرعت بیشتری می‌گیرد.»
او در انتها در مورد وظیفه شورای شهر در موقعیت‌های اینچنینی توضیح می‌دهد:
«وظیفه شورای شهر هماهنگی بین سازمان‌های مسوول است. ما باید این هماهنگی را بین شهرداری و سازمان میراث فرهنگی ایجاد کنیم. همانطور که گفتم شهرداری هم نباید برای تخریب این خانه مجوز صادر کند.»