دود همه‏ پرسی در چشم مردم کرد عراق




برش
بیانیه نمایندگان کرد مجلس در محکومیت همه‌پرسی کردستان


در بیانیه‌ای که توسط نمایندگان کرد مجلس صادر و در خبرگزاری خانه ملت منتشر شده، تأکید اساسی بر این است که «پایبندی کشورها به تمامیت ارضی آنها یکی از اصول بنیادین و پذیرفته شده بین‌المللی است و طبیعی است که هیچ کشوری اجازه نمى‌دهد به تمامیت ارضی آن خدشه وارد شود و بخشی از آن به تصرف دیگران درآید یا نام دیگری برای آن تعیین شود.» نمایندگان کرد مجلس همچنین تصریح کرده‌اند: «رفراندوم نیز به عنوان یک ابزار دموکراتیک تنها زمانی معنی‌دار است که در بین تمام شهروندان یک شهر انجام شود و یک بخش یا قسمت از کشور، نمی‌تواند برای خود رفراندوم محلی یا منطقه‌ای برگزار کند و برای خود تصمیم بگیرد که اگر به این مهم توجه نشود، هر منطقه یا شهر از یک کشور برای خود رفراندوم برگزار می‌کند و اعلام استقلال می‌کند و بدین ترتیب همه شهرهای دنیا می‌توانند به یک کشور تبدیل شوند و تمام نظم و نظامات بین‌المللی به هم می‌ریزد.» این نمایندگان با اشاره به حمایت اسرائیل از همه‌پرسی استقلال کردستان آورده‌‌اند: «اسرائیل به دنبال استفاده ابزاری از احساسات بی فرجام مردم منطقه کردنشین عراق است و در پی آن است تا از این طریق جای پایى  برای خود در این منطقه مهیا کند و اهداف شوم خود را که همان تفرفه‌افکنی، کوچک‌سازی کشورها و برهم زدن ثبات و امنیت منطقه است، دنبال کند.» به زعم این عده «این اتفاق هم منافع مردم مظلوم کرد در عراق را تهدید می‌کند و هم ثبات کشورهای منطقه را نشانه گرفته است.» نمایندگان کرد مجلس ضمن محکومیت برگزاری این همه‌پرسی، از نخبگان کرد خواسته‌اند: «با بینش و بصیرت درست خود مردم را نسبت به این نقشه شوم آگاه کرده و اجازه ندهند مظلومیت و محرومیت منطقه کردنشین عراق بیش از پیش استمرار یافته و اتفاقی نیفتد که باعت شود منافع مردم کرد عراق فدای احساسات نادرست و منافع دشمنان اسلام شود.»

بارزانی بالاخره وعده‌اش را عملی کرد؛ همه‌پرسی استقلال کردستان دیروز بعد از چند ماه مناقشه بر سر آن برگزار شد. همه‌پرسی‌ای که هر چند نتایج آن الزام‌آور نیست اما تا همین جا هم سطح تنش در منطقه را بالاتر برده است. بارزانی روز یکشنبه در یک نشست خبری گفته بود که بعد از این همه‌پرسی، عراق و کردستان مانند دو همسایه برای هم خواهند بود. سخنی که به وضوح در مغایرت با مواضع پیشین مسئولان اقلیم مبنی بر غیرالزام‌آور بودن این همه‌پرسی است. در ایران هرچند مسئولان رسمی مخالفت خود را به مقامات اقلیم کردستان اعلام کرده‌اند، اما از مجموعه اظهار نظرهای طیف‌های سیاسی و کارشناسان مختلف چنین برمی‌آید که همه‌پرسی کردستان عراق در چشم این طیف از سیاسیون نیز چندان مشروعیتی ندارد. عموم کسانی که از گرایش‌های مختلف سیاسی در این رابطه اظهار نظر داشته‌اند، معتقدند که اقدام اخیر اقلیم کردستان عراق می‌تواند تنش و بحران را در منطقه خاورمیانه افزایش دهد. در چنین فضایی است که حتی نمایندگان کرد مجلس هم با صدور بیانیه‌ای، به همه‌پرسی استقلال کردستان عراق واکنش منفی نشان داده‌اند. این نمایندگان معتقدند که همه‌پرسی کردستان عراق، منافع اسرائیل را در منطقه تأمین می‌کند نه دیگر کشورها را.
حرکت ضد وحدت ملی و حساب نشده
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح طلب، با توجه به شرایط داخلی عراق و منطقه، مخالفت خود را با برگزاری همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق اعلام کرد و به «ایران» گفت: شرایط داخلی و بیرونی عراق به گونه‌ای است که هر زمزمه‌ای برای خودمختاری و تجزیه یا برهم زدن وحدت ملی، به تلاش ها برای مقابله با تروریسم و ساختن کشور عراق لطمه می‌زند. وی با اشاره به اینکه ممکن است مردم کردستان عراق به دلیل پیشینه تاریخی ناشی از فشارهای رژیم بعث در اقدامی هیجان زده به این همه‌پرسی پاسخ مثبت بدهند، اضافه کرد: اما در صورت پاسخ مثبت کردهای عراق، اتفاقی برای اقلیم نخواهد افتاد، زیرا پیرامون اقلیم عراق، دولت هایی قرار دارند که شدیداً با این اقدام مخالفند، از این رو محتمل است که شرایط سخت تری در انتظار مردم این منطقه باشد. ناصری، جدایی را فرآیندی طولانی و زمانبر توصیف کرد و افزود: این حرکت سیاسی ضد وحدت ملی و حساب نشده، در شرایطی که کشور عراق هنوز سامان خود را پیدا نکرده است، منفعتی برای کردهای عراق نخواهد داشت. این استاد دانشگاه، درباره پیامد این اقدام برای ایران، تصریح کرد: از آنجا که کردهای ایران همواره به مرکز نگاه می‌کنند و هیچ گاه به بیرون مرزها نگاهی نداشتند و خواستار جدایی نبودند، این امر تأثیری در میان آنان نخواهد داشت.
طرح صهیونیستی
برای تجزیه 4 کشور اسلامی
محمدکاظم انبارلویی، عضو دفتر سیاسی حزب مؤتلفه اسلامی، همه‌پرسی در کردستان عراق را یک طرح صهیونیستی برای تجزیه 4 کشور اسلامی ایران، ترکیه، عراق و سوریه دانست و به «ایران» گفت: از آنجایی که داعش به عنوان پدیده ساخته صهیونیست ها در آستانه شکست قطعی است، صهیونیست ها با تحریک این مسأله توطئه بعدی خود را در منطقه کلید زدند، به همین دلیل است که اکنون اسرائیل تنها کشور حامی استقلال کردستان عراق است. وی با این مقدمه، مردم مظلوم کردستان عراق را قربانی توطئه صهیونیستی دانست و افزود: اکنون نه تنها حدود و ثغور ارضی دولت خودخواننده کردستان عراق معلوم نیست و در بسیاری از مناطق مانند کرکوک مناقشه جدی وجود دارد، دولت عراق هم نمی‌تواند نسبت به تجزیه این کشور ساکت بنشیند، از این رو طبیعی است که در طولانی مدت شاهد تشنج بین حکومت مرکزی و کردهای عراق باشیم. این فعال سیاسی اصولگرا با اشاره به اینکه کشور خودخوانده کردستان عراق، در صورت اعلام وجود با همسایگانی محصور خواهد بود که او را به رسمیت نمی‌شناسند، اظهار کرد: این امر باعث می‌شود که مردم این منطقه حتی نتوانند زندگی عادی خود را ادامه دهند، چنان که تجربه بحران‌های قبلی نشان داد که با اتفاقی ساده، قحطی رخ خواهد داد. انبارلویی با بیان اینکه دولت خودخوانده کردستان عراق نمی‌تواند براحتی به مردم خدمات بدهد، خاطرنشان کرد: این منطقه در آینده دوره ناآرامی را طی خواهد کرد و در نهایت بار دیگر دولت مرکزی عراق بر این منطقه مسلط خواهد شد که به این ترتیب، هیچ فایده‌ای برای مردم کردستان عراق ندارد، از این رو مردم کردستان عراق بزودی خواهند فهمید که وارد یک توطئه طراحی شده در تل‌آویو شده‌اند که هزینه آن را مردم کرد عراق می‌پردازند و درآمد آن به جیب اسرائیل می‌رود.
از نقش دیپلماسی فعال غافل نشویم
تا دیروز هیچ کدام از محکومیت‌ها و مخالفت‌های داخلی و بین‌المللی بر انگیزه مسئولان اقلیم کردستان تأثیری نگذاشت و نهایتاً آنها همه‌پرسی مدنظرشان را برگزار کردند. سؤال اساسی شاید این باشد که حالا با برگزاری این انتخابات، ایران باید چه موضعی در این رابطه بگیرد و دست به چه اقداماتی بزند؟ نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات سابق کشورمان و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در این رابطه به روزنامه ایران توضیح داد: «مهم‌ترین موضوع برای جمهوری اسلامی ایران باید این باشد که از نقش دیپلماسی فعال برای مسدود کردن راه گسترش نتایج منفی و مخرب این همه‌پرسی در منطقه غافل نباشد.» وی معتقد است: «به طور مشخص مسئولان اقلیم کردستان به دنبال اهدافی چون بالا بردن قدرت چانه‌زنی برای استقلال در پی این همه‌پرسی هستند و ایران باید با درایت کامل طی ماه‌های آینده گفت‌وگوهایی مستقیم، بی‌پرده و البته با در نظر گرفتن درک متقابل از وضعیت کردستان عراق را در دستور کار خود قرار دهد.» تاجیک می‌گوید که طرف مقابل این گفت‌وگو‌ها هم باید مسئولان اقلیم کردستان باشند و هم مقامات کشورهای منطقه چون عراق و ترکیه. این دیپلمات سابق کشورمان البته در کنار این اعتقاد دارد: «گفت‌وگو تنها یکی از بال‌‌های اقدام مؤثر ایران در قبال همه‌پرسی تنش‌آفرین کردستان است و قطعاً نباید کشورمان از نشان دادن توان نظامی خود برای برخی رفتارهای احتمالی هم چشم‌پوشی کند. اما مهم این است که رفتار نظامی و امنیتی ما در این خصوص به حدی نباشد که از سوی طرف مقابل تحریک‌آمیز تلقی شود.» وی معتقد است: «مسأله کردستان عراق یک مسأله پیچیده و دارای متغیرهای بسیار زیادی است و از همین رو باید با احتیاط کامل و به دور از هیجان با آن برخورد شود.»
مردم کرد ضرر خواهند کرد
همچنین دیروز رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس هم گفت: با تجزیه عراق اولین ضرر و زیان را خود مردم کرد خواهند دید. حمیدرضا حاجی بابایی در گفت‌وگو با خانه ملت، درخصوص آغاز رأی‌گیری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق، اظهار داشت: کشورهای ابرقدرت و امریکا طرفدار تجزیه کشورها هستند تا ابرقدرتی خود را بیشتر تثبیت کنند، امریکا اگر مخالف تجزیه کشور عراق بود، قطعاً اقدامات مؤثری را انجام می‌داد و اینکه فقط به صحبت کردن بسنده کرده، نشان می‌دهد که با رژیم صهیونیستی در این مسیر همراه است. وی گفت: برگزاری همه‌پرسی، چه نظر شخصی بارزانی باشد چه برنامه‌ریزی امریکا و رژیم صهیونیستی باشد، تفاوتی در نتیجه ندارد، زیرا این گام در جهت اهداف رژیم صهیونیستی و امریکا است.