هپکو و آذراب، قربانیان بانک ها،بی برنامگی و واردات

در حالی که بعد از اعتراضات کارگران راجع به تاخیر پنج ماهه دریافت حقوق، مشکل دو شرکت بزرگ هپکو و آذراب به یک مسئله ملی تبدیل شده است، کارشناسان و برخی فعالان صنعت ماشین سازی، ریشه های مشکلات موجود را بررسی کردند. به اعتقاد آن ها این صنعت و البته هپکو و آذراب، قربانیان انبوهی از تصمیمات و اقدامات اشتباه سیاست گذاران هستند؛ از نحوه تخصیص منابع صندوق توسعه تا خلاء برنامه راهبردی حمایت از صنایع و تحمیل مشکلات نظام بانکی بر دوش تولیدکنندگان.
وزیران صنعت درباره سیاست‌گذاری‌های صنعتی پاسخگو باشند
برنامه گفت وگوی ویژه خبری یک شنبه شب به بررسی وضعیت هپکو و آذراب و به طور کلی صنایع ماشین سازی اختصاص داشت. به گزارش فارس، سیدمحمد بحرینیان صنعت گر و پژوهشگر توسعه در گفت وگوی تلفنی با این برنامه با بیان این که بیشتر دولت های ما در زمینه توسعه بدفهمی داشتند، افزود: در ظاهر واژه توسعه گرفتار شدیم. بحرینیان با اشاره به این که  49 واحد مونتاژ کار در صنعت خودرو و 23 واحد تلویزیون ساز داریم، گفت: باید کل وزیران پاسخ دهند که این چه نوع سیاست صنعتی بوده که برای این کشور گذاشته شده است؟ این پژوهشگر توسعه افزود: دولت های قبلی و فعلی 26 بخش را برای طرح های راهبردی و اولویت دار قرار دادند در حالی که کشورهایی مانند کره جنوبی و چین پنج بخش مهم از جمله ماشین سازی، الکترونیک، خودرو، ساختمان و شیمیایی را در اولویت گذاشتند.
واردات 9 میلیارد دلار ماشین آلات


بحرینیان این را هم گفت که منابع ما به سمت تولید هدایت نشده است. وی از بی توجهی به رقابت و اندازه بهینه بنگاه ها انتقاد کرد و افزود: از سال 1338 تا آخر سال 1394 ، سه هزار و 26 میلیارد دلار به اقتصاد این کشور تزریق شده است و اکنون دولت و مجلس باید بگویند چرا سهم ایران از تجارت در جهان باید حدود 33 صدم درصد باشد. این پژوهشگر توسعه، تعدد تصمیم گیری در اقتصاد کشور را از مشکلات  موجود برشمرد و افزود: در بازه زمانی سال های 2007 تا 2016  حدود 9 میلیارد دلار واردات ماشین آلات راه سازی داشتیم.
هپکو ورشکسته است؛ زیان انباشته؛ 613 میلیارد تومان
ملکی، عضو کمیسیون صنایع مجلس نیز در این برنامه با بیان این که شرکت هپکو اکنون ورشکسته است، افزود: پیشنهاد شده است برای سامان دهی این شرکت وزارت صنعت و وزارت راه، سالانه سه هزار دستگاه را از این شرکت به مدت پنج سال خریداری کنند. وی گفت: میزان زیان انباشته این شرکت در پایان سال گذشته، 464 میلیارد تومان بود و این زیان در سال 1396 به 613 میلیارد تومان و در سال 1397 به هزار میلیارد تومان می رسد. ملکی درباره علت شرایط موجود این صنایع  به عواملی همچون بی توجهی به اقتصاد مقیاس و کوچک کردن واحدها، تخصیص ندادن بودجه عمرانی، واردات به جای خرید خارجی و نرخ بالای سود تسهیلات اشاره کرد.
منابع صندوق توسعه در اختیار خارجی ها
فاطمی امین، کارشناس مسائل صنعتی نیز از جنبه ای دیگر به موضوع نگریست و گفت: صندوق توسعه ملی بیش از 30 میلیارد دلار منابع برای ساخت کارخانه در ایران تخصیص داده است به عبارتی از این طریق 30 میلیارد دلار برای بازار داخلی ماشین سازی فراهم می شود اما در اختیار خارجی هاست. گفتنی است طبق قانون، مصارف صندوق توسعه فقط باید به صورت ارزی تخصیص یابد. این کارشناس مسائل صنعتی، گریزی هم به نظام بانکی زد و نرخ سود غیرمنطقی را از علل مشکلات موجود برشمرد. فاطمی امین، اشاره ای هم به برنامه راهبردی بخش صنعت کرد و گفت: به اولویت ها توجه نمی کنیم و برای آن وقت نمی گذاریم.
کارها را به خارجی ها واگذار می کنند
همچنین مدیرعامل شرکت ماشین سازی اراک در گفت و گوی  تلفنی با این برنامه گفت: اکنون با 25 تا 30 درصد ظرفیت و با ارزش اقتصادی پایین در حال فعالیت هستیم. جعفر صفری افزود: کمبود کار و نقدینگی و همچنین واگذاری کارها به خارجی ها از مشکلات این شرکت است. وی ادامه داد: آن کارهایی که ارزش افزوده بالایی دارد در اختیار خارجی هاست و آن هایی که ارزش افزوده پایین تری دارند برای ایرانی هاست و با ادامه این راه، صنعت ما ضعیف می شود.
حابل زاد بود، مدیرعامل گروه ماشین سازی تبریز هم در گفت وگوی تلفنی با این برنامه از واردات ماشین های مشابه با کیفیت پایین از کشورهای آسیای شرقی و با تعرفه گمرکی پایین انتقاد کرد و گفت: تردید شرکت ها و سازمان های دولتی در خرید از تولیدکننده داخلی از دیگر مشکلات است. او نیز مثل همه منتقد نحوه تعامل نظام بانکی با بخش تولید بود.
مدیرعامل شرکت آذراب اراک با دستور قضایی بازداشت شد
همزمان اخبار از بازداشت مدیرعامل شرکت آذراب اراک با دستور قضایی حکایت دارد. رئیس کل دادگستری استان مرکزی درباره علت بازداشت مدیرعامل شرکت آذراب اراک، به برخی اقدامات منجر به نظمی اشاره کرد. حجت‌الاسلام قاسم عبداللهی در گفت‌وگو با ایسنا، ادامه داد: اجرا نشدن مصوبات شورای تامین از سوی مدیرعامل شرکت و ایجاد بی نظمی و اخلال در نظم عمومی که به درگیری بین کارگران و نیروی انتظامی و ضرب و جرح کارگران این شرکت منجر شد، علت بازداشت مدیرعامل این شرکت است. وی همچنین به برگزارنشدن مجمع و بهره برداری از تسهیلات دریافتی توسط شرکت در خارج از آن هم اشاره کرد.
 
   مشکلات صنایع و بلبشوی نرخ سود تسهیلات
تصویر مقابل بخشی از نامه ای است که شرکت لوله و ماشین سازی ایران جهت شفاف سازی وضعیت مالی خود به سازمان بورس ارائه کرده است. چنان چه  ملاحظه می شود، تسهیلات دریافتی این شرکت از بانک های مختلف نرخ های متفاوتی دارد؛ از 16 درصد تا 25.5 درصد.
 این در حالی است که شهریورماه امسال و بعد از الزام بانک ها به کاهش نرخ سود سپرده به 15 درصد، هیچ اعلام و الزامی مبنی بر سامان یافتن نرخ سود تسهیلات ابلاغ نشد! مسئولان بانک مرکزی اعلام کردند که کاهش سریع نرخ سود تسهیلات باعث برهم خوردن  تعادل در بانک ها خواهد شد و تعیین تکلیف نرخ سود تسهیلات را به آینده موکول کردند. در این شرایط باید شرکت های تولیدی بحران زده مثل هپکو و آذراب و دیگر ماشین سازان و تولید کنندگان بار نرخ های بالای تسهیلات را تحمل کنند.