بنگاه های کوچک و نقش آن در توسعه اقتصادی

 سیده مینا دیوبند
Mina.divband@yahoo.com
بنگاه های کوچک و متوسط توسعه یافته به بنگاه هایی اطلاق می شود که کلیه هدف های مورد نظر در ایجاد آن بنگاه ها به نتیجه رسیده و منجر به توسعه فعالیت های اقتصادی می شوند. توسعه و گسترش بنگاه های کوچک و متوسط از عمده‌ترین راهکارها برای ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار در جامعه محسوب می‌شوند، از این رو  کارآفرینی و ایجاد کسب و کارهای کوچک و متوسط به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعی نقش اساسی در فرآیند توسعه جوامع مختلف دارند.در دنیای مدرن کنونی، بنگاه ها و صنایع کوچک با مشخصات ویژه خود در موضوعات مختلفی که به مهم ترین آن ها می توان به رشد اقتصادی و حل بحران بیکاری ،ابر چالش دنیای امروزی اشاره کرد،نقش ویژه ای دارند.به عبارتی دردنیای اشتغال، درهمه کشورها ، صنایع کوچک و متوسط سهم قابل توجهی در ایجاد شغل های جدید دارند. در این راستا، این کشورها همواره با اختصاص مشوق‌های متنوع، سیاست گذاری و برنامه ریزی‌های بلند مدت شرایطی را به وجود می‌آورند تا ازظرفیت‌ها و پتانسیل سازنده کسب و کارهای کوچک و متوسط برای دستیابی به رشدی پایدار استفاده کنند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته که توسط سازمان دیده بان جهانی کار آفرینی(GEM) با در نظر گرفتن ۳۷ کشور جهان صورت گرفته ، توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط منجر به کاهش نرخ بیکاری به طور معنا داری می شود.پس این بنگاه ها همواره نقش کلیدی در اشتغالزایی و حل معضل بیکاری ایفا می کنند.
 اگربرنامه ریزی هدفمند و صحیح به منظور توانمندی بنگاه ها بکار گرفته شود، می تواند نقش مهم و تاثیر گذار در توسعه اقتصاد ملی، به عبارتی دیگر،یکی از عوامل اصلی توسعه اقتصادی‌، افزایش تولید و اشتغال در بخش خصوصی تبدیل شده و در واقع یکی از بهترین ها راهکارها در جهت تحقق اهداف موجود در اصل 44 وشعارسال 96 یعنی، اقتصاد مقاومتی؛ تولید – اشتغال تبدیل شود،لذا برنامه ریزی در این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است.ناگفته نماند در کنار همه این عوامل بحث انتقال سریع دانش و نوآوری در این بنگاه‌ها نیز یکی از مزایای اصلی آن بشمار می رود. بررسی ها و گزارشات حاکی از این است ، توسعه بنگاه های کوچک و متوسط همواره الگویی موفق در کشورهای در حال توسعه و بعضا حتی در کشورهای صنعتی بوده است.بنگاه های کوچک دارای مزیت‌های زیادی نسبت به صنایع بزرگ هستند، از این رو توجه به بنگاه‌های کوچک در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته ، چون در واقع این بنگاه ها دارای شاخصه ونقش آفرینی‌های زیادی از جمله نوآوری،ارزش افزوده،اشتغال‌آفرینی و...داشته، از این رو می توانند چرخه اقتصادی کشور را به گردش در آورند.


اگر چه موضوع صنایع کوچک و به عبارتی بنگاه های کوچک اقتصادی ، جهشی رو به جلو در کشورداشته و به عبارتی کانون توجه مسوولین و سیاست گذاران این عرصه بوده است،اما به گفته کارشناسان هنوز تعریف واحدی با معیار های جهانی و درسطح بین المللی ارائه نشده است.چرا که در هریک از کشورها با توجه به ساختار های صنعتی آن، تعاریف خاصی ارائه می گردد.در اکثر کشورهای جهان،صنایع کوچک و متوسط از جنبه های مختلف اقصادی،اجتماعی،صنعتی و ارائه خدمات از جایگاه خاصی برخوردارند.دراین خصوص از سوی کارشناسان و صاحبنظران ، بحث ها و نظرات متفاوتی همواره مطرح شده است که در این بین می توان گفت:شرکت و بنگاه های کوچک درعین حالی که رقبای یکدیگرند،به نحوی می توانند اعضای یک شبکه مستقل داخلی بوده و توانمندی زیادی در ایجاد شغل،نوآوری وخلاقیت های نوین یا به عبارتی زمینه ساز ورود تکنولوژی های نوین در عرصه اقتصادی باشند.تجربیات چند سال اخیر در این زمینه حاکی از این است که در کشور ما فرصت های بسیارمناسب ومستعدی برای تشکیل خوشه های صنعتی وجود دارد که همواره توسط کارآفرینان کشور خلق وبه آن پرداخته شده است،بنابر این ضرورت دارد که از قابلیت ها و توانمندی این مقوله استفاده بهینه در جهت فعالیت اقتصادی کشور و افزایش اشتغالزایی بهره جست. البته این موضوع به معنای حذف صنایع بزرگ و جایگزینی آن با صنایع کوچک نبوده است. بلکه تقسیم کار میان صنایع کوچک و بزرگ به شکلی صورت پذیرفته که آنها به جای رقابت با هم، یکدیگر را کامل می‌کنند.گفتنی است؛ اخیرا نیز رئیس کل بانک مرکزی نیز ازاختصاص مبلغ 50 هزار میلیارد تومان با هدف رونق واحدهای تولیدی کوچک و متوسط و ایجاد اشتغال آنها در سال جاری خبرداد و افزود: از این مبلغ، 20 هزار میلیارد تومان برای سرمایه در گردش بنگاه  های کوچک و متوسط، 10 هزار میلیارد تومان برای نوسازی خطوط تولید واحدهای کوچک و متوسط و 20 هزار میلیارد تومان برای ایجاد اشتغال در کشور در نظر گرفته شد.امید است، در این زمینه مسئولان و سیاست گذاران، تمهیدات بهتری جهت تاثیرگذار بودن صنایع و بنگاه های کوچک بیندیشند تا این صنایع با بهبود عملکرد بتوانند، چرخ های اقتصادی را به چرخش در آورده و به عنوان بخش تاثیر گذار مطرح و ایفای نقش نمایند.